Od autora: Artykuł ukazał się w czasopiśmie „Ptz” GRANICE OSOBISTE. Jak uchronić się przed okupacją psychologiczną? Dziś zapraszam Cię do rozmowy o granicach. Ale nie o stan czy terytoria, ale o granice psychologiczno-osobiste. Czym one są, dlaczego są potrzebne i jak zrozumieć, gdzie znajdują się twoje własne psychologiczne granice? Jedną z głównych cech dojrzałej osobowości jest świadomość swoich granic. Kiedy rozumiemy, gdzie jestem ja i gdzie jest Inny, relacje buduje się dużo łatwiej i skuteczniej, własne emocje są lepiej regulowane, a pewność siebie rośnie. JEŚLI CZŁOWIEK: - nie wie, czego chce; - często obraża się na innych; - ma trudności z podejmowaniem decyzji i wyborów, potrzebuje rady i aprobaty innych; - wręcz przeciwnie, łatwo podejmuje decyzje, także dla innych , chcąc im pomóc ;- często czuje się winny wobec innych ludzi;- przeżywa silne sprzeczne emocje w relacjach z bliskimi (np. czasem kocha, czasem nienawidzi); - nie umie jasno wyrażać swoich pragnień i uczuć; - nie umie odmawiać innym; - ma trudności w obronie swoich praw, wydaje się, że ma trudności ze zrozumieniem i ochroną swoich osobistych granic. Granica to pewna linia oddzielająca jedną rzecz od drugiej. W przypadku granic psychologicznych jest to umowna linia oddzielająca mój świat wewnętrzny od wewnętrznego świata drugiej osoby. Jest to granica pomiędzy tak zwanymi terytoriami psychologicznymi różnych ludzi. Co można zaliczyć do terytorium psychologicznego? Moje wartości, pragnienia (i niepragnienia), preferencje (zawodowe, styl życia, hobby, jedzenie itp.), podjęte decyzje (a przy okazji niechęć do podjęcia decyzji), wyobrażenia o sobie (moje cechy, możliwości i miejsce w świecie) i o innych ludziach, a także o rzeczach, które uważam za swoje – to wszystko jest „moim terytorium psychologicznym”. Naturą ludzką jest chronić swoje terytorium i nie wpuszczać na nie wszystkich. Zdajemy sobie sprawę z naszych granic psychologicznych, gdy ktoś próbuje je przekroczyć. Tak właśnie się czujesz, gdy ktoś mówi o Twojej ulubionej pracy: „Co za bzdury wygadujesz!”? Mało radości. Najprawdopodobniej będzie to albo uczucie protestu, złości i oburzenia, albo wstydu, niepokoju, poczucie samodepresji i poczucia winy... Co powiesz w odpowiedzi? Będziesz się usprawiedliwiał? Możesz też pomyśleć: „Może naprawdę powinienem zmienić pracę”. Lub odpowiedz na coś w stylu: „Możesz myśleć, że masz lepszą pracę?” Lub: „Nie interesuje mnie Twoja opinia, lubię swoją pracę!” A może tak: „Nie podoba mi się, kiedy tak mówisz. Lubię swoją pracę." Które z podanych wariantów odpowiedzi Pana(i) zdaniem chroni granice?.. Ochrona granic zakłada przede wszystkim pewność tego, co będziemy chronić. Kiedy nie znamy i nie rozumiemy siebie, nasze granice są łatwo przepuszczalne... Kiedy jasno wiem, że np. ta praca jest moim świadomym wyborem, sprawia mi przyjemność i satysfakcję (a nie wątpliwości i udrękę), to Jak czy zareaguję na ocenę zewnętrzną? Całkiem spokojny. Z reguły pierwsze próby ochrony granic są dość agresywne i bezkompromisowe. Uderzającym przykładem jest reakcja nastolatka na negatywną ocenę jego preferencji (a właściwie to dobrze, gdy nastolatek tak reaguje. Dużo smutniej jest, gdy nie stara się chronić swoich granic). Zdolność do budowania granic kształtuje się w dzieciństwie i rozwija wraz z wiekiem. To prawda, tylko jeśli rodzice szanują „indywidualność” dziecka. Jeśli już od wczesnego dzieciństwa daje się dziecku wybór (oczywiście stosownie do jego wieku, w miarę jak rośnie jego zdolność do dokonywania tego wyboru), jego decyzje, zainteresowania i preferencje są respektowane, to zazwyczaj nie ma trudności z kształtowaniem granic. Jeśli wręcz przeciwnie, rodzice zawsze „wiedzą, co jest dla dziecka najlepsze”, są bardzo kontrolujący lub nadopiekuńczy, dziecko wyrasta na dorosłego, który tak naprawdę nie zna siebie i nie wie, jak chronić swoje granice. Rodzaj wskaźnika.