O PSYCHOGENNEJ CHARAKTERZE ZATRZEĆ I ZATRZYMAJĄCEGO NIETRZYMANIA KAŁU U DZIECI Opublikowano w ZBIORIE MATERIAŁÓW XVII OGÓLNOROSYJSKIEJ KONFERENCJI NAUKOWEJ I PRAKTYCZNEJ „CZYTANIA WORONCOWA. ST. PETERSBURG – 2024”Shishkov V.V.1, Sushko I.V.2, Bezrukova A.V.31 – Profesorska Klinika ODA, St. Petersburg2 – LLC „Psychologia wektorów systemowych”, Moskwa3 – Rosyjski Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny im. sztuczna inteligencja Herzen, St. Petersburg Streszczenie: Zaparcia u dzieci, podobnie jak zaporowe nietrzymanie stolca, w 90-95% przypadków mają charakter czynnościowy i powstają właśnie w okresie nauki korzystania z nocnika przez dziecko. Większość autorów za główną przyczynę tych zjawisk uważa ból, który uruchamia błędne koło zaparć psychicznych, a w konsekwencji zalegającego nietrzymania stolca. Jednak z punktu widzenia ośmiowymiarowości psychiki problem ten ma głębsze korzenie psychologiczne, tylko dzięki uświadomieniu sobie, że rodzice małych pacjentów są w stanie zapobiec temu problemowi, a jeśli już się pojawił, skuteczniej sobie z nim poradzić. Słowa kluczowe: zaparcia czynnościowe u dzieci; zalegające stolce u dzieci; ból podczas wypróżnień; koncepcja ośmiowymiarowości psychiki; wektor analny; odkładanie bólu na późniejPodsumowanie: Zaparcia u dzieci, podobnie jak zaporowe nietrzymanie stolca, w 90–95% przypadków mają charakter czynnościowy i powstają szczególnie w okresie nauki korzystania z nocnika. Za główną przyczynę tych zjawisk większość autorów uważa ból, który inicjuje błędne koło psychologicznego zaparcia, a następnie zaporowego nietrzymania stolca. Jednak z perspektywy ośmiowymiarowości psychiki problem ten ma głębsze korzenie psychologiczne, które po zrozumieniu pozwalają rodzicom małych pacjentów zapobiegać temu problemowi lub, jeśli już wystąpił, skuteczniej sobie z nim radzić. .Słowa kluczowe: zaparcia czynnościowe u dzieci; zalegające stolce u dzieci; ból podczas defekacji; koncepcja ośmiowymiarowości psychiki; wektor analny; odroczenie bólu Wprowadzenie: Zaparcia, a także zastoinowe nietrzymanie stolca u dzieci, mogą być spowodowane różnymi czynnikami, zarówno biologicznymi, jak i psychospołecznymi. Wielu autorów krajowych w swoich badaniach przeglądowych wskazuje także na przeważającą liczbę przypadków zaparć czynnościowych – 90–95% [6,7,8,9,10,11,12,17,20,21]. Ani pediatrzy, ani rodzice pacjentów nie zaprzeczają psychogennemu charakterowi tych zjawisk. Zatem według autorów amerykańskich i kanadyjskich 30% rodziców wiązało te problemy z tzw. lękiem przed nocnikiem, a 14% z procesem przyzwyczajania dziecka do korzystania z nocnika [34,27]. Badania innych autorów wskazują na związek zaburzeń wypróżnień ze zbyt wczesnym, bo do 24. miesiąca życia, przyzwyczajeniem dziecka do korzystania z nocnika [29], choć badacze chińscy i kanadyjscy podkreślają, że w ośrodkowym układzie nerwowym najwyższy stopień kontroli wypróżnień występuje powstaje u dziecka w wieku 1,5 roku [26,27 ]. Zaobserwowali [29], że czteroletnie dzieci z tzw. lękiem przed nocnikiem miały gęstsze stolce. Amerykańscy pediatrzy piszą o maksymalnej częstości występowania zaparć w okresie nauki korzystania z nocnika u dziecka [25]. Ten sam aspekt szeroko omawiają autorzy krajowi [11], łącząc także pojawienie się zaparć z niewłaściwie wczesnym układaniem dziecka na nocniku lub odwrotnie, z