Z seminarium na temat pracy z traumą psychiczną W wieku 5-9 lat kształtuje się struktura osobowości dziecka oparta na „opiniach”. Dziecko uczy się wyrażać swój punkt widzenia, zmieniać go, biorąc pod uwagę nowe informacje i rzeczywistość. W strukturze występują dwa zniekształcenia: wczesne (ponury, wycofane) i późne (uparty i pewny siebie). Osoba o wczesnej strukturze opinii będzie miała trudności z wyrażaniem siebie i wyrażaniem swoich opinii, pomysłów, myśli. Jako dziecko często nie był słuchany, mówiono, że jest za mały, żeby o czymkolwiek rozmawiać, nie zwracali uwagi na jego rozumowanie i myśli, dewaluując je. Dorastając, taka osoba nie jest w stanie obronić swojego stanowiska (często nie może nawet go sformułować), a zgodzi się z opinią innego. A jeśli się nie zgodzi, wówczas spór zostanie wyrażony milczeniem, ironią lub aluzjami. Przeciwnie, w przypadku późnej struktury osoba będzie piana z ust, aby bronić swojej opinii, nawet jeśli nie ma ona argumentów, mylenie się jest dla niego nie do zniesienia; Będzie stale szukać konfrontacji. Dla niego opinia = on sam, a jeśli się myli, to znaczy, że nie ma prawa do niczego, dlatego z wielką energią będzie bronił swojego punktu widzenia, walcząc o niego jak na wojnie, nawet za cenę zniszczenia relacji . I oczywiście istnieje norma, w której dziecko dorastało w atmosferze, w której szanowano jego zdanie, rodzice pomagali mu znajdować odpowiedzi na pytania, testowali rzeczywistość i wspierali jego zainteresowania poznawcze. Dorastając, taka osoba będzie swobodnie kierować swoim zdaniem, sprawdzać je, zmieniać lub bronić. U każdego z nas, w zależności od sytuacji, mogą pojawić się zarówno struktury wczesne, jak i późne. Dostrzegając i mając świadomość swoich mechanizmów obronnych, mamy szansę spróbować wyjść z utartych schematów interakcji i spróbować czegoś innego, przenieść się w najbliższą strefę rozwoju. W każdym razie należy pamiętać, że każdy z nas ma prawo mieć własne zdanie, wyrażać je, zmieniać i popełniać błędy. Najważniejsze w tym wszystkim jest, aby nie zapomnieć zobaczyć i usłyszeć innej osoby, która ma takie same prawa jak my.