O.I. Motkov Neuropsychologia osobowości „Nadal jesteśmy bardzo dalecy od pełnego zrozumienia mechanizmów mózgowych leżących u podstaw ludzkiej aktywności umysłowej...”. Luria A.R. Mózg człowieka i procesy psychiczne. M.: APN RFSRR, 1963, s. 20-30. 38 ……………………………………………………………….. Neuropsychologia jest nauką o neuromózgowej organizacji aktywności umysłowej w stanach normalnych i patologicznych. W procesie prenatalnego dojrzewania organizmu mózg rozwija się preferencyjnie w porównaniu z innymi narządami. Ten wzór można prześledzić u wszystkich zwierząt, które mają nawet elementarny układ nerwowy (Coghill D.E., 1934). Widzimy, że dzieci rodzą się z dużą głową w stosunku do ciała. Jednakże funkcje psychiczne determinowane są działaniem nie tylko mózgu, ale całego układu nerwowego (NS) – obwodowych i ośrodkowych, a także „brzusznych”, funkcjonalnych dynamicznych układów mózgowych, obejmujących różne strefy mózgu na różnych piętrach mózgu. NS. Do układu nerwowego oprócz mózgu zalicza się także rdzeń kręgowy, rdzeń brzuszny (grupa zwojów nerwowych znajdujących się w jamie brzusznej i regulujących funkcjonowanie narządów wewnętrznych) oraz zatokę sercową. Ośrodki hormonalne organizmu (tarczyca, rozrodczość, trzustka, ośrodki śródmózgowe i inne gruczoły) również mają znaczący wpływ na procesy psychiczne. Dodatkowo cały układ nerwowy zaopatrywany jest w tlen poprzez układ krwionośny. Parametry jego pracy mają także duży wpływ na charakterystykę przebiegu funkcji psychicznych. Każda funkcja umysłowa realizowana jest jednocześnie poprzez pracę korowo-podkorowych i obwodowych połączeń nerwowych, wewnętrznych połączeń podkorowych, a także interakcji wewnątrzpółkulowych i międzypółkulowych. „Zasada pionowej struktury układów funkcjonalnych mózgu… każda forma zachowania jest zapewniona przez wspólną pracę różnych poziomów aparatu nerwowego, połączonych ze sobą zarówno wznoszącym się… jak i zstępującym… połączeń, zamieniając mózg w system samoregulujący” (Luria A.R., 2002 – s. 21). Sama idea funkcjonalnego układu mózgowego została zaproponowana przez N.A. Bernstein i P.K. Anokhin. NA. Bernstein opracował zasadę hierarchicznej, poziomowej kontroli ruchów w układzie nerwowym (Bernstein N.A. O budowie ruchów. M.: Medgiz, 1947). Zidentyfikował pięć poziomów organizacji ruchów – od podstawowego do poziomu ruchów symbolicznych (mowa itp.). Dodatkowo Berstein wprowadził zasadę korekcji sensorycznych – zasadę sprzężenia zwrotnego z wykonywanego ruchu do narządów zmysłów i do wiodącego poziomu konstrukcji ruchu. Te sygnały zwrotne z mięśni i ścięgien umożliwiają dostosowanie planu i indywidualnych parametrów ruchu. Aby stać się sterownym, należy wyczuć ruch. Wiodący poziom kontroli ruchu wyznacza zadanie, cel działania, „model wymaganej przyszłości” – tj. motywacja, osobowość podmiotu ruchu. Bernstein uważał, że główną właściwością żywych jednostek jest integralność, wsparta własną działalnością, rozwiązanie problemu stawianego przez żywy organizm. To podkreślanie znaczenia własnej subiektywnej aktywności w budowaniu udanego zachowania, w przeciwieństwie do reaktywnej reakcji odruchowej, znaczenia wyznaczania celu działania, było nowym i bardzo obiecującym kierunkiem w psychologii sowieckiej. komputer. Anokhin - „„Zasadą systemu funkcjonalnego” jest ujednolicenie prywatnych mechanizmów… w integralny system adaptacyjnego aktu behawioralnego, utworzenie „jednostki integracyjnej”.” (Anokhin P.K. Podstawowe zagadnienia ogólnej teorii systemów funkcjonalnych. M., 1971). Podzielił systemy funkcjonalne (FS) na dwa typy: homeostatyczne, zapewniające pomyślną adaptację organizmu dzięki zasobom wewnętrznym (zmiany w częstości akcji serca, oddychania, składu krwi itp.), behawioralne, utrzymujące prawidłowy stan organizmu, zaspokajające jego bieżące potrzeby poprzez zachowania organizacyjne, aktywną interakcję ze światem zewnętrznym i własnym ciałem. FS może obejmować zarówno zamknięcie, jak ii odległych struktur mózgu i ciała. Centralne ogniwo FS jest użytecznym rezultatem pożądanym przez organizm. Wynik ten wyraża się w strukturach motywacyjnych: w potrzebach i ich specyfikacji w postaci motywów, celów itp. (tj. w strukturach osobowości). Właśnie na to nastawiony jest każdy FS. Działa na zasadzie sprzężenia zwrotnego – informacja od organów realizujących zachowanie przesyłana jest do centrum oczekiwanego rezultatu. Jeśli pożądany rezultat nie zostanie osiągnięty, wówczas organizm buduje nowy plan i obejmuje jego realizację przy użyciu nowego schematu wytycznych, działań wewnętrznych (mentalnych) i zewnętrznych. Te. FS działają na zasadzie samoregulacji. Wszystkie FS mają wspólną strukturę, która obejmuje następujące ogniwa: użyteczny pożądany wynik - wiodący przewodnik startowy łącze motywacyjne FS, które obejmuje organizację zachowania, podejmuje decyzję o potrzebie osiągnięcia użytecznego efektu; obsługują ją receptory rezultatu (akceptory działania) - otrzymują informację o stopniu osiągnięcia celu i aktywowanej potrzebie (jeśli potrzeba nie zostanie zaspokojona, aktywowane zostaną emocje negatywne, jeśli pragnienie zostanie spełnione, wówczas pozytywne ); aferentacja odwrotna – informacja z wykonawczych systemów zachowań trafiająca do akceptora działania faktycznej motywacji; centrum operacyjnej analizy sytuacji, budowy planu działania, korekty planu i budowy nowego schematu działań; wykonawcze mechanizmy psychologiczne i psychofizjologiczne realizujące program zachowania. Interakcja różnych FS opiera się na zasadzie hierarchii. W każdym momencie życia dominuje i działa najważniejszy PS z punktu widzenia adaptacji i dobrego samopoczucia organizmu. Dodajmy, że ważnym wzorcem rozwoju psychicznego jest pojawienie się w ciągu życia dodatkowego PS na bazie wrodzonego PS. Na przykład mowa powstaje na podstawie pierwotnego systemu symbolicznego. Tak wygląda FS pisania, rysowania, gry w szachy itp. Wszystkie wyższe funkcje umysłowe HMF powstają na bazie naturalnego FS. Żadne przyrosty funkcji