Od autora: Opublikowano w zbiorze: Notatki Naukowe Instytutu Psychologii im. G.S. Kostyuk APN Ukrainy, V-pusk 26, t. 1 – K., 2005–s. 455-458. W przededniu rocznicy Pomarańczowej Rewolucji wielu naszych rodaków zadaje sobie pytanie: co wydarzyło się rok temu? Co radykalnie zmieniło się w tym czasie? Może to wszystko, co się wydarzyło, było po prostu dobrze zaplanowanym i perfekcyjnie wykonanym rozmieszczeniem poszczególnych sił? Może ktoś znowu wykorzystał wszystkich do swoich nieuczciwych zabaw? A może rewolucja rzeczywiście była zmianą w rozwoju świadomości całego narodu. Na te pytania niewątpliwie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Rzeczywistość można jednak „składać” integrując różne formy rozumienia tego wyjątkowego i doniosłego wydarzenia. Proponuję spojrzeć na Pomarańczową Rewolucję jako na