Od autora: Medytacja ma bardzo szerokie zastosowanie: od zwykłego relaksu po możliwość dramatycznych zmian osobistych. Zastosowanie medytacji w kompleksie nowoczesnych technik psychologicznych pozwala poszerzyć możliwości pomocy psychologicznej w rozwiązywaniu problemów o różnym charakterze, w poprawie zdrowia ciała i duchowym rozwoju człowieka Medytacja jest być może jednym z nich zjawiska, co do których przez długi czas nie będzie zgody. Współczesne spojrzenie na medytację wciąż budzi kontrowersje, dlatego postaramy się zrozumieć tylko jeden jej aspekt: ​​medytację jako narzędzie psychoterapeutyczne. Krótko o najważniejszym. Tajemnica medytacji zaczyna się od pytania o pochodzenie samej jej nazwy. Niektórzy eksperci uważają, że słowo „medytacja” pochodzi od łacińskiego meditatio – „zmierzanie do centrum”, inni widzą jego pochodzenie od słowa „meditor” – „myślę, zastanawiam się”. Istnieje również wersja mówiąca o etymologicznym związku tego terminu ze słowami „medyczny” i „leczyć” (M. Vikas, 2003). Medytacja jest zwykle rozumiana jako szereg czynności umysłowych, których celem jest osiągnięcie szczególnego stanu organizmu człowieka, charakteryzującego się zanurzeniem w głębokim spokoju fizycznym i psychicznym, oderwaniem się od świata zewnętrznego, podczas którego zdolność myślenia – działania z obrazami na zadany temat – zostaje zachowana. Medytacja oddziałuje praktycznie na wszystkie procesy somatyczne zachodzące w organizmie. Do klinicznie udowodnionych efektów medytacji należą: · zmiany w oddychaniu; · spowolnienie bicia serca; · obniżenie ciśnienia krwi; · spowolnienie metabolizmu; · zmniejszenie poziomu kwasu mlekowego we krwi; w przedramionach i podwyższona temperatura dłoni; · podwyższony opór elektryczny skóry. Ustalono eksperymentalnie, że osoba w stanie medytacji jest w stanie na dłuższy czas zwiększyć tętno do 300 uderzeń na minutę lub je spowolnić. aż do całkowitego zatrzymania, a także kontroluje spadek i wzrost temperatury ciała i w różnych jego częściach Dodatkowo medytujący doświadczają szeregu różnych doznań psychosensorycznych w ciele: prądy cieplne narastające wzdłuż pleców w stronę głowy, które są oznaką wzrostu ogólnej energii organizmu lub ciężkości w różnych częściach ciała, wskazując na wysoki stopień rozluźnienia mięśni. Gdy uczucie ciężkości mija, pojawia się uczucie przypływu energii, przyjemnie rozchodzącej się po całym ciele. Może pojawić się uczucie zatarcia granic ciała lub uczucie ich całkowitego zaniku. Medytacja klasyczna polega na rezygnacji nie tylko z zewnętrznych, ale także wewnętrznych wrażeń (doświadczeń) – obrazów, uczuć, doznań. Większość współczesnych zachodnich technik medytacyjnych opiera się na pracy z obrazami, często z doznaniami cielesnymi i emocjami. Istnieją różne rodzaje medytacji. Głównym kryterium podziału jest tutaj aktywność medytującego (według G.S. Nikiforova): * Do pasywnych technik medytacyjnych zalicza się metodę koncentracji na różnych częściach ciała, technikę szybkiego relaksu, koncentrację na muzyce medytacyjnej, oddychaniu czy postawie, medytacja mantry, medytacja nad określonymi frazami, yantrami lub czakrami, techniki pobudzania aktywności autonomicznego układu nerwowego (laya joga) oraz medytacja na kręgosłup.* Techniki medytacji dynamicznej obejmują medytację nad procesem jedzenia, chodzenia, ruchu czy medytację nad postawa ciała, świadomość nawyków, automatyzmów i własnego zachowania, a także świadomość podczas rozmowy z drugim człowiekiem. W Japonii jedną z najpopularniejszych form medytacji dynamicznej jest ceremonia parzenia herbaty. Osobno można rozważyć medytację transcendentalną (TM), która może mieć potężny wpływ psychologiczny na osobę. Stosowanie tego typu medytacji przyczynia się do ukształtowania bierno-kontemplacyjnej postawy wobec strachu i przełożenia negatywnych