Manipulacja interpersonalna to sposób kontrolowania i uzyskiwania pożądanego rezultatu na poziomie przedspołecznym (uważa się, że grupa staje się społeczna, gdy są w niej co najmniej trzy osoby). Jak często i gdzie spotykamy się z tego typu manipulacjami? Oczywiście na rynku, w sklepie prawie zawsze spotkanie z szefem w pracy ma charakter manipulacyjny. Spotykamy się z tym, gdy widzimy „żebraków” lub „sami nie jesteśmy miejscowi…”, tych samych Cyganów, wytwórców naparstków, sprzedawców kart „rabatowych” i wiele innych przykładów, które przychodzą nam na myśl. Uważny czytelnik z pewnością zauważy, że w niektórych przykładach rozważymy sytuacje, w których manipulator „pracuje” w społeczeństwie, a dokładniej w niestabilnej grupie społecznej. Oczywiście masz rację, ale tylko częściowo. W naszych przykładach manipulator, będąc w społeczeństwie, współpracuje bezpośrednio z konkretną osobą, w tym konkretnym momencie, a otoczenie i społeczeństwo wykorzystuje jako niezbędną dekorację – warunki fizyczne. O tym nieco później. Pierwszym przykładem manipulacji interpersonalnej, z którym spotykamy się wszyscy bez wyjątku, najpierw w roli manipulatora, a następnie w roli „ofiary”, jest manipulacja noworodka przez jego rodziców. Co więcej, dzieje się tak, gdy dziecko nie jest nawet świadome siebie. W pewnym sensie uprzedzam naszą rozmowę na temat form i metod ochrony. Nierzadko spotyka się wyrażenia: „...Tak, z definicji jestem ofiarą, wszyscy mi rozkazują.”, „...Zawsze znajduję się w głupich sytuacjach, nie nie wiem, dlaczego tak się dzieje, prawdopodobnie mam po prostu pecha w życiu…” I tak dalej, i tak dalej. Na początku wszyscy jesteśmy manipulatorami w takim czy innym stopniu, na poziomie genetycznym, zawsze musimy o tym pamiętać. Czy jest dużo odstępstw od wyznaczonego tematu? Oczywiście, że zauważyłeś. Zatem kontynuujmy. Płacz dziecka, zwłaszcza pierwszego w rodzinie, wywołuje zamieszanie. Czego on/ona chce? Je, pije, może coś go boli, a może dziecko jest po prostu mokre, brudne, niewygodnie leżące? Poszukiwania zakończyły się sukcesem – dziecko uzyskuje pożądany dostęp do pożywienia. Rodzice są narzędziem zaspokajania potrzeb małego człowieka. (Specjaliści i po prostu uważni rodzice rozróżniają w płaczu żądania, kaprysy, skargi i protesty.) Im szybciej rodzice odpowiedzą na wezwanie, tym stabilniejszy staje się odbiór. Z biegiem czasu nieświadoma manipulacja może przerodzić się w kaprysy, za pomocą których dziecko osiąga, jeśli nie pełną, to ponad połowę kontroli nad sytuacją. Z pewnością nie raz widziałeś obraz, na którym „nieszczęśliwi” rodzice są gotowi zrobić wszystko, aby ich dziecko, rycząc po całej ulicy, przerwało swój „koncert”. Mały tyran przynosi zabawkę, lody, ciasto, przestaje ryczeć, otrzymując pożądany rezultat, i w ten sposób „rozwija” odruch warunkowy u swoich rodziców, dziadków. „Będę krzyczeć, aż dostanę to, czego chcę…” – to nieświadoma fabrykacja, ale… Manipulacja wpisana w poziom genetyczny. Jest niezbędny do przetrwania, nie jest przygotowany i spontaniczny - jest nieświadomy. Z wiekiem ta nieświadoma manipulacja może rozwinąć się w formy wpływu psychologicznego, o których mówimy. Musimy jasno zrozumieć i zaakceptować fakt, że każda manipulacja nie dzieje się sama. Wszystkie, absolutnie wszystkie metody oddziaływania psychologicznego są przygotowywane z wyprzedzeniem i udoskonalane w miarę rozwoju cywilizacji. Niektóre rozwijają się na poziomie naukowym, inne na poziomie przekazywania wiedzy „pocztą pantoflową”, a jeszcze inne rozwijają się poprzez doświadczenie życiowe. Po uporaniu się z etapami przygotowania wpływu manipulacyjnego my, drodzy czytelnicy, zrobimy kolejny duży krok w kierunku umiejętnej i skutecznej obrony. Manipulacja bez komunikacji nie jest możliwa. Wpływ psychologiczny zawsze pojawia się w jakimś miejscu, w pewnym czasie i w pewnych okolicznościach. Jest to niezaprzeczalny fakt. Wybór lub stworzenie najkorzystniejszych warunków dla swojej „pracy” to pierwsze zadanie manipulatora. Pierwszym etapem jest wybór lokalizacji.Oczywiście, jeśli jesteś szefem, najlepszym miejscem, w którym możesz wpłynąć