opóźnieniem w nauce tej umiejętności higienicznej. Oni, podobnie jak autorzy kanadyjscy [27], słusznie zauważają, że nadmierna presja na dziecko, stosowana w celu nauki korzystania z nocnika, a także kary z tym związane, często prowadzą również do odmowy korzystania przez dziecko z nocnika, powstawania zaparcia, nietrzymanie moczu i moczenie. Pojawienie się dolegliwości związanych z zaparciami może mieć związek z przeprowadzką dziecka w inne miejsce, a tym bardziej z jego przymusową hospitalizacją, a także może być efektem stosowania przemocy wobec dziecka. Amerykańscy badacze słusznie podają, że zaparcia czynnościowe najczęściej poprzedzone są wielokrotnymi próbami celowego zatrzymywania kału przez dziecko,który w ten sposób stara się znosić (unikać) nieprzyjemnego procesu, obawiając się wystąpienia bolesnych odczuć związanych z defekacją [11,31]. Czuje potrzebę wypróżnienia, ale świadomie się jej opiera, próbując znieść (odłożyć na czas nieokreślony!) akt wypróżnienia. Dowodem na to są charakterystyczne pozy czy rytuały opisywane przez rodziców: dziecko krzyżuje nogi, zaciska się, siada na piętach, chowa się za zasłoną. Głównymi powodami świadomego oddawania stolca przez dziecko, z punktu widzenia autorów z różnych krajów [10,11,17,30,31], może być ból lub dyskomfort podczas poprzedniego aktu wypróżnienia, co jest słuszne, ale kojarzy się autorom wyłącznie z przemijającymi problemami organicznymi (szczeliny okołoodbytowe czy hemoroidy), niewygodnym lub nieznanym otoczeniem (np. otwarte kabiny w przedszkolu lub toalecie szkolnej), co dotyczy dzieci wrażliwych i niestabilnych emocjonalnie; oraz depresję lub inne problemy emocjonalne. O tym samym celowym tłumieniu przez dziecko chęci wypróżnienia się piszą inni zagraniczni badacze [28], wymieniając wśród prawdopodobnych przyczyn, oprócz wszystkich powyższych, to, że takie dziecko może być tak zajęte, że jego dzień jest dosłownie zaplanowany na minutę po minucie. Nie przecząc możliwości takiego rozwoju zdarzeń opisanego przez autora [9], zauważamy, że naszym zdaniem [10,20,21] częściej obserwuje się to w przypadku enkoprezy o charakterze nerwicowym, gdy nadpobudliwe dziecko po prostu ma nie masz czasu na pójście do toalety ze względu na wiele rozpraszających bodźców. A jednak to właśnie ból podczas defekacji uruchamia błędne koło, gdy dziecko zaczyna celowo wstrzymywać kał, bojąc się nawrotu bólu. Im dłużej dziecko potrafi znieść potrzebę pójścia do toalety, tym gęstszy staje się kał, a co za tym idzie, tym silniejszy ból odczuwa dziecko przy kolejnym zmuszaniu go do pójścia do toalety. Z punktu widzenia pediatrów i gastroenterologów z pewnością należy przerwać to błędne koło, które powszechnie nazywa się zaparciami psychicznymi [12]. Czy to dotyczy każdego dziecka?! Które dziecko jest najbardziej bezbronne podczas nauki korzystania z nocnika?! Jakie cechy psychologiczne dorosłej osobowości są z tym związane?! Materiały i metody: Z naszego punktu widzenia na te pytania najlepiej odpowiada stosunkowo młoda teoria ośmiowymiarowości psychiki, wywodząca się z psychoanalizy [14,22] (Y.I. Burlan, 2017, 2004-2024; V.K. Tolkachev, 1999, 2008; V.A. Ganzen, 1984, 1995) [2,3,4,5,13,14,32,33], z punktu widzenia których zaburzenia psychosomatyczne są wynikiem opóźnionego rozwoju psychoseksualnego i/lub lub frustracje w tym czy innym kierunku, a zatem może zostać