umysłowych nie mogą pojawić się od zera. Bardzo ważne jest, aby rdzeniem, centrum tworzącym system każdego funkcjonalnego systemu zachowań była motywacja, tj. edukacja osobista. Główną funkcją psychiki (i mózgu) jest kontrola, konstruowanie optymalnych zachowań w celu zaspokojenia bieżących potrzeb żywej istoty. Na to ukierunkowana jest praca całego układu nerwowego i wszystkich pozostałych elementów organizmu. Badania z zakresu neuropsychologii związane z psychologią osobowości. Gdzie znajdują się ośrodki odpowiedzialne za motywację i emocje, za składowe osobowe systemów organizacji wszelkich zachowań. mózg i układ nerwowy? D. Olds, P. Milner i inni badali motywację zwierząt za pomocą elektrod wszczepianych w podkorowe obszary mózgu szczurów i operacji chirurgicznych. Odkryli, że podstawowe potrzeby życiowe, takie jak jedzenie, woda, seks itp., są reprezentowane w różnych częściach podwzgórza. Ich aktywację i równoległą aktywację odpowiednich emocji zapewniają także podkorowe struktury hipokampa, ciała migdałowatego i niektórych pól prawego płata czołowego kory mózgowej. Istnieją różne ośrodki aktywacji (na przykład uczucie głodu) i potrzebne są ośrodki nasycenia (stan sytości) - znajdują się one w pobliżu, ale w różnych miejscach podwzgórza i innych struktur podkorowych. Również w tylnym podwzgórzu i ciele migdałowatym znajdują się ośrodki potrzeby bezpieczeństwa – strachu i agresji (Dubynin V.A. i in. Systemy regulacyjne ciała ludzkiego. M.: Bustard, 2003, s. 296-313). Kiedy te ośrodki milczą, czujemy się bezpieczni. Potrzeby poznawcze (badania, nowe informacje) determinowane są przez aktywność ośrodków w śródmózgowiu, zwojach podstawy mózgu i podwzgórzu (tamże, s. 300). Są one związane z aktywacją nowych neuronów, które reagują na nowe bodźce (znajdujących się w hipokampie, niespecyficznej części wzgórza, oraz w RF śródmózgowia). Dostępne dla wszystkich wyższychssaki. Jest to jeden z typów potrzeb duchowych, egzystencjalnych, idealnych według A. Maslowa i P.V. Simonow. Ich silna i stabilna ekspresja jest bardziej powszechna wśród osób zajmujących się nauką lub badaniami w dowolnej dziedzinie. W odrębnych częściach podwzgórza znajduje się ośrodek wzmocnienia pozytywnego, pozytywnych emocji (kiedy osiągamy sukces) oraz ośrodek wzmocnienia negatywnego, emocji negatywnych (kiedy sukces nie zostaje osiągnięty). „…Podwzgórze określa stopień niezadowolenia…biologicznie istotnych potrzeb organizmu…” (tamże, s. 302). Jeśli istnieje kilka aktywowanych potrzeb, należy wybrać jedną, najbardziej odpowiednią w danej sytuacji aspirację. Ponieważ w oparciu o zasadę dominacji działa ogólne prawo sytuacyjnej jednokanałowej kierunkowości zachowania tu i teraz. Nie możemy osiągnąć dwóch złożonych celów jednocześnie – musimy je ułożyć w kolejkę do późniejszej realizacji. Jest to biologiczne ograniczenie organizacji zachowań wszystkich żywych istot. Jądro podkorowe w kształcie ciała migdałowatego wybiera dominującą potrzebę - określa najsilniejsze aktualne pragnienie i przekazuje o tym sygnały do ​​kory mózgowej. Pragnienie to staje się dominujące – obejmuje organizację kolejnych zachowań w celu jego zaspokojenia. Ciało migdałowate szybko uwzględnia zmiany w środowisku wewnętrznym i zewnętrznym, przełącza procesy konstruowania zachowań na nową potrzebę, nową dominację, jeśli okaże się silniejsza od poprzedniej. Jeśli ciało migdałowate jest uszkodzone, mózg może obsesyjnie skupiać się na jakiejś potrzebie lub motywie. Ponadto jednocześnie niektóre słabo wyrażone potrzeby mogą całkowicie „uciszyć” - następuje „zgrubienie, uproszczenie zachowania człowieka (uproszczenie struktury jego osobowości), szczególnie cierpi sfera potrzeb społecznych…” (tamże, s. 304). Zasadę dominacji w funkcjonowaniu układu nerwowego po raz pierwszy opisał fizjolog A.A. Ukhtomsky (Ukhtomsky A.A. Dominant. - St. Petersburg: Peter, 2002 - 448 s.). Potrzeba dominująca aktywuje się poprzez „ośrodek dowodzenia” mózgu – korę czołową skojarzeniową – wytyczne i wzorce działania z przeszłych doświadczeń odpowiadające treści potrzeby (Dubynin V.A. i in., 2003, s. 305-307). Autorzy nazywają ten ośrodek „blokiem decyzyjnym”, w którym zbiegają się sygnały z działów potrzeb i motywacji, pamięci i aparatu sensorycznego i uważają, że wybiera z magazynów pamięci najodpowiedniejszy program behawioralny o największej wadze jego powiązań , z największym dotychczasowym sukcesem i ogólnym znaczeniem, i obejmuje jego realizację poprzez aktywację obszarów motorycznych półkul mózgowych. Opierają się na dowodach uszkodzenia kory czołowej, prowadzącego do utraty inicjatywy, zaburzeń w planowaniu zachowań i pojawienia się chaotycznych, pozbawionych znaczenia ruchów. Jednakże analiza zachowań pacjentów po wytępieniu (usunięciu) płatów czołowych i z wodogłowiem mózgu budzi wątpliwości co do wiodącej roli skojarzeniowej kory czołowej w organizacji zachowań ukierunkowanych na cel, gdyż pacjenci ci zachowali zdolność do organizować rozsądne zachowanie ukierunkowane na cel (patrz poniżej). Oceny realizacji uruchomionego programu behawioralnego dokonują neurony zakrętu obręczy kory skojarzeniowej. Tutaj porównuje się rzeczywiste i oczekiwane rezultaty działania i, jeśli to konieczne, generowane są sygnały do ​​​​korekty zachowania lub następuje zmiana w programie zachowania (tamże, s. 307). W trudnych przypadkach, na poziomie motywacji bardziej ogólnej, aż do aktywowanej potrzeby, można podjąć decyzję o odmowie realizacji tego ogólnego celu, o odmowie poszukiwania sposobu na zaspokojenie aspiracji. Emocje związane z oceną powodzenia zachowania nazywane są „szybkimi”. Są one określone przez wspólne działanie zakrętu obręczy kory asocjacyjnej i ośrodków pozytywnego lub negatywnego wzmocnienia podwzgórza. Głównym zadaniem tego układu funkcjonalnego jest „operacyjna korekta dotychczasowego zachowania” (tamże, s. 310). Emocje związane z oceną długotrwałych zmian w ośrodkach wzmocnień podwzgórza,sklasyfikowany jako „podstawowy”. Siłę