na podwładnego, jest twoje biuro. Ta przestrzeń, która należy do Ciebie, w której jesteś panem, a każdy, kto wchodzi, jest tylko gościem, czyli a priori postacią zależną od Ciebie. Na tym przykładzie wszystko jest mniej więcej jasne. Ale przestrzeń osobistą można zorganizować w dowolnym miejscu, na przykład w wagonie metra, na Newskim Prospekcie, na stacji kolejowej, w pobliżu dużego domu towarowego lub na rynku. Spróbuj dla eksperymentu podejść do żebraka i poprosić go, aby oczyścił miejsce z twojej obecności. „..To jest moje miejsce…”, „Zawsze tu jestem…”, „..a ty kim jesteś…” to nie pełna lista wyrażeń, które będą definiować miejsce jako własność. Miejsce jest wybrane i uważane za własne, jest to przestrzeń pracy, w której manipulator jest właścicielem, a wszyscy inni są po prostu obcymi. On, manipulator, jest już chroniony przez swoje miejsce, swoją przestrzeń, ty jesteś na jego terytorium. Bardziej złożona sytuacja jest taka, że ​​ani ty, ani manipulator nie macie swojego miejsca, nie ma przestrzeni, która zapewniałaby ochronę. Ale tylko na pierwszy rzut oka. Zawsze i o każdej porze każda osoba ma wokół siebie przestrzeń - strefę intymną, od metra do półtora metra. W tym przypadku działania manipulatora wydają się być przeciwne w treści, ale w istocie takie same. Dąży do Twoich okolic intymnych, podchodzi bliżej, kładzie dłoń na Twoim lewym ramieniu, odsuwa Cię od strefy wpływu innych osób i... Znów czujesz się nieswojo, co oznacza, że ​​​​jesteś w połowie drogi do stania się ofiarą. Aby manipulacja była skuteczna, oprócz warunków fizycznych konieczne jest określenie tła kulturowego i cywilizacyjnego oraz osobistych cech ofiary. Każdy uważny czytelnik zwróci uwagę, że prezentacja wydaje się pochodzić z punktu widzenia manipulatora. To tak, jakby manipulator sam odkrywał swoje tajemnice i mechanizmy wpływu. Jest to częściowo prawdą, ale tylko częściowo. Przede wszystkim moim celem nie jest pogłębianie wiedzy, ale zapewnienie naukowych podstaw dla wpływu psychologicznego. I podać teorię, która pozwoli rozpoznać manipulację i nauczyć się skutecznie i kompetentnie się przed nią bronić. Kontynuujmy. Manipulator jest w korzystnej pozycji. Albo ma swoje własne terytorium, albo wszedł do Twojej strefy intymnej i spowodował dla Ciebie dyskomfort. On już ustalił, kim jesteś – wzrokowcem, słuchowcem czy człowiekiem dotykowym (kinestetycznym), wie, jakim językiem mówisz (nie w sensie obcym, ale w sensie społecznym), określił środowisko kulturowe i cywilizacyjne Twojego Twój pobyt. Zaliczył Cię już do jednej z grup psychotypologicznych; zna ogólnie Twoje reakcje na określone słowa i czyny. Dla niego to, co najprostsze i najtrudniejsze, pozostaje jednocześnie. Ujawnia poziom Twoich potrzeb i określa, w jaki sposób ustalasz priorytety tych potrzeb. Istnieje wiele mechanizmów i sposobów, aby się dowiedzieć, i na pewno o nich porozmawiamy, ale to nie jest najważniejsze. Najważniejsze jest to, na ile Ty, jako osoba, jako jednostka, jako niezależna jednostka, jesteś w stanie przeciwstawić się manipulacji, to znaczy nie stać się ofiarą, nie stać się zabawką w rękach innych i na Jednocześnie pozostań w interakcji z otaczającym Cię środowiskiem. Innymi słowy, musi zidentyfikować cele wpływu. Jeśli sięgniemy do klasyfikacji podanej w książce E.L. Dotsenko „Psychologia manipulacji: zjawiska, mechanizmy i ochrona”, wówczas otrzymamy następujące cele wpływu Czynniki działania: potrzeby, zainteresowania, skłonności, ideały. Regulatory działania: ustawienia semantyczne, celowe i operacyjne, normy grupowe, samoocena. , światopogląd, przekonania, przekonania Struktury poznawcze (informacyjne): wiedza o świecie, ludziach, informacje dostarczające informacji do działania człowieka. Struktura operacyjna działania: sposób myślenia, styl zachowania, nawyki, zdolności, umiejętności, stany psychiczne. tło, funkcjonalne, emocjonalne) Ale jak napisano w tej samej książce „w zasadzie może istnieć inna klasyfikacja. Celem są stany mentalne i społeczne, procesy, działania, które determinują jak najprecyzyjniejszą realizację oddziaływania.” Innymi słowy, cel może.