wyeliminowana przez świadomość pacjenta (a w kontekście tego artykułu przede wszystkim rodziców młodych pacjentów) tego związku. Po raz pierwszy korelacja cech charakteru z odbytem strefę erogenną zauważył S. Freud [16] i zasugerował obecność innych stref erogennych i związanych z nimi cech; Hipotezę tę rozwinął V.K. Tołkaczow pod przewodnictwem V.A. Hansena [5]. Rozwinięty i zrealizowany właściciel wektora odbytu pamięta i ceni tradycje z przeszłości, jest to dla niego niezwykle cenne; Od dzieciństwa jest pracowity, dobrze się uczy, kocha książki, uważnie analizuje i systematyzuje informacje, porządkuje doświadczenia gromadzone przez pokolenia; ma fenomenalną pamięć; poważny, spokojny, czysty, posłuszny, oddany, uczciwy, nie umie kłamać, jest perfekcjonistą, zawsze dotrzymuje słowa. Jego psychikę można scharakteryzować jako sztywną, nieelastyczną i bezpośrednią. Dobrze pamięta dobro i zło i stara się je odwzajemnić – podziękować lub zemścić się. Dziecko z wektorem analnym mówi powoli i szczegółowo, bardzo się denerwuje, gdy mu się przerywa, zaczynając wszystko od nowa. Jest domatorem, który nie lubi zmian; wspaniały właściciel, troskliwy i wierny mąż, doskonały ojciec (i ojczym); dokładnyw czynach i mowie; ceni rodzinę, dom i szacunek bardziej niż pieniądze; profesjonalista, który robi wszystko sprawnie; dobry nauczyciel, mistrz, historyk, archeolog, znawca krytyka. Osoba silna fizycznie, ze „złotymi rękami” i silną wolą. Konwencjonalnie 20% ludzi rodzi się z wektorem odbytu [3]. Ważnymi założeniami rozważanej koncepcji są wrodzona natura zbioru wektorów i potrzeba rozwijania wrodzonych skłonności. Nie da się rozwinąć w sobie właściwości wektorów, które nie są dane od urodzenia. Jednak nawet wrodzone właściwości w niesprzyjających okolicznościach mogą pozostać nierozwinięte [3,33]. Rozwój właściwości (wektor) następuje w okresie przed zakończeniem okresu dojrzewania, tj. do 16-17 lat włącznie, kiedy psychika człowieka dojrzewa do tego stopnia, że ​​bierze w pełni odpowiedzialność za swoje życie. Pod koniec okresu dojrzewania człowiek może znaleźć się w stanie częściowego opóźnienia rozwoju psychoseksualnego lub całkowitej nerwicy (w terminologii koncepcji ośmiowymiarowości psychiki) [3,32]. W kontekście rozpatrywanego problemu, z punktu widzenia koncepcji ośmiowymiarowości, częste lub przewlekłe zaparcia u dziecka są uważane za pierwszą zewnętrzną oznakę postępującego opóźnienia w rozwoju właściwości psychicznych odbytu. dziecko. Z tego należy wywnioskować, że po zidentyfikowaniu tego problemu konieczne jest jak najszybsze podjęcie działań w celu normalizacji stanu psychicznego dziecka. Kolejną ważną zasadą zapobiegania problemom psychologicznym i psychosomatycznym u dzieci jest konieczność uwzględnienia wyraźna zależność stanu psychicznego dziecka od stanu matki, szczególnie w wieku dziecka do 6 lat. Oznacza to, że w przypadku jakichkolwiek oznak zaburzeń psychicznych u dziecka matka potrzebuje najpierw psychoterapii mającej na celu zrozumienie, a w idealnym przypadku głęboką świadomość źródeł problemów dziecka. Wyniki: Nie należy w ogóle spieszyć się z dzieckiem analnym. Nie możesz go popychać, nie mówiąc już o przerywaniu mu, nie tylko w interesach, ale także w mowie, jest to obarczone rozwojem jąkania. Proces defekacji (oczyszczania) jest dla niego bardzo ważny, okres nauki korzystania