O obiektywnej rzeczywistości, która jest dla nas niedostępna. Można to sprawdzić na prostych przykładach. Nietoperze słyszą coś, co jest niedostępne dla naszych uszu. Poruszają się także po przestrzeni kosmicznej za pomocą słuchu. Lub. Istnieje spektrum promieniowania kosmicznego, które nie jest dostępne dla naszego wzroku. Fizycy opracowali instrumenty umożliwiające jego rejestrację i pomiar. Można powiedzieć – oto przykład rzeczywistości obiektywnej. Ale i tutaj pojawiają się trudności – czy wszystko zmierzyliśmy? A może możemy mierzyć tylko to, co możemy pomyśleć? A może jest też coś nie do pomyślenia? I co najważniejsze, co z tym zrobić, co można w jakiś sposób zmierzyć, ale nie da się tego zrealizować na poziomie uczuć. Albo prostszy przykład. Choinka noworoczna w mieszkaniu. Zupełnie inaczej jest w postrzeganiu dziecka, które jest o połowę mniejsze od tego drzewa, i dorosłego, który sobie z tym radzi. Czy istnieje „obiektywna” choinka? Teoretycznie istnieje, ale nie ma go w postrzeganiu pojedynczej osoby. Obraz rzeczywistości, który postrzegamy, jest subiektywny w tym sensie, że jest nieuchronnie powiązany z naszym postrzeganiem siebie. Ale nasze postrzeganie siebie powstaje tylko w relacjach z rzeczywistością, a przede wszystkim z innymi. Dziecko tworzy obraz siebie dzięki lustrze - zwierciadłu prawdziwemu i zwierciadłu mentalnemu, gdy inny go „odbija”, mówi, jak go widzi. Najbardziej zaskakujące jest to, że lustro psychiczne ma dla nas znacznie wyższy priorytet niż zwykłe lustro. Widać to wyraźnie, gdy chora na anoreksję dziewczyna widzi w lustrze swój brzydki, gruby obraz, a nie widzi śmiertelnej szczupłości. Na pierwszym miejscu są najczęściej matka i ojciec. W okresie niemowlęcym i dziecięcym nieuchronnie wierzymy w to „lustro”. Można by te słowa odrzucić, ale potwierdzają to wyraźnie niektóre eksperymenty przeprowadzone w połowie XX wieku, na przykład eksperyment „Wizualny klif”. Autorami oryginalnego eksperymentu są Eleanor Gibson i Richard Walker. Schemat eksperymentu: do połowy długości szklanego stołu, pod jego przezroczystą powierzchnią naciągnięty jest obrus, który kończy się nieco ponad metr od krawędzi. Eleanor i Richard testowali szczury, kocięta, szczenięta, dzieci i ludzkie niemowlęta, umieszczając je na powierzchni stołu. Odkryli, że gdy młode lub niemowlę uzyska zdolność poruszania się, ich wzrok pozwala im dostrzec „głębokość” i nagle zatrzymać się na widok klifu. Później James Soars i współpracownicy rozszerzyli eksperyment: po stronie „klifu”: matki niemowląt stały na krawędzi stołu i musiały ukazywać różne emocje. Kiedy naukowcy poprosili matki, aby wyglądały na szczęśliwe i uśmiechnięte, zdecydowana większość dzieci (74%) nadal pełzała nawet nad „przepaścią”. pokazuje siłę matki w stosunku do dziecka. I znaczenie „psychicznego” zwierciadła rodziców. Lustro to w największym stopniu wpływa na nasz obraz samego siebie, a co za tym idzie, na to, jak postrzegamy otaczający nas świat..