Kiedyś matka jednego z przyjaciół powiedziała: „Nie rozumiem, w jaki sposób psycholog może pomóc? Jak i co może zrobić, aby człowiek poczuł się lepiej? I w ogóle, co robi?” Uśmiechnąłem się tylko i powiedziałem, że nie wiem... Psycholog nie ma magicznej różdżki, nie zna magii ani przepowiedni. Pytanie tej kobiety jest całkiem logiczne. Zrozumieć? W pełni zrozumieć klienta, poczuć pełen zakres jego doświadczeń i stylu życia. Na ile jest to realistyczne? Czy tylko w takim zakresie, na jaki pozwala klient? Zaakceptować? Zaakceptuj osobę taką, jaka jest. Ale właśnie podczas wizyty u psychologa ten moment jest sytuacyjny. Zaakceptować osobę? Albo jego działania? Słyszeć? Wysłuchać bólu klienta, jego oburzenia i niezrozumienia rzeczywistości? Jego zmęczenie i poczucie beznadziei? Jak korzystne jest dla danej osoby bycie wysłuchanym? Co jest ważniejsze? Aby klient został usłyszany, czy aby klient usłyszał siebie? Widzisz swoją sytuację i siebie z zewnątrz? W jaki sposób będzie to przydatne? Czy ktoś zobaczy siebie z zewnątrz? Co dalej? A może psycholog doradzi, powie jak żyć? NIE. Nie będzie dawał rad. Co zaskakujące, stosunkowo często na konsultacjach słyszę następujący moment: „Dziękuję, zobaczyłem światło, zrozumiałem, dokąd iść”. Rzadko kiedy pytają, jak i w którą stronę iść, westchnienie ulgi i zainteresowania okazują się silniejsze i potężniejsze. Kiedyś klient zapytał: „Jak mogę osiągnąć swój cel?” Wziąłem długopis i kartkę papieru i odpowiedziałem: „Powiedz mi jak, a ja napiszę twoje kroki”. Była zaskoczona i trochę zdezorientowana. Po pięciu minutach ciszy „pomysły, myśli i wspaniałe opcje zamierzonych działań wyleciały z niej potężnym strumieniem”. Jak zatem może pomóc psycholog? Kim on jest? Konduktor? Doradca? Przewodnik po zawiłych sytuacjach życiowych? Jak często klienci pytają - jak się masz? Jak rozwiązałbyś tę sytuację? Mogę tylko wzruszyć ramionami i odpowiedzieć, że nie wiem, nie byłem tobą, nie żyłem twoim życiem. Okazuje się, że psycholog nie daje rad, nie bierze za rękę i nie prowadzi w bezkres cudownego i łatwego życia, nie rozwiązuje palących problemów. Jak więc pomaga ludziom? Dlaczego zmiany mogą nastąpić u człowieka, jeśli psycholog jest otwarcie bierny i nie bierze inicjatywy w swoje ręce? Po co w ogóle zwracać się do niego o pomoc, skoro psycholog niczego nie rozwiązuje? Okazuje się, że ta kobieta miała rację, mówiąc: „Nie rozumiem, jak psycholog może pomóc”. Może i mam rację... Z lekarzem jest wszystko jasne, jest choroba, jest tabletka, bierzesz ją i jesteś wyleczony. Z budowniczym jest jasne - wyznaczył zadanie, dał materiały - dom został zbudowany. Dla artysty jasne jest – namalował obraz, jasne dla poety – pisał wiersze. Prawie w przypadku wszystkich zawodów pojawia się zrozumienie przejrzystości i namacalnych, widocznych, materialnych wyników ich zawodu. Fryzjer strzyże fryzurę, pilot steruje samolotem, nauczyciel przekazuje wiedzę, kierowca steruje transportem, krawcowa szyje, artysta gra, piosenkarka śpiewa. I w tej obfitości zawodów oraz widoczności rezultatów ich działań, kreatywności i twórczości, wcale nie jest jasne, czym zajmuje się psycholog. Łatwiej jest zrozumieć filozofa z jego aktywnością umysłową na temat światopoglądu, ale wcale nie jest jasne, jakie są działania i korzyści psychologa. Na początku mojej działalności zawodowej bardzo często słyszałem to ciche pytanie o nieporozumienie z długim - i... I co z tego? No cóż, psychologu, co dalej? Powiedz mi, co zrobić w takiej sytuacji lub w takiej sytuacji? Ach, nie możesz powiedzieć, więc jaki z ciebie pożytek? Zdarza się również, że rozmówcy zaczynają wymyślać jakiś problem, albo opisują sytuację swoich znajomych ostatnim pytaniem – co mogą zrobić, żeby rozwiązać swoje problemy? Są takie piękne słowa (pojęcia) jak świadomość, dorastanie, rozwój. Czemu oni są? Jak świadomość i dorastanie pomogą Ci zarobić na życie, nakarmić rodzinę, poprawić relacje z niekontrolowanym i kapryśnym nastolatkiem, wyjść za mąż i zdobyć ciekawą pracę. I w ogóle - czym jest „smak życia”? Jakie to uczucie oddychać głęboko? Po co? Po co.