z nocnika dla takiego dziecka należy zakończyć z największą delikatnością; w żadnym wypadku nie należy go wyciągać z nocnika, bez względu na to, jak bardzo się spieszysz - to prowadzi do rozwoju zaparć [16], paradoksalnego nietrzymania stolca [10,20,21], bólów brzucha. I tu mechanizm działania – z punktu widzenia rozważanej koncepcji ośmiowymiarowości psychiki – jest. wygląda następująco: dziecko analne (powolne) długo siedzi na nocniku, czerpiąc z tego przyjemność (według S. Freuda [15] – przyjemność) z oczyszczenia. Mając zupełnie inny wektor, szybka i pośpieszna matka (właścicielka wektora skóry – w terminologii koncepcji ośmiowymiarowości psychiki) przerywa ten akt czerpania przyjemności, ponaglając go dalej. Dziecko odczuwa napięcie, które prowadzi do zaparć. Zaparcie, jak jest rozumiane i opisane w powyższej literaturze, powoduje ból podczas kolejnych wypróżnień; Z tego powodu dziecko nie chodzi do toalety, bo dopóki nie pójdzie, nie będzie odczuwać bólu. W rezultacie odkłada pójście do toalety do ostatniej chwili, odkładając w ten sposób ból. I okazuje się, że zamiast czerpać przyjemność z oczyszczania jelit, uczy się czerpać przyjemność z odkładania tego oczyszczenia, czyli odsuwania bólu. W ten sposób poprzez zatrzymywanie jelit dziecko na nowo uczy się zasadniczo cieszyć się z każdego opóźnienia, co według autorów koncepcji ośmiowymiarowości psychiki jest przyczyną powstawania syndromu opóźnionego życia (prokrastynacji). Ale mimo to pewnego dnia idzie do toalety z powodu bólu, ale potem odczuwa ulgę/przyjemność. Oznacza to z jego punktu widzenia, aby otrzymać, a zatem – z jego punktu widzenia dawać przyjemność, trzeba najpierw zadać ból, w czym słusznie autorzy tej koncepcji dopatrują się korzeni sadyzmu. W przyszłości taki nierozwinięty właściciel wektora odbytu złagodzi stres, opóźniając działanie. Ponadto w oczekiwaniu na stres rozwinie się u niego biegunka związana z cechą tego wektorastrach przed hańbą; podczas i po stresującym wydarzeniu doświadczy zaparć, co również z punktu widzenia tej koncepcji jest psychogenną przyczyną zespołu jelita drażliwego. Opisane psychologiczne mechanizmy powstawania zaburzeń defekacji dotyczą niestety nie tylko fizjologii. Psychologicznie osoba z nierozwiniętym lub sfrustrowanym wektorem odbytu: mściwy, drażliwy, mściwy; zakładnik złych doświadczeń; patologicznie niezdolny do dokonania wyboru, cierpi na prokrastynację, skłonność do krytyki i nadmiernego używania słownictwa toaletowego; sadysta domowy, fizyczny lub werbalny, skłonny do przestępstw z użyciem przemocy i na tle seksualnym, w tym pedofilii. Według literatury zdrowe dziecko osiąga dojrzałość fizjologiczną niezbędną do nauki korzystania z nocnika w wieku od 18 do 24 miesięcy. Zbyt wczesne kształtowanie umiejętności toaletowych, które nie uwzględnia stopnia dojrzałości mięśni i układu nerwowego; jak również opóźnienie tego procesu, może prowadzić do rozwoju zaparć czynnościowych. Ważną metodą zapobiegania zaparciom u małych dzieci jest nauka korzystania z toalety, która zaleca kładzenie dziecka na nocnik 2-3 razy dziennie od półtora roku po posiłku. Nocnik powinien być piękny i wygodny, dziecko może zabierać ze sobą zabawki do toalety; rodzic może po raz pierwszy być obecny w pobliżu, a nawet potrzymać dziecko za rękę; Możesz włączyć magnetofon z przyjemną muzyką lub niestraszną