emocji naneutralny lub nawet pozytywny. Jak żadna inna medytacja transcendentalna sprzyja szybkiemu rozluźnieniu mięśni oraz normalizacji ciśnienia krwi i tętna, zwiększając aktywność alfa bioprądów mózgowych. Dlatego stosuje się go w celu łagodzenia stresu i napięcia fizycznego. Medytacja jako środek oddziaływania psychoterapeutycznego Nic tak nie psuje nastroju i nie osłabia sił psychicznych, jak ciągłe powtarzanie samokrytycznych, samooskarżających się myśli, pojawiających się na granicy świadomości i podświadomości. Ten ciągły wewnętrzny dialog, który prowadzimy w sobie przez całą dobę, jest najczęstszą przyczyną emocjonalnego dyskomfortu. Medytacja jest najskuteczniejszym lekarstwem na tę „mentalną gumę”. Umiejętność wyciszenia mowy wewnętrznej jest najważniejszym narzędziem samoregulacji psychicznej, sposobem na osiągnięcie i utrzymanie równowagi emocjonalnej. Udowodniono, że medytacja jako system technik psychotechnicznych ma na celu wejście w określone stany świadomości i pozostawanie w nich wykonywanie jakiejkolwiek czynności wiąże się z osiągnięciem następujących efektów (według G.S. Nikiforowa): · normalizacja procesów nerwowych · wzrost witalności; · kształtowanie woli · rozwój zdolności intelektualnych · poprawa pamięci i uwagi · zmiany indywidualnych cech temperamentu; i charakter; · lepsza wydajność; · zmniejszony konflikt w interakcjach z innymi ludźmi; zapobieganie i przezwyciężanie różnych chorób. W psychoterapii istnieje tendencja do postrzegania medytacji jako autosugestywnej wersji hipnozy. Obie metody oddziaływania prowadzą osobę do zmienionego stanu świadomości, czyniąc zawartość nieświadomości bardziej dostępną. Dialog, w którym podświadomość stara się wyrazić swoje „bolesne problemy” w formie niewerbalnej (w postaci obrazów wizualnych lub wrażeń cielesnych), nazywa się komunikacją świadomo-podświadomą. Sposób na utrzymanie takiego dialogu w psychokorekcji cielesnej jest bardzo prosty dostępne – wystarczy słuchać własnego ciała (Collinge W., 1997). Świadomość przyczyny, z którą wiąże się to lub inne nieprzyjemne doznanie cielesne, jego świadomo-intuicyjna interpretacja („aha-doświadczenie” według F. Perlsa, skupienie według Y. Gendlina) jest dla człowieka skuteczną drogą do osiągnięcia wewnętrznej zgody . Zgodzenie się ze sobą, z własną podświadomością, co jest szczególnie ważne w eliminowaniu różnych zaburzeń psychosomatycznych i emocjonalnych. Warunkiem koniecznym pojawienia się komunikacji świadomo-podświadomej jest wyzwolenie świadomości od myśli formułowanych werbalnie. Prowadzi to do stanu określanego jako „cisza wewnętrzna” (C. Castaneda, 1997) lub „cisza mentalna”. Innymi słowy, następuje ustanie wewnętrznego dialogu, dezaktywacja logicznego myślenia (lub derefleksja w terminologii V. Frankla). W takich warunkach eliminuje się rywalizację różnych ognisk pobudzenia w korze mózgowej, konfrontację różnych. dominujące ustają. Szczególnie istotne jest wyeliminowanie międzypółkulowej „walki o władzę”, uśpienie lewej półkuli wewnętrznej cenzury i ograniczenie krytyki. Dlatego powstaje chwilowy „monopol” jednego obrazu (jedno źródło pobudzenia, jedna dominująca), który pozwala zmobilizować wszystkie wewnętrzne zasoby dla osiągnięcia jednego celu. Możliwość wejścia w medytacyjny stan „wewnętrznej ciszy” w połączeniu z umiejętność introspekcji cielesnej zapewnia wygodny sposób na przerwanie obsesyjnych negatywnych myśli, eliminując stany lękowe lub depresję. Całkowita cisza (zarówno zewnętrzna, jak i wewnętrzna), cisza wewnętrzna to sposób na powrót człowieka do „prawdziwej natury”. Aby osiągnąć taki stan, można zastosować następujące metody i techniki (wg M. Sandomirsky'ego): A). Uśpij świadomość, zanurz się w stan „senu na jawie” (stosuje się relaksację, deprywację sensoryczną B). Stłumić mowę wewnętrzną. Jednocześnie ona