Od autora: Gdzieś w 2010 roku miała odbyć się w Mohylewie konferencja na temat terapii Gestalt. Konferencja się nie odbyła, ale moje przemyślenia na temat zamierzonego tematu konferencji pozostały. Publikuję tutaj. Dlaczego dobre rzeczy mają się marnować? Gdyby ktoś był zainteresowany! „Relacje w terapii Gestalt: iluzja i rzeczywistość”. Myślę, że relacje są jednym z głównych tematów każdej psychoterapii skoncentrowanej na osobie. Ja, jako osoba łącząca w swojej pracy dwa paradygmaty: medyczny i psychologiczny, spróbuję się nad tym zastanowić. Jako psychiatra od razu odwołuję się do słowa: iluzja. Myślę, że moje zainteresowanie psychiatrią zrodziło się i zintensyfikowało dzięki trzem słowom, które wydały mi się najbardziej ciekawe i tajemnicze. To iluzja, halucynacja i złudzenie. Iluzja w ortodoksyjnej psychiatrii oznacza zniekształcenie percepcji. Percepcja jest funkcją psychiki związaną ze zmysłami. W tłumaczeniu z języka greckiego iluzja to oszustwo, złudzenie. Jeśli rozpatrzyć iluzję w szerszym kontekście, w tym także terapeutycznym, to iluzją są wszelkie procesy prowadzące do zniekształcenia zdarzeń, sytuacji oraz naszej w nich obecności i manifestacji. Z drugiej strony iluzja to także zdolność do pewnego poszerzania rzeczywistości, gdy przyciągamy wyobraźnię i fantazję. Kiedy potrafimy odejść od konkretnego postrzegania rzeczywistości, od konkretnego myślenia, ale nie stracić z nim kontaktu, zachować zdolność testowania rzeczywistości, przejść od myślenia abstrakcyjnego do obiektów, obecności. Myślę, że na tym polega główna różnica między iluzją, jako pewnym zjawiskiem psychoterapii i związków, a pewnym objawem psychopatologicznym. Ogólnie uważam, że rzeczywistość i iluzja w związkach to najbardziej śliskie i zagmatwane miejsce. Rzeczywistość w związkach często nie objawia się zasadniczo i materialnie, jak można zaobserwować w niektórych zjawiskach fizycznych. Są relacje, w których jesteśmy obecni, jak ciała fizyczne, i są relacje, w których wydaje się, że jesteśmy nieobecni, ale istnieją relacje. Kto w takim razie decyduje o realności związku? Dotyczy to również relacji terapeutycznych. Mówiąc jeszcze bardziej szczegółowo, przypomnę, że wszystko, tak czy inaczej, zaczyna się od relacji. Aby dziecko mogło się pojawić, musi zostać poczęte. Aby zajść w ciążę, dwie osoby muszą w jakiś sposób się spotkać i wejść w jakiś związek. Na razie mogą jakoś pozostać, ale na pewnym etapie stają się szalenie realne, konkretne i obiektywne. Jest to związek polegający na współżyciu seksualnym. Tutaj natura, czyli Bóg, postąpiła mądrze i prosto. Ale, jak mówią, robota wykonana, rzeczywistość ustępuje i rozpoczyna się gra dwóch iluzji o różnym stopniu obecności rzeczywistości. Spotykają się dwie komórki, powstaje zygota, zarodek, zarodek, rozwija się płód. I tutaj znowu nie możemy obejść się bez relacji. Dziecko na różnych etapach rozwoju wewnątrzmacicznego wchodzi w relację ze sobą, a dokładnie z matką (dokładnie z macicą, z pępowiną). I tutaj, podobnie jak w przyszłości, relacje są po prostu kluczem do przetrwania. Jeśli dziecko przestanie wchodzić w związki, po prostu nie przetrwa i praktycznie nie będzie w stanie ich uniknąć. Kiedy się rodzi, rozpoczyna się więź dziecka z matką. Na początku jest to jego relacja z piersią, z częścią matki. Jak stwierdzono, świat jest przez dziecko postrzegany w sposób bardzo rozproszony i fragmentaryczny; dla niego jest to świat, w którym wszystko musi być niezwykle spójne z jego przetrwaniem. Świat pierwotnej miłości, niezawodności, stabilności, dostępności. Świata, w którym panuje raczej atmosfera niż ludzie jako tacy. Następnie relacja ulega zmianie, staje się bardziej złożona i mniej obiektywna. I myślę, że nie ma takich relacji międzyludzkich, w których rzeczywistość mogłaby istnieć niezależnie, bez złudzeń i odwrotnie. Istnieje pewna mieszanina, mieszanina błędów, złudzeń, kłamstw, spekulacji, przejrzystości, czystej wizji, świadomości. Czasami iluzja zakłóca naszą świadomość, wyraźniejsze widzenie, wtedy staje się oporem. Czasem pomaga uporać się z trudnymi doświadczeniami lub sytuacjami.