tych emocji i czas ich trwania można powiązać z typem temperamentu osobowości. Do ośrodków pierwotnych potrzeb biologicznych przylegają bardziej ukryte ośrodki także dziedzicznie zdeterminowanych potrzeb społecznych (w tym moralnych) i estetycznych. Ich lokalizacja w mózgu nie jest jeszcze w pełni poznana, chociaż istnieją już dowody dotyczące możliwej lokalizacji niektórych ważnych aspektów zachowań społecznych (patrz przypadek Phineasa Gage'a poniżej). K.S. Lashley w badaniach na szczurach wykazał niespójność poglądów na temat sztywnej lokalizacji złożonych funkcji mózgu (uczenie się, inteligencja) w niektórych aparatach anatomicznych. Wysunął stanowisko dotyczące plastyczności kory mózgowej i funkcjonalnej niejednoznaczności jej struktur. Im bardziej nienaruszona część kory mózgowej ma zwierzę, tym wyższe jest tempo uczenia się. Nauka nowej umiejętności zależy przede wszystkim od objętości zdrowej kory mózgowej, a nie od miejsca jej uszkodzenia. Lashley odważnie założył, że części kory mózgowej są względem siebie funkcjonalnie równoważne (ekwipotencjalne) – gdy jedna część ulegnie zniszczeniu, jej funkcję przejmuje druga, zdrowa część. Następnie pod naporem nowych faktów porzucił skrajną zasadę ekwipotencjalności funkcjonalnej dowolnych części mózgu w rozwoju umiejętności i rozwiązywaniu problemów intelektualnych. Okazało się, że oprócz kory, ważną rolę w procesach zapamiętywania, uczenia się i myślenia odgrywają głęboko wyspecjalizowane struktury podkorowe mózgu. Są szczególnie ważne w organizowaniu celowych, zmotywowanych i świadomych zachowań (Reznikova Zh.I. Inteligencja i język: zwierzęta i ludzie w lustrze eksperymentów, część I, M., „Science”, 2000, s. 54). K. Economo, V. Hess, G. Magun i D. Moruzzi wnieśli wkład w badanie procesów snu i czuwania. Hess odkrył ośrodek snu w podwzgórzu mózgu kota. Później struktury hipnogenne zidentyfikowano także w innych częściach podkory - w formacji siatkowej RF pnia mózgu, w jądrze ogoniastym, w niespecyficznych jądrach wzgórza oraz w podstawnej części przodomózgowia (obszar oczodołowo-czołowy). Pod koniec lat czterdziestych Moruzzi i Magun odkryli system aktywacji mózgu: stymulacja pnia mózgu kotów o wysokiej częstotliwości RF prowadzi do natychmiastowego przebudzenia, do stanu czuwania. Uszkodzenia RF powodują ciągły sen. Później wykazano, że RF wywołuje zarówno sen, jak i czuwanie. Okazało się, że ośrodki czuwania znajdują się zarówno we wzgórzu przyśrodkowym, jak i w przednim podwzgórzu. W czasie czuwania, w wyniku przepływu aferentacji z narządów zmysłów, dochodzi do dalszej aktywacji struktur RF, które mają wstępujący efekt aktywujący na korę mózgową. W tym przypadku neurony kory czołowej wywierają zstępujący wpływ hamujący na ośrodki snu tylnego podwzgórza, co eliminuje blokujący wpływ podwzgórzowych ośrodków snu na tworzenie siatkowate śródmózgowia. W. Penfield badając przypadki utraty przytomności podczas napadu padaczkowego, zaproponował hipotezę układu środkowomózgowego, zgodnie z którą RF odpowiada za świadomość jako stan czuwania (Penfield W. Brain. Secrets of the Mind. M.: AST, 1975). Układ środkowomózgowy składa się z układu międzypłytkowego wzgórza, formacji siatkowej pnia mózgu i nieswoistych systemów projekcyjnych biegnących od niego do kory mózgowej. Ma rozległe połączenia z obiema półkulami mózgu i wszystkimi jądrami podkorowymi. „Górny obszar pnia mózgu reprezentuje najwyższy poziom integracji centralnego układu nerwowego... jest najbardziej kompleksowo powiązany z innymi obszarami mózgu. Dolne i górne obszary układu projekcji siatkowej wysyłają wstępujące włókna pobudzające i hamujące do wszystkich obszarów kory asocjacyjnej i obszarów limbicznych podkory, ... otrzymują modulujące sprzężenie zwrotne z ... tych obszarów i integrują ... sygnały wejściowe. .. ze zmysłów peryferyjnych, zanim dotrą do kory skojarzeniowej. … Ścieżki zstępujące z RF służą jako końcowy kanał… aktywacji motorycznej. (Hunt G.T. O naturze świadomości. M.:AST i in., 2004 – 555 s.). Według Penfielda jest to system, który „właściwie” „dobiera”, „aplikuje” i „wykorzystuje” różne pola kory mózgowej, zgodnie z potrzebami konkretnego przypadku. Moruzzi nie wierzy, że RF reprezentuje najwyższy poziom integracji centralnego układu nerwowego. Przeciwnie, RF „ma tonizujący, uspokajający wpływ na mechanizmy mózgowe i służy przede wszystkim utrzymaniu optymalnego poziomu aktywności mózgu”. RF dojrzewa wcześniej niż inne systemy sensoryczne. P.V. Simonow udowodnił, że aktywujące, wznoszące się wpływy RF z pnia mózgu do kory mózgowej są specyficzne i odpowiadają rzeczywistej potrzebie, tj. zdeterminowane w pewnym stopniu przez potrzeby jednostki, oparte na podwzgórzu. Występują przed odwrotnym ruchem modulujących impulsów z kory. Ważne jest, aby zrozumieć, że treść Świadomości jako przebudzenia to nie tylko mechanizm aktywacji półkul przez RF, ale także mechanizm świadomości informacji o dowolnej modalności, świadomości pragnień, celów, emocji i planów. RF to trójwymiarowy „ekran”, który pozwala dokładniej i wyraźniej zobaczyć i poczuć istotne informacje, a w rezultacie lepiej zrozumieć ich znaczenie dla jednostki, zalety i wady budowania „dobrego życia”. Te. mechanizm ten jest wewnętrznym środkiem psychologicznym osobowości, ale nie odnosi się do samej osobowości. Dlatego należy ją zaliczyć do psychiki wykonawczej. Ważne jest, aby zrozumieć, że świadoma informacja koreluje przede wszystkim z naszą Jaźnią Operacyjną. pojawia się pierwotna relacja „ja-wiedza” – ja z wiedzą. Błędem jest przypisywanie pojęciu „świadomości” znaczenia wtórnej relacji „ja-wiedza-inni”, wiedzy do komunikacji z innymi - jesteśmy z wiedzą (Simonov P.V. i inni). Najpierw muszę zrozumieć, a dopiero potem będzie można tę wiedzę przekazać innym, chociaż nie jest to konieczne. Ocena znaczenia informacji docierających na ekran świadomości (w RF) z punktu widzenia bieżących potrzeb zachodzi prawdopodobnie w korze obręczy i niektórych jądrach motywacyjnych