Manipulacja to ukryty wpływ psychologiczny, którego celem jest przywłaszczenie sobie zasobów ofiary tak, aby oddawała je dobrowolnie. Dotyczy to nie tylko oszukańczych programów i aktywów materialnych. Znacznie częściej manipulatora interesuje emocjonalne wyzysk ofiary i rozwiązywanie własnych problemów psychologicznych kosztem jej zasobów. Jednocześnie sam może nie zdawać sobie sprawy, że zaczyna kogoś wykorzystywać. Wiele nieświadomych manipulacji opiera się na takiej obronie psychologicznej, jak identyfikacja projekcyjna. Mechanizm jego działania polega na tym, że manipulator ewakuuje się z siebie i umieszcza w innym swoje nieakceptowane części, „złe” uczucia i doświadczenia, a drugi je akceptuje i zaczyna się odpowiednio zachowywać. Na przykład człowiek nie akceptuje takich uczuć jak zazdroszczę i wstydzę się go. Aby zachować dobry wizerunek siebie, musi przenieść (przerzucić) swoją zazdrość na kogoś innego. Nie każdy nadaje się do tych celów, ale tylko ci, którzy są gotowi zaakceptować tę projekcję. Następuje wtedy pewna dynamika psychologiczna, w wyniku której ten, na kogo została rzutowana zazdrość, faktycznie zaczyna zazdrościć i zachowywać się w określony sposób, a ten, kto pozbył się „negatywnego uczucia”, otrzymuje potwierdzenie, że jest dobry, a inni są zazdrosni i źli. Identyfikacja projekcyjna pozwala manipulować innymi za pomocą własnej psychiki w następujący sposób: - Ewakuacja nieznośnych doświadczeń. To tak, jakby ktoś oddawał swój brudny płaszcz drugiemu, a ten zamiast odmówić, zaczął go nosić. Często nie dzieje się to ze złośliwości, ale z powodu głęboko zakorzenionego konfliktu wewnętrznego. Na przykład dana osoba była często krytykowana w dzieciństwie, co tworzyło w niej trwałe poczucie własnej bezużyteczności. Życie z takim uczuciem nie jest łatwe i psychika decyduje się oddać je komuś innemu. W praktyce może to wyglądać jak sojusz z partnerem, który nie potrafi się zrealizować, czyli ma wewnętrzny konflikt utrudniający rozwój. W efekcie osoba, która projektuje swoją bezużyteczność, narzeka, że ​​dostała takiego partnera, choć tak naprawdę „leczy” swoim kosztem traumę psychiczną. Ani jedno, ani drugie nie ma kontaktu ze swoimi prawdziwymi doświadczeniami i nie ma możliwości przepracowania ich. - Przeniesienie funkcji psychologicznej jednej osoby na drugą. Nie ma również na celu celowego wyrządzenia krzywdy innej osobie, ale pomaga uniknąć niezadowalającej rzeczywistości. Na przykład osoba stanęła w obliczu bolesnego faktu braku miłości rodzicielskiej. W takiej sytuacji dziecko z reguły dochodzi do wniosku, że jest złe i zasługuje na złe traktowanie, a one są dobre. Daje mu to nadzieję, że jeśli spróbuje, nadal będzie w stanie zdobyć miłość, której pragnie. Ale często rodziców nie obchodzi, czy próbuje, czy nie. A to jest jeszcze bardziej bolesne. W rezultacie dziecko postanawia nie myśleć i nie być świadome swojej traumy. Innymi słowy, odrzuca taką funkcję psychologiczną jak myślenie. Aby przystosować się w dorosłości, umieszcza ją w kimś. Potrafi zachowywać się dziecinnie, a nawet autodestrukcyjnie, pokazując partnerce, że powinien myśleć za niego. Taka manipulacja często występuje w związkach współzależnych. - Ochrona przed uznaniem odrębności drugiej osoby. Często stosowane przez osoby narcystyczne, dla których nie do zniesienia jest przyznanie się, że ich partner jest odrębną od nich osobą, mającą własne zdanie i autonomię. Aby poradzić sobie ze swoimi uczuciami, narcyz naraża partnera na ciągły atak ze strony jego nieakceptowanych części. Próbuje więc przedstawić się innemu, aby był jak najbardziej podobny do siebie. Pomaga także narcyzowi uniknąć bolesnego poczucia wstydu – jeśli ja jestem zły, inni są równie źli. Konsekwencje takiej manipulacji mogą być znacznie bardziej tragiczne niż poprzednie - Uzyskanie wszechmocnej kontroli. To jeszcze bardziej destrukcyjna manipulacja. Celem manipulatora jest całkowite uchwycenie osobowości