bajką. Za najbardziej fizjologiczne uważa się poranne wypróżnienia po śniadaniu, któremu sprzyja rozwój odruchu gastrokolitycznego, który wzmaga motorykę jelit na skutek rozciągania żołądka pokarmem [8,11,18,23,24]. W żadnym wypadku nie należy poganiać dziecka, a tym bardziej nie odrywać go od nocnika. To, podobnie jak brutalna (konfliktowa) nauka korzystania z nocnika, podczas której stosuje się ucisk i karę, może prowadzić do zaburzeń defekacji, zaparć, nietrzymania stolca i odmowy korzystania z nocnika [1,6,11,18,19]. Próby rodziców pośpieszania dziecka siedzącego na nocniku, a tym bardziej ściągania go z nocnika; a także w zasadzie namawianie i przerywanie dziecku o powolnym temperamencie (analnym – w terminologii pojęcia ośmiowymiarowości psychiki), może prowadzić nie tylko do wyżej wymienionych poważnych problemów fizjologicznych, ale także do powstawania jąkania, a także do wspomnianego powyżej poważnego opóźnienia w rozwoju psychoseksualnym takiego dziecka. Wniosek : Zaparcie czynnościowe jest jednym z najczęstszych problemów w pediatrii, jednak zaparcie czynnościowe przy prawidłowej taktyce rodziców. albo nie pojawia się wcale, albo ma charakter przejściowy i ustępuje, gdy dziecko nabierze pewności, że wypróżnianiu nie będzie towarzyszył ból. Dziecko od 18 miesiąca życia jest już w stanie utrzymać kał, co oznacza, że ​​może i powinno skorzystaj z nocnika, a następnie toalety. Proces nauki korzystania z nocnika/toalety u każdego dziecka jest długotrwały i nie zawsze przebiega sprawnie, jednak u dziecka posiadającego wektor odbytu nabiera szczególnego znaczenia, i to nie tylko fizjologicznego (aby uniknąć powstawania lęku defekacji, zaparć i zalegającego stolca), ale także w zakresie kształtowania zdrowej, rozwiniętej psychiki Rodzice i opiekunowie powinni znać te cechy, aby nie dopuścić do rozwoju problemów zarówno fizjologicznych, jak i psychicznych dziecka, zapewniając mu harmonijny rozwój. , a następnie jego realizacja. Literatura: 1 . Belmer SV, Khavkin AI, Pechkurov DV. Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego u dzieci. Zasady diagnostyki i leczenia (w świetle kryteriów rzymskich IV). - M.: GEOTAR-Media, 2018. - 170 s.2. Burlan Yu. Wykłady online. [Zasoby elektroniczne] 3. Burlan Yu. Psychologia wektorów systemowych. Osiem miar nieświadomości. - Moskwa: Wydawnictwo MBA, 2017. - 452 s. 4. Ganzen V.A. Opisy systemów w psychologii. - L.: Wydawnictwo Leningr. Uniwersytet, 1984. - 176 s. 5. Ganzen V.A., Tolkachev V.K. Luksus myślenia systemowego:Praktyczny przewodnik rozwijania myślenia. - St. Petersburg: Centrum Psychologii Praktycznej „Empatia”, 1995. - 304 s.6. Gribakin S.G., Khasanov I.A., Lavrova T.E. Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego u dzieci: aktualne problemy i odległe konsekwencje. Zagadnienia dietetyki dziecięcej. - 2020.-Nr 3.-P.82–90. DOI: 10.20953/1727-5784-2020-3-82-907. Zakharova I. N., Sugyan N. G., Maykova I. D., Berezhnaya I. V., Kolobashkina I. M. Zaparcia u dzieci: pomóc pediatrze. Zagadnienia współczesnej pediatrii – 2015. – nr 3 – s. 380–386. doi: 10.15690/vsp.v14i3.13748. Kamalova A. A., Shakirova A. R. Zaparcia czynnościowe u małych dzieci: diagnostyka i terapia w praktyce. Rosyjski Biuletyn Perinatologii i Pediatrii -2016.-Nr 4.-6 s.9. Kornienko E.A. Zaparcia czynnościowe u dzieci.-pharmateka.--2011.- nr 1.