W pracach rosyjskiego filozofa V.L. Inozemcewa [1] oraz w innych współczesnych koncepcjach społeczeństwa postindustrialnego rozwój społeczno-gospodarczy krajów jest możliwy nie tylko poprzez przemiany struktur społecznych, ale w wyniku duchowej i intelektualnej ewolucji ludzi, rozwój osobisty. Zatem badania naukowców rosyjskich i zagranicznych dowodzą, że satysfakcja ekonomiczna jako subiektywny wskaźnik jest słabo powiązana z obiektywnym poziomem dobrobytu ekonomicznego człowieka [2]. W konsekwencji badanie ekonomicznego sposobu życia, świadomości ekonomicznej osobiście dojrzałych ludzi nadaje społeczeństwu pewien pedagogiczny ideał rozwoju gospodarczego. Stosunek do pieniądza jest ważnym składnikiem świadomości ekonomicznej grup społecznych i konkretnych ludzi. Od koncepcji ekonomicznych dotyczących ogólnej równoważności pieniądza humanistyka przechodzi do badania specyficznych cech stosunku ludzi do pieniędzy. W psychologii społecznej takimi cechami są wartości pieniężne, potrzeby, motywy, postawy społeczne, a także myślenie ekonomiczne i idee ekonomiczne (A.L. Zhuravlev, A.B. Kupreichenko [3], V.P. Poznyakov [4] Badania przeprowadzone przez V.V. Novikov, S.I. Erina i inni [5] pokazują, że zachowania pieniężne zależą zarówno od zachodzących zmian społecznych, jak i od indywidualnych cech psychologicznych ludzi. W pracach psychologiczno-pedagogicznych podkreśla się problem tworzenia „harmonijnych relacji” z pieniędzmi (O.S. Deineka [6], S.Yu. Burenina [7], A.B. Fenko [8] i in.), stawiane jest pytanie o procesy socjalizacji ekonomicznej i zadania edukacji ekonomicznej. Podjęte zagadnienie okazuje się więc istotne dla każdej rodziny zainteresowanej wychowaniem człowieka efektywnego ekonomicznie i dojrzałego osobiście. Postawy wobec pieniędzy są powiązane z zachowaniami konsumenckimi i często je determinują. Dojrzałość osobista jako jedno z kryteriów typologii konsumenckiej jest szeroko stosowana za granicą w marketingu stylu życia (J.F. Angel i in. [9]) i jest jednym z kryteriów stratyfikacji społecznej w Rosji od czasów lat dziewięćdziesiątych XX wieku stawia problem przystosowania się do rynku ludzi dojrzałych, których świadomość ekonomiczna ukształtowała się w czasach socjalizmu. Transformacja otoczenia gospodarczego, pojawienie się różnych form własności i rozwarstwienie finansowe społeczeństwa prowadzą do zróżnicowania świadomości ekonomicznej i stosunków gospodarczych, w tym do pojawienia się różnych typów społeczno-psychologicznych ludzi w stosunku do pieniądza. Dla jednych pieniądze są celem życia, dla innych warunkiem istnienia, a każdemu rodzajowi relacji odpowiadają określone zachowania pieniężne (V.A. Khashchenko [10] zwraca na to uwagę wielu psychologów krajowych i zagranicznych postawy wobec pieniędzy zmieniają się wraz z postępem rozwoju osobowości i samorealizacji (A.A. Kapustin [11], Poduska B. [12]). Wierzymy, że zrozumienie istoty stosunku ludzi do pieniędzy rozwinie się poprzez analizę porównawczą relacji pieniężnych wśród osób o różnym poziomie dojrzałości osobistej. Ponadto konieczne jest wyjaśnienie pojęć „potrzeba pieniężna” i „zaspokojenie pieniężne”, aby skorelować pojęcia „pieniężny” i „materialny”. Dlatego uważamy za konieczne poszerzenie istniejącego rozumienia natury, funkcji i właściwości stosunków pieniężnych, ich miejsce w relacji człowieka z otoczeniem W prowadzonych na przestrzeni kilku lat badaniach empirycznych charakterystyki stosunków pieniężnych wśród osób osobiście dojrzałych udowodniono, że: 1. Istnieją różnice w podejściu do pieniędzy wśród osób o różnym poziomie dojrzałości osobistej. Różnice w podejściu do pieniędzy wśród osób o wysokim poziomie dojrzałości osobistej przejawiają się w określonej hierarchii wartości. Zmiany zachodzące w człowieku na skutek rozwoju osobistego prowadzą do spadku wartości pieniądza,. 756-770.