podkory, z którą RF ma ścisłe powiązania. Można je sklasyfikować jako same struktury osobiste. Paul McLean, opierając się na pionierskich pracach Papeza (1937) na temat mechanizmu powstawania emocji (koło Papeza – podwzgórze, wzgórze przednie, hipokamp i zakręt obręczy), zaproponował nowy model powstawania emocji – ideę układ limbiczny. Dodał do obwodu Papeza ciało migdałowate, jądra przegrody, opuszkę węchową, inne jądra podkorowe i korę czołową oczodołu. Układ limbiczny podkory nazywany jest często mózgiem motywacyjno-emocjonalnym. Następnie w wyniku żmudnej analizy porównawczej zachowań zwierząt McLean stworzył trójjedyny model mózgu i zachowania (P. Lafreniere. Rozwój emocjonalny dzieci i młodzieży. St. Petersburg, 2004. s. 59-62). Mózg w wyniku ewolucji zaczął składać się z trzech stale oddziałujących na siebie części. McLean: „Istnieje… hierarchia trzech typów mózgu w jednym, czy też, jak to nazywam w skrócie – mózgu trójjedynego” (tamże, s. 60). Mózg gadzi jest najstarszy, odpowiedzialny za homeostazę organizmu - oddychanie, puls itp., instynkty, agresję, obronę terytorium, rytuały (śródmózgowie i międzymózgowie, obszar prążkowia, gałka blada, most, móżdżek, opuszki węchowe) . Obszar prążkowia podkory jest odpowiedzialny za organizację typowych dla gatunku zachowań i adaptację ciała. Później okazało się, że u pacjentów z dziedzicznymi zaburzeniami okolicy prążkowia (pląsawica Huntingtona) umiejętność organizowania i planowania nawet najprostszych codziennych czynności oraz motywowania ich stopniowo zanika wraz z wiekiem. Są ospałe i apatyczne, nie wykazują inicjatywy (tamże, s. 61). Te. Podstawowa podstawa najważniejszej osobistej funkcji polegającej na organizowaniu zachowań ukierunkowanych na cel znajduje się już w gadzim mózgu na poziomie podkorowym. Mają to jaszczurki i węże. Mózg prehistorycznych ssaków – pojawiły się nowe programy behawioralne: opieka nad potomstwem, karmienie przez matkę, przywiązanie do młodych, sygnały głosowe, zabawy młodych zwierząt, istnienie w grupie. TeWedług McLeana programy behawioralne są kontrolowane przez układ limbiczny. Jest to „najważniejszy układ emocjonalno-motywacyjny mózgu” ssaków (tamże, s. 62). Definiuje pierwotną podstawową motywację, tj. potrzeby, podstawowe emocje, potrzeba dominująca, oznaka wzmocnienia (pozytywna lub negatywna). Mózg wyższych ssaków, naczelnych, jest reprezentowany przez silny rozwój kory mózgowej, zwłaszcza płatów czołowych (kora nowa - kora prawej i lewej półkuli, przodomózgowie, obszary skroniowe, ciemieniowe i potyliczne kory mózgowej) . W toku ewolucji pojawiły się lub wzmocniły takie zdolności jak mowa, rozumowanie, planowanie i przewidywanie zdarzeń – rozszerzyły się możliwości konstruowania inteligentnych zachowań, tj. szerokie uwzględnianie tu i teraz cech otoczenia i możliwości wewnętrznych, przewidywanie skutków ewentualnych działań. Poszerzył się repertuar wewnętrznych środków operacyjnie konstruowanego zachowania w celu zaspokojenia pilnej potrzeby, wzrosły możliwości Osobowości Operacyjnej, naszej Jaźni Operacyjnej i Podmiotu. H. Delgado kontrolował ich zachowanie za pomocą elektrod-anten i nadajnika radiowego wszczepianego do mózgu byków, powodując aktywację określonych stref albo zachowania agresywnego, albo spokojnego zachowania zwierząt. W rezultacie wyjaśnił lokalizację stref spokoju i agresji w układzie limbicznym mózgu (Delgado H. Brain and Consciousness. M., 1971). A. Gellatly dokonał przeglądu najważniejszych odkryć neuropsychologii, a w szczególności lokalizacji „zwierzęcego” „ja” w mózgu. „Ja zwierzęce jest podstawą, biologicznym poczuciem własnej indywidualności. Różni się od nie-ja.. ...Tam, gdzie znajduje się zwierzęce ja, okazało się, że tym miejscem jest locus coeruleus - wiązka neuronów zlokalizowana w pniu mózgu, odpowiedzialna za koncentrację i integrację impulsów czuciowych" ( Gellatly A. Mózg i umysł: przewodnik graficzny . Rostov-D: Phoenix, 2012 – 170 s. 151). Wydaje się, że doświadczenie „czystego ego”, o którym mówił W. James, wiąże się ze zwierzęcym Ja. Jest prawdopodobne, że ogólne poczucie holistycznego Ja (Integralnego Ja z Uniwersalnym punktem Ja) jest zlokalizowane w niektórych częściach podkory – locus coeruleus itp. – oraz w prawej półkuli (Motkov O.I., 2008, s. 55-56). Zatem według A.R. Lurii: „funkcje prawej półkuli najwyraźniej obejmują ogólne postrzeganie własnej osobowości; Dlatego częstym objawem uszkodzenia prawej półkuli jest… brak dostrzegania własnych wad… anozognozja. ...szczególnie często obserwuje się zjawiska dezorientacji w otoczeniu... Zachowanie procesów werbalno-logicznych u tych pacjentów z rażącym naruszeniem bezpośredniej samoświadomości i poczucia własnej wartości czasami prowadzi do gadatliwości... Syndromy uszkodzenia prawa półkula nie została jeszcze dostatecznie zbadana” (Luria A.R. Fundamentals of Neuropsychology. Edukacyjna wioska M.: Akademia, 2002, s. 229-230). OIM – Luria ma tu raczej nie holistyczną Jaźń, ale przestrzenną Jaźń. Luria, L.S. Tsvetkova, E.D. Chomsky określił zasadę dynamicznej lokalizacji funkcji umysłowych w mózgu i główne funkcje trzech głównych bloków mózgu. Mówiąc o złożonych funkcjach psychicznych człowieka dorosłego, Luria napisał, że: „...procesy umysłowe człowieka są złożonymi układami funkcjonalnymi... nie umiejscowionymi w wąskich... obszarach mózgu, lecz realizowanymi przy udziale złożonych kompleksów wspólnie pracujących aparatów mózgowych, z których każdy wnosi swój własny wkład w organizację tego układu funkcjonalnego” (Luria A.R. 2002, s. 88). „Obecność stałego… zadania, realizowanego za pomocą zmieniających się (zmiennych) środków, pozwalających na doprowadzenie procesu do stałego… wyniku, jest jedną z głównych cech pracy każdego układu funkcjonalnego (tamże, s. 75). W toku badań mózgu autorzy odkryli, że ontogeneza polega na korowaniu, lokalizacji i specjalizacji pracy półkul mózgowych. Luria stworzył model trzech bloków funkcjonalnych mózgu zapewniających aktywność umysłową (Luria A.R. Podstawy neuropsychologii.M.: Akademia, 2002 – 384 s.). 