-6 s.10. Nakhimovsky A.I., Shishkov V.V. Praktyczna psychoterapia dzieci i młodzieży. Ser. Podręcznik nowoczesny - St. Petersburg, 2003. - 383 s. 11. Pakhomovskaya N.L., Tatyanina O.F., Lazareva T.Yu. Zaparcia czynnościowe u dzieci. Porada medyczna. - 2022.-nr 1-P.106–113.12. Safina AI Zaparcia u dzieci w praktyce pediatry. Porada medyczna. - 2022.-№12.P.50–57. https://doi.org/10.21518/2079-701X-2022-16-12-50-57.13. Tołkaczow V.K. Luksus systemowej samowiedzy: podstawy psychoanalizy wektorów systemowych. - St. Petersburg: Akademia Myślenia Systemowego im. V.K. Tołkaczowa, 2008. - 392 s.14. Tołkaczow V.K. Luksus myślenia systemowego: praktyczny przewodnik po rozwoju myślenia / V.K. Tołkaczow. - St. Petersburg: Empatia, 1999. - 348 s. 15. Freud Z. Przepis dotyczący dwóch zasad aktywności umysłowej. [zasoby elektroniczne] Tryb dostępu: https://psychic.ru/articles/classic14.htm?ysclid=lhkn9nbm6d51481716816. Freud Z. Erotyka charakterowa i analna. [zasoby elektroniczne] 17. Zaburzenia czynnościowe jelit u dzieci [Tekst]: podręcznik. zasiłek / L. E. Safronova, G. V. Fedotova, I. V. Vakhlova.-Ekaterynburg: Wydawnictwo USMU.- 2016.-64 s.18. Khavkin AI, Belmer SV, Gorelov AV, Zvyagin AA, Kornienko EA, Nizhevich AA itp. Projekt konsensusowy stowarzyszenia gastroenterologów dziecięcych „Diagnostyka i leczenie zaparć czynnościowych u dzieci”. Zagadnienia dietologii dziecięcej.- 2013-nr 6-S.51-59.19. Sharkov S., Studenikin V., Akoev Y., Yatsyk S. Zalecenia dotyczące nauki korzystania z nocnika: dane z Amerykańskiej Akademii Pediatrii. Farmakologia dziecięca. - 2010.-nr 2-P.151–156.20. Szyszkow V.V. Psychoterapia zaburzeń funkcjonalnych. Kieszonkowy podręcznik dla lekarzy i psychologów / V.V. Shishkov - St. Petersburg: Dom Wydawniczo-Handlowy „Skifia”, 2013. - 496 s.21. Szyszkow V.V. Psychoterapia zaburzeń funkcjonalnych. Kieszonkowy podręcznik dla lekarzy i psychologów / V. V. Shishkov. wyd. 2., ozn. - St. Petersburg: Dom Wydawniczo-Handlowy „Skifia”, 2023. - 496 s.22. Jung Carl-Gustav. Archetypy i nieświadomość zbiorowa / Carl Gustav Jung [tłumaczenie A. Chechina]. - Moskwa: Wydawnictwo AST, 2019. - 496 s. 23. Amerykańska Akademia Pediatrii. Przewodnik po szkoleniu w korzystaniu z toalety. -2003.- 224 s. 24. Brazelton TB, Sparrow JD Toilet trenujący w sposób Brazeltone. Cambridge (MA). de Capo Press.- 2004, s. 25. Burgers R., Levin AD, Di Lorenzo C., Dijkgraaf MG, Benninga MA Funkcjonalne zaburzenia defekacji u dzieci: porównanie kryteriów Rzymskich II z Kryteriami Rzymskimi III. J Pediatra. - 2012.-nr 4-P.615–620.26. Cheng C, Chan AO, Hui WM i in. Strategie radzenia sobie, postrzeganie choroby, lęk i depresja u pacjentów z idiopatycznymi zaparciami: badanie populacyjne. Aliment Pharmacol Ther.-2003. Nr 18-P.19–26.27. Clifford C., Gorodzinsky F. Kanadyjskie Towarzystwo Pediatryczne, Społeczny Komitet Pediatryczny. Uczenie się Toulet: Poradnictwo wyprzedzające z podejściem zorientowanym na dziecko. Pediatr Zdrowie Dziecka.- 2000.-Nr 6.-P. 333–5,28. Loening-Baucke V. Przewlekłe zaparcia u dzieci.- Gastroenterologia.- 1993.-№105.-P.1557–64.29. Mota DM, Barros AJD, Santos I., Matijasevich A. Charact e-rystyka nawyków jelitowych u dzieci w wieku poniżej 4 lat: wykrywanie zaparć. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr.- 2012.-nr 4.-P.451–456.30. Poddar U. Podejście do zaparć u dzieci. Pediatra indyjski.. 277–282.