Kilka tygodni temu na sesji klient (nazwijmy go Maxim) opowiedział mi o swoim strachu przed różnymi nieczystościami, zwłaszcza wymiocinami, z którymi regularnie spotyka się „dzięki” swojemu zwierzakowi. Na tle skutecznej terapii stosunkowo łatwo radził sobie z pojawiającą się przypadłością – nie unikał, ale z entuzjazmem opowiadał o możliwościach ekspozycji – szedł w stronę strachu. Nie monitorowałam swojego ciała – nie skupiałam się na nieprzyjemnych doznaniach fizycznych, chociaż wcześniej jedno spojrzenie wywoływało mdłości i myśli „Wymiotuję”. Samodzielnie od razu zidentyfikował procesy fuzji - obawę, że jakikolwiek kontakt z danym „przedmiotem” może przekazać mu coś złego, co następnie zostanie przekazane lekom, powodując, że zaczną one działać nieprawidłowo (więcej o tych mechanizmach pisałem tutaj) . Dzięki temu udało się niemal do minimum zredukować objawy OCD i zauważyć nieprzyjemne uczucie, napięcie, które pojawiło się znacznie wcześniej niż wszystkie powyższe. Aby zrozumieć, jak to napięcie wiąże się ze strachem przed nieczystością, musimy zrozumieć, w jaki sposób powstają lęki i fobie. Z mojego osobistego doświadczenia i wiedzy wynika, że ​​można je podzielić na 3 rodzaje. Traumatyczne: osoba zaatakowana – boję się wyjść na dwór, koleżanka zachorowała – ja też boję się, że zachoruję, tj. osoba jest bezpośrednim świadkiem lub uczestnikiem określonych wydarzeń. Wikariusze (socjalni): wszyscy wiedzą, że drzwi do domu muszą być zamknięte – boję się, że zostaną okradzieni, tj. człowiek czerpie ze społeczeństwa informacje o różnych zagrożeniach. A najciekawsza rzecz, która jest bezpośrednio związana z tym artykułem, to dygresja skojarzeniowa 1. Społeczeństwo może nas nauczyć bać się lub nie bać się niczego. Oto przykład: film przedstawiający dziecko bawiące się wężem. Wiesz dlaczego się jej nie boi? Po pierwsze, nie ma osobistych doświadczeń, nie ugryzła go. Po drugie – nie ma tu żadnego zastępczego (społecznego) naruszenia – osoby wokół nich wzmacniają zachowania eksploracyjne śmiechem, a nie unikaniem (oba są niezbędne, aby jednostka mogła przetrwać). Dygresja 2. W ścisłym języku psychofizjologii wszystkie opisane fobie są procesem stowarzyszenie - nawiązanie połączenia. Ale w tym drugim przypadku strach nie ma bezpośredniego charakteru przyczynowo-skutkowego, związek nie jest obiektywny, ale subiektywny, zagmatwany – jest to skojarzenie niezwykle osobiste. W tym sensie użyłem tego określenia. Wróćmy do przypadku Maxima: wymioty wywoływały strach, mdłości i chęć ucieczki. Jednocześnie Maxim nie boi się infekcji, co wskazywałoby na mechanizm traumatyczny lub zastępczy (społeczny), nawet sam temat czystości nie przeszkadza mu szczególnie. Faktem jest, że temat nieczystości ma ukryty związek z wewnętrznymi przeżyciami człowieka. Trudno było zrozumieć, które dokładnie, ale udało nam się. Temat czystości nie jest troską, ale tematem atrakcyjnego wyglądu, godności itp. ma szczególne znaczenie – popchnęło mnie we właściwym kierunku. Stosując technikę spadającej strzały i zgromadzone już doświadczenie w samoobserwacji, doszliśmy do zniekształconej części własnego Ja, do destrukcyjnego głębokiego przekonania o sobie – jestem obrzydliwy. Wypowiedzenie tych słów doprowadziło do wzrostu tego napięcia, co z jednej strony potwierdziło postawioną hipotezę, a z drugiej nakreśliło nowy aspekt w terapii. Wcześniej każde spotkanie z nieczystościami budziło taką postawę wobec siebie i sprawiało, że stała się niezrozumiała napięcie. Wtedy zadziałały standardowe mechanizmy OCD: napięcie wywołało najbardziej nieprzyjemne doznania w ciele, w gardle pojawiła się gula, nudności, strach przed wymiotami, a skupienie się na doznaniach nasiliło reakcję organizmu. Następnie nastąpiła błędna interpretacja tego, co się działo, jako pewnego rodzaju zewnętrznego zagrożenia, a następnie pojawił się ukierunkowany strach i unikanie. Fobia skojarzeniowa jest zjawiskiem bardzo rzadkim, można nawet powiedzieć, że egzotycznym. Czasem do ich zaniku dochodzi samoistnie, wraz z odkryciem i przepracowaniem wewnętrznych traum, głęboko zakorzenionych negatywnych przekonań itp., ale znacznie rzadziej dochodzi do nawiązania kontaktu, za to i za możliwość rozmowy o tym składam wyrazy wdzięczności Maksyma. Dziękuję..