1 blok – Energia. Jest to ośrodek regulacji napięcia i czuwania (procesy regulacyjne i aktywujące/hamujące). Tutaj, w ośrodkach podkorowych, istnieje poziom mimowolnej samoregulacji, zdeterminowany działaniem życiowych potrzeb biologicznych („chcę”), a także ośrodki aktywacji i hamowania układu nerwowego, snu i czuwania (przede wszystkim formacja siatkowa RF, zlokalizowana w pniu mózgu). 2 – blok odbierania, przetwarzania i przechowywania informacji (sekcja potyliczna, skroniowa, ciemieniowa i przedruchowa kory mózgowej, wzgórze i inne odcinki kory mózgowej). Jest to operacyjny poziom percepcji, sensomotorycznych wzorców działania, pamięci i operacji myślowych. 3 – blok programowania, regulacji i sterowania (OM – i przewidywanie). Według Lurii składa się on ze stref przedczołowych płatów czołowych (OM - według współczesnych danych jądra podkorowe są również zaangażowane w organizowanie zachowań: podwzgórze, prążkowie, miejsce sinawe, ciało migdałowate itp.). Jest to poziom dobrowolnej samoregulacji – wyznaczania celów i ich utrzymywania, przewidywania skutków możliwych działań realizowanych w umyśle, monitorowania przebiegu zachowań z punktu widzenia postawionego zadania, korygowania celu i planu działania organizując nową analizę sytuacji i podkreślając w niej nowe ważne wytyczne. Wszystkie bloki mózgowe współpracują ze sobą, aby zapewnić realizację bieżących celów. Student A.R. Luria E. Goldberg wykazała, że ​​płaty czołowe odpowiadają także za skłonność do przywództwa, samokrytycyzm i kreatywność (Goldberg E., M., 2003). Godna pochwały jest próba Lurii stworzenia holistycznego modelu strukturalnego bloków mózgowych zapewniających przepływ złożonej aktywności umysłowej oraz opisania ich wspólnej pracy. Odszedł od dwóch skrajności: od wąskiego lokalizacjonizmu (Gall, Kleist) oraz od idei całkowitego niezróżnicowania mózgu (Lashley i in.). Jednak model ten jest moim zdaniem niewystarczająco logicznie skonstruowany i nieprawidłowo zróżnicowany. Luria pośpiesznie połączył w pierwszym bloku energetycznym funkcje aktywacji, czuwania i motywacyjno-emocjonalne, a właściwie funkcje osobiste. Chociaż funkcje te są ze sobą powiązane, różnią się zasadniczo. Dlatego też konieczne jest ich strukturalne rozdzielenie, wyznaczenie jako bloku energetycznego jedynie podkorowych ośrodków snu i czuwania (RF śródmózgowia, jądra wzgórza) i wprowadzenie do modelu czwartego bloku motywacyjno-emocjonalnego, do którego zalicza się przede wszystkim układ limbiczny podkory, prążkowia i miejsca sinawego gadziego śródmózgowia oraz niektórych obszarów przedniej kory mózgowej. To właśnie ten blok odpowiada za stałe osobiste, kontrolne funkcje psychiki, jest aparatem neuropsychologicznym pierwotnej osobowości podstawowej, niesie potrzeby, tendencje motywacyjne, cechy ogólne i podstawowe emocje (wg A. Maslowa - i podstawowe wartości) . Jego formacje są w dużej mierze zdeterminowane genotypem. Nie bez powodu w swoich badaniach EEG dotyczących podstaw mózgu, głównych właściwości temperamentu, aktywności i emocjonalności, V.D. Nebylitsyn podzielił ich materialne nośniki na dwa kompleksy: kompleks czołowo-siatkowy, który określa ogólną aktywność psychiki, oraz kompleks czołowo-limbiczny, który określa emocjonalność jednostki (Nebylitsyn V.D. Wybrane prace psychologiczne / pod red. B.F. Lomov. M.: Pedagogika, 1990. – 403 s.). I tutaj, zgodnie ze zrozumieniem związku między ogólnymi i szczegółowymi przejawami pracy tych kompleksów, należy zmienić ich nazwy na kompleksy siatkowo-czołowe i limbiczno-czołowe. Rzeczywiście, w pierwszym przypadku to RF jest głównym mechanizmem wyzwalającym aktywność osobowości i psychiki. Kora czołowa wprowadza jedynie sytuacyjne szczególne specyfikacje w ogólny kierunek rzeczywistej potrzeby - w formie sytuacyjnie istotnych wytycznych, celów i celów pobocznych. Pomaga w utrzymaniu celu, tworzeniu planu operacyjnego i obejmuje proces jego realizacji. Ale te funkcje operacyjnego programowania zachowania są prawdopodobnie realizowane nie tylko przez korę, ale także przez podkorowe formacje mózgu -prążkowiu, hipokampie itp. Tym można wytłumaczyć zachowanie organizacji zachowań ukierunkowanych na cel u osób z utratą płatów czołowych (K. Rodriguez) i wodogłowiem mózgu. Oczywiście złożoność i jakość zachowania zbudowanego w takich przypadkach może się zmniejszyć, ale jego integralna ogólna struktura zostaje zachowana. Rozważając kompleks czołowo-limbiczny należy zwrócić uwagę, że to właśnie układ limbiczny, a przede wszystkim podwzgórze wyznacza ogólne rzeczywiste pragnienia i ogólny kierunek zachowania, ogólną ocenę emocjonalną działań i ich zabarwienie, tj. określa ogólną orientację i ogólną emocjonalność jednostki. Kora jest związana z emocjonalną oceną poszczególnych sytuacyjnych momentów zachowania tu i teraz. Dlatego bardziej logiczne jest nazwanie tego złożonego limbiczno-frontalnego. Ponadto konieczne jest wyjaśnienie funkcji trzeciego bloku programowania. Ważne jest, aby zrozumieć, że jest to blok operacyjnej osobistej organizacji zachowań tu i teraz. Pracuje nie ze stałymi, ale z sytuacyjnymi formacjami osobowości - z sytuacyjnymi wytycznymi, celami i celami pobocznymi, sytuacyjnymi wzorcami działań, które powstają w procesie organizowania bieżącego zachowania, przy rozwiązywaniu niektórych bezpośrednich problemów. Blok ten dotyczy procesów psychiki wykonawczej (percepcji, pamięci, inteligencji, świadomości, umiejętności psychomotorycznych itp.), pomaga analizować wewnętrzne możliwości i cechy sytuacji zewnętrznej oraz budować celowe, rozsądne zachowanie. W rzeczywistości jest On kontrolerem osobowości, jej Podmiotem. Nazywam ten blok Osobowością Operacyjną. Ważne jest, aby zawsze współpracowała z podkorowymi ośrodkami organizującymi zachowanie - z ciałem migdałowatym, prążkowiem, miejscem sinawym itp. I tutaj tworzone operacyjne systemy funkcjonalne obejmują zarówno połączenia poziome (ze strukturami kory mózgowej odpowiadającymi rzeczywistemu bramkowe) i pionowe (połączenia z ośrodkami podkorowymi). Wzrost kory przedczołowej płatów czołowych, dojrzewanie jąder podkorowych prążkowia, miejsca sinawego itp. oraz tworzenie siatkowatego pnia mózgu determinują rozwój osobowości operacyjnej, naszego Ja operacyjnego, cechy podmiotowości i racjonalności. Podsumowując rozważania nad modelem Lurii, zauważamy, że wymagane są dalsze badania zmian w psychice i zachowaniu przy różnych uszkodzeniach kory mózgowej i ich powiązaniach z pracą ośrodków podkorowych. P.V. Simonow wykazał w doświadczeniach na zwierzętach, że „...decydującą rolę w... wyborze reakcji z mniej lub bardziej wartościowym wzmocnieniem odgrywa wpływ struktur motywacyjnych podwzgórza na przednie części kory nowej, ale bynajmniej nie odwrotny wpływ „intelektualnych” struktur kory mózgowej na sferę motywacyjną. Jak można przywołać błyskotliwą wypowiedź B. Spinozy: namiętności zwycięża się nie rozumem, lecz namiętnościami silniejszymi. Jeśli chodzi o ciało migdałowate, im silniej jest ono zaangażowane w aktywność, tym trudniej jest wybierać między konkurującymi „pasjami”” (Simonov P.V. Wykłady na temat pracy mózgu. Teoria informacji o wyższej aktywności nerwowej. M.: IP RAS, 1998 – 98 s. 35). Te. Limbiczne podkorowe struktury osobowości, a nie kora mózgowa, w większym stopniu determinują wybór motywowanych zachowań, ważą znaczenie konkurujących motywacji i działań, uwzględniają najsilniejsze pragnienia i odpowiadające im działania oraz tworzą dominującą motywację. Dominanta ta staje się rdzeniem tworzącym system, centrum każdego systemu funkcjonalnego. Wnioski z badań neurofizjologicznych są zgodne ze stwierdzeniem A. Maslowa, że ​​„Właściwości konstytucji jednostki determinują jej wybory dotyczące postawy wobec siebie, cywilizacji, świata, czyli tworzą wartości” (Maslow A. Psychologia bytu. M.: Ref-book, Wakler, 1997 – 304 s. 189). Simonov, opierając się na analizie faktów aktywacji różnych struktur mózgowych u psów i szczurów, zasugerował również, że u osób cholerycznych i flegmatycznych będzie względna przewaga funkcjonalna podwzgórza i kory czołowej, a u osób melancholijnych i optymistycznych – przewagaaktywność ciała migdałowatego i hipokampu. Te. różne typy temperamentu są zdeterminowane aktywnością różnych struktur mózgu. Odkrył także różnice neurofizjologiczne pomiędzy szczurami „altruistycznymi” i „egoistycznymi”. „Altruiści” reagują na krzyk „ofiary” wyraźną aktywacją w bocznym podwzgórzu motywacyjnych neuronów M związanych z przeżywaniem negatywnych emocji i uczuciem głodu. Wydają się wczuwać w „ofiarę” i współczuć. U „egoistycznych” szczurów taka aktywacja jest osłabiona lub nawet zastąpiona aktywnością wzmacniającą neurony P związane z pozytywnymi emocjami związanymi z otrzymaniem nagrody. Te. martwią się w myśl zasady: moje bezpieczeństwo nie zostało naruszone, czyli wszystko w porządku (przeważa ich stanowisko: „mój dom jest na krawędzi, mnie to nie dotyczy”). I tutaj widzimy znaczące różnice w pracy podkorowej części funkcjonalnych systemów altruizmu i egoizmu u zwierząt. Ponadto stwierdzono, że „altruistyczne” szczury są wysoce odporne na różne czynniki stresogenne. Simonov pisze, że „właśnie dzięki takiej stabilności dobór naturalny zachował zdolność…„ empatii ” - filogenetycznego poprzednika ludzkiej empatii, jednej z form… altruizmu” (Simonov P.V., 1998, s. 40). Następujące dwa wypadki wywołały zamieszanie i zamieszanie w umysłach lekarzy i psychologów zajmujących się badaniem psychiki i funkcji mózgu. Wypadek Phineasa Gage'a. W 1848 roku w dzień roboczy w amerykańskim stanie Vermont 25-letni Phineas Gage, majster budowy kolei, wbił proch strzelniczy metalowym prętem o długości 1 m i wadze 6 kg przez otwór do wywierconego otworu, a następnie skompresował to. W pewnym momencie doszło do pożaru i pręt pod wpływem fali uderzeniowej wyleciał i uderzył majstra w głowę. Wszedł przez lewy policzek, przebił oczodół i wybił czubek czaszki, niszcząc po drodze tkankę mózgową (Julia Korowski. Znani pacjenci. Nr 1: Phineas Gage. Przez jakiś czas po wyzdrowieniu Gage zarobił na swoje żył, odgrywając rolę „żywego eksponata muzealnego” w Amerykańskim Muzeum Barnuma w Nowym Jorku. Nie stracił przytomności i mowy, jego myślenie pozostało nienaruszone, ale nastąpiła dramatyczna zmiana w jego charakterze poddawanym leczeniu przez doktora Johna M. Harlowa Gage, który stracił jedno oko, przez kilka miesięcy obserwując jego zachowanie i zachowanie, odnotowując zeznania swojej rodziny i współpracowników, znajomi Phineasa mówili, że zanim wyróżnił się równowagą, był „wnikliwym i inteligentnym profesjonalistą, bardzo. energiczny i wytrwały w realizacji wszystkich swoich planów”, ale po kontuzji Gage po prostu „przestał być Gagem”. „Stał się nietolerancyjny, agresywny i niegrzeczny, kapryśny, łatwo zmieniający swoje plany, lekceważący innych, kapryśny i uparty. Jedynymi stworzeniami, z którymi wciąż znajdował wspólny język, były konie i psy. W 2012 roku zespół kierowany przez Johna Van Horna z Uniwersytetu Kalifornijskiego symulował kontuzję Gage'a. „Pomimo tego, że kora mózgowa uległa uszkodzeniu tylko w płacie czołowym lewej półkuli, jednocześnie zostały zerwane jej połączenia z lewym płatem czołowym, prawym i układem limbicznym. Spowodowało to zmiany w psychice… Gage’a, który z „cnotliwego człowieka” stał się niegrzecznym i kapryśnym, wulgarnym człowiekiem”. „Jest stale wzburzony, okazuje brak szacunku i czasami oddaje się skrajnym wulgaryzmom, których nigdy wcześniej nie używał” – napisał Harlow w swoim raporcie naukowym dla Massachusetts Medical Society. „Nie okazuje szacunku swoim towarzyszom i wykazuje nietolerancję wobec wszelkich ograniczeń i zaleceń sprzecznych z jego życzeniami”. Widzimy, że z przestrzegającego prawa obywatela, szanowanego przez swoich kolegów i rodzinę, Gage zmienił się w osobowość psychopatyczną, dla której jego pragnienia są na pierwszym miejscu. Pręt, jak się później okazało, przebił brzuszno-przyśrodkowy obszar płatów czołowych. Analiza ran postrzałowych tego obszaru mózgu podczas wojny secesyjnejw Ameryce i podczas I wojny światowej wykazywały podobne objawy – charakter pacjentów zmienił się w kierunku nasilonych cech i zachowań psychopatycznych, impulsywności i zachowań aspołecznych. Niektórzy lekarze i psychologowie stwierdzili, że ten obszar płata czołowego jest odpowiedzialny za zachowania społeczne. Z. Freud zauważyłby, że Fineasz zniszczył strefę odpowiedzialną za Super-Ja – za przejawy sumienia, za wyuczone od dzieciństwa regulacje społeczne i przestrzeganie zasad wspólnoty, za samokontrolę w komunikacji. Zatem ten przypadek pokazuje, że w mózgu w brzuszno-przyśrodkowej strefie płatów czołowych znajduje się naturalny ośrodek motywacji i zachowań społecznych, który w pewnym stopniu determinuje chęć współpracy, życzliwość i szacunek wobec ludzi („skłonność do zgadzania się ” – Ugodowość w pięcioczynnikowych modelach Wielkiej Piątki). Za te cechy osobowości są prawdopodobnie odpowiedzialne pewne struktury podkorowe. Ośrodek ten nie jest odizolowany od nieświadomości, jak sądził Freud, ale istnieje początkowo w strukturach mózgu. Jego twórczość jest w dużej mierze zdeterminowana dziedzicznością. Kiedy ulega uszkodzeniu, wzrastają psychopatyczne cechy charakteru danej osoby. Można też wyciągnąć ostrożny wniosek, że charakter w większym stopniu determinuje nie wychowanie, jak uważała psychologia radziecka, ale genotyp. Tezę tę potwierdziły podstawowe badania psychogenetyczne bliźniąt jednojajowych rozdzielonych we wczesnym dzieciństwie (BOUCHARD TE i wsp. Źródła różnic psychologicznych: badanie Minnesota dotyczące bliźniąt wychowywanych osobno / Streszczenie. J. 95. Psychology. 1991, nr 10, s. 2). 2 https://coollib.com/b/243430/read#n_4 ). Niezwykły wypadek C. Rodrigueza. Sprawa stała się głośna w 2010 roku, kiedy w Stanach Zjednoczonych zatrzymano 25-letniego Carlosa Rodrigueza. Był podejrzany o rozbój i posiadanie narkotyków. W wieku 14 lat Carlos pod wpływem alkoholu ukradł samochód i brał udział w wypadku. Po rozbiciu przedniej szyby wyleciał z samochodu i zakopał głowę w asfalcie. Przeżył jednak i zaczął wracać do zdrowia, chociaż lekarze musieli usunąć połowę czaszki wraz z płatami czołowymi mózgu. Naukowcy byli bardzo przerażeni faktem, że po tej złożonej operacji nie wpłynęło to na jego mowę, zdolności umysłowe, procesy wyznaczania celów i pamięć. Po pewnym czasie nagrywa wideo z mówionym opisem wypadku i prezentacją czaszki i pozostaje pogodny. Po otrzymaniu kilkuletniego wyroku w zawieszeniu nadal pali marihuanę, choć ma zakaz zażywania narkotyków. Gdzie znajduje się główny ośrodek organizacji zachowań? Według modelu A.R. Luria, facet stracił strefę motoryczną mowy w lewym płacie czołowym i blok programowania behawioralnego w strefach przedczołowych czoła, co w oparciu o ten model powinno doprowadzić do ostrych naruszeń tych funkcji, do bierności zachowania i apatii . Widzimy, że tak się nie stało. Mowa Carlosa, myślenie, wyznaczanie i utrzymywanie celów oraz tworzenie planów są nienaruszone. W konsekwencji funkcje programowania mowy i zachowania pełnią także podkorowe części mózgu (hipokamp, ​​prążkowie, ciało migdałowate, miejsce sinawe itp.) i ewentualnie w pewnym stopniu kora ciemieniowa i skroniowa. Dla Rodrigueza to na nich spoczywa główny ciężar organizowania zachowań. Poniższe fakty potwierdzają tę konkluzję. W 2002 roku mała dziewczynka z Holandii przeszła poważną operację z powodu neuroinfekcji. Usunięto jej lewą półkulę mózgu, w której prawdopodobnie znajdują się ośrodki mowy. Dziś dziecko zadziwia lekarzy faktem, że doskonale opanowało dwa języki i uczy się trzeciego. Doktor Johannes Borgstein, który obserwuje dziewczynę, mówi, że poradził już swoim studentom, aby zapomnieli o wszystkich teoriach neurofizjologicznych, które studiują i które będą nadal studiować” (Anomalous News, nr 31 (94) 2002). -stary student ze szkockiego miasta Sheffield, cierpiący na migreny, zaskoczył luminarzy medycyny, co pokazało prześwietlenie czaszkibrak mózgu. W karcie medycznej studenta widniał beznadziejny wpis: wodogłowie. W wyniku tej choroby pacjenci umierają w młodym wieku, a jeśli przeżyją, zwykle pozostają kretynami. W tym przypadku iloraz inteligencji ucznia wyniósł 126, czyli nieco powyżej średniej. Niemiecki naukowiec Hufland napotkał jeszcze bardziej niesamowity fakt. Otworzył czaszkę sparaliżowanego mężczyzny. I dosłownie oniemiali. Zamiast mózgu znalazł 11 uncji (29,8 g) wody! Tymczasem pacjent aż do śmierci zachował wszystkie zdolności umysłowe i fizyczne. Oczywiście takie fakty wymagają dokładnego zbadania i weryfikacji. Wielu naukowców sugeruje, że ośrodki nerwowe w jamie brzusznej są w stanie przejmować pewne funkcje kierownicze pod nieobecność kory i innych części mózgu. Istnieje również hipoteza, że ​​informacje determinujące rozwój organizmu i gromadzące się w trakcie jego życia przechowywane są nie w samym mózgu człowieka, ale w polu otaczającym jego komórki. Zatem laureat Nagrody Nobla Eccles John Carew twierdzi, że istnieje pewien duch, który „unosi się” poza podłożem mózgu i kontroluje aktywność ludzkiego mózgu. Jest prawdopodobne, że zarówno układ nerwowy, jak i jego drobnomaterialna struktura falowa, składająca się z zestawu oddziałujących na siebie fal psi, są jednocześnie odpowiedzialne za organizację zachowania, ponieważ te formy psychiki są izomorficzne w swojej informacyjnej istocie (Dubrov A.P., Puszkin V.N. Parapsychologia i współczesne nauki przyrodnicze M.: Sovaminko, 1989 – 280 s.). Aparat neuropsychologiczny podmiotu Funkcje operacyjne podmiotu w zakresie optymalnej organizacji zachowania tu i teraz są podobne do charakterystyki pracy trzeciego bloku funkcjonalnego modelu mózgu A.R. Luria. Nazywa go blokiem „programowania, regulacji i kontroli aktywności umysłowej” i znajduje się w polach przedczołowych kory czołowej (Luria A.R., 2002, s. 88). „Człowiek... tworzy plany i programy swoich działań, monitoruje ich realizację i reguluje swoje zachowanie, dostosowując je do tych planów i programów; ...kontroluje swoje świadome działanie, porównując efekt swoich działań z pierwotnymi zamierzeniami i korygując popełnione błędy” (tamże, s. 111). Zwierzęta również mają te sekcje, ale w znacznie mniejszym stopniu. „Normalne zwierzę zwykle dąży do jakiegoś celu, hamując reakcje na nieistotne, poboczne bodźce; ...pies z uszkodzonymi płatami czołowymi reaguje na każdy bodziec boczny... rozprasza się... co burzy plany i programy jego zachowania, sprawia, że ​​jego zachowanie staje się fragmentaryczne i niekontrolowane" (tamże, s. 119-120). Jednak inne fakty wskazują na ważną rolę podkorowych struktur mózgu w operacyjnej organizacji zachowania. „Pacjenci (OM – z dziedziczną chorobą Huntingtona) tracą zdolność organizowania i planowania nawet najprostszych codziennych czynności. ...Wykazują brak zdolności do samoorganizacji, aby zrobić coś samodzielnie. Bez zewnętrznego przewodnictwa są ospałe i apatyczne... Brak inicjatywy... jest spowodowany zaburzeniami w obszarze prążkowia mózgu (OM - część mózgu gadów) odpowiedzialnego za zdolność organizowania... aktywności i za motywacja zachowania” (Lafreniere P., 2004, s. 61). Podobnie omówiony powyżej przypadek Carlosa Rodrigueza, któremu usunięto całą korę czołową, potwierdza wiodącą rolę odcinków podkorowych w organizacji chwilowych zachowań. Dane te wskazują na obecność w mózgu specjalnego aparatu, który zapewnia funkcje podmiotu, a co za tym idzie, ich dziedziczna determinacja. Determinuje je także praca gadziego mózgu! Te. Najprostsze funkcje podmiotu służące operacyjnej samoorganizacji zachowań ukierunkowanych na cel były już obecne u zwierząt miliony lat temu, a nawet u jaszczurek! Wraz z ewolucyjnym rozwojem płatów czołowych stały się one jeszcze silniejsze w kierunku zwiększenia mocy poznawczego przetwarzania informacji zewnętrznych i wewnętrznych,możliwości wyznaczania i korygowania złożonych celów oraz ich długotrwałego utrzymywania (patrz: Pribram K. Współczesne badania funkcji płatów czołowych mózgu u małp i ludzi / W: „Płaty czołowe a regulacja procesów mentalnych. ” Ed. A.R. Luria i E.D. Chomskaya, M., 1966). Potencjał funkcjonowania mechanizmu Podmiotu oraz zdolność do celowego organizowania i manifestowania zachowań wzrasta wraz z wiekiem w miarę dojrzewania czołowych i podkorowych struktur mózgu. „...Odcinki przedczołowe... dojrzewają w późniejszych stadiach ontogenezy (w wieku 4-8 lat). ... tempo wzrostu obszaru przednich obszarów mózgu wzrasta gwałtownie o 3,5 - 4 lata ... drugi skok następuje w wieku 7 - 8 lat” (Luria A.R., 2002, s. 117 ). T.M. Maryutina wyjaśnia, że ​​„pojawiły się dane, które zmuszają nas do ponownego rozważenia (OM - tych) pomysłów. ... Znaczący wzrost kompetencji poznawczych w zachowaniu 8-11-miesięcznego niemowlęcia, ... jest właściwie efektem dojrzewania płatów czołowych mózgu dziecka i w konsekwencji pojawienia się zdolność do hamowania zachowań odruchowych” (Psychologia rozwojowa /red. Martsinkovskaya T.D.M.: Academy, 2001, rozdział 4, s. 133). Oznacza to, że zdolność do dobrowolnego regulowania zachowania (w postaci opóźnienia, hamowania i kontroli działań impulsywnych, wyznaczania i utrzymywania celu, planowania i kontrolowania jego realizacji) – jedna z głównych funkcji podmiotu – stopniowo dojrzewa i zaczyna operować u niemowlęcia. Podsumujmy to, biorąc pod uwagę fakty z neuropsychologii osobowości. Centrum tworzącym system każdego funkcjonalnego układu mózgu (FS) zachowań, zarówno podstawowego, wrodzonego, jak i kształtującego się w procesie życiowym na jego podstawie, jest aktualnie istotna motywacja - aktywowana potrzeba, intencja lub cel. To motywacja wyzwala, organizuje i reguluje kształtowane zachowanie. Wymagana jest syndromiczna (holistyczna) analiza wsparcia mózgu dla aktywności umysłowej (każdy FS ma obszary we wszystkich blokach mózgu). Wiodącą rolę w osobistej (motywacyjno-emocjonalnej) organizacji zachowań odgrywają podkorowe struktury mózgu - miejsce sinawe, prążkowie, a także podwzgórze i inne części układu limbicznego. Odpowiadają za pracę Podstawowego poziomu osobowości, składającego się ze stałych struktur zdeterminowanych w dużej mierze przez dziedziczność – potrzeby, cechy super osobowości i tendencje motywacyjne, podstawowe emocje i Pierwotną Jaźń. Ten blok mózgu musi być reprezentowany jako odrębna podstawa bloku, a nie scalanego z blokiem „energetycznym”, jak ma to miejsce w modelu A.R. Luria. Praca tego podstawowego działu osobowości może w pewnym stopniu wyjaśnić przypadki zachowania osobistych funkcji organizowania zachowania z utratą płatów czołowych (Rodriguez) i wodoencefalią. Dlatego neuropsycholodzy wyraźnie przecenili rolę płatów czołowych w organizowaniu zachowań ukierunkowanych na cel. Ludzie mogą zachować rozsądne zachowanie i dobry nastrój nawet przy poważnym uszkodzeniu płatów czołowych, jeśli nie ma to wpływu na podkorową część mózgu. Rdzeń osobowości znajduje się w układzie limbicznym podkory, a nie w korze mózgowej. Jak wykazały eksperymenty, ludzie (i zwierzęta) mają odrębny blok Osobowości Operacyjnej, którego nie można sprowadzić do innych struktur osobowości. Jest to ważna wewnętrzna część osobowości, ale nie cała osobowość (Motkov O.I., 2008). Jego korelatami neuropsychologicznymi są jądra podkorowe i obszary przedczołowe płatów czołowych mózgu. Blok ten buduje zachowanie tu i teraz. Ważne jest, aby nie zawierał żadnych względnie trwałych motywacji i emocji, jak w przypadku innych bloków osobowości. Działa z celami sytuacyjnymi i celami pośrednimi, szybkimi emocjami, sytuacyjną samooceną i oczekiwaniami oraz sytuacyjnymi wzorcami działania. To właśnie ten blok pełni główną funkcję Podmiotu w organizacji operacyjnej i regulacji zachowania tu i teraz. Podmiot jest zatem „zarządcą majątku”, swego rodzaju kontrolerem osobowości, jej umysłu. To on jest odpowiedzialny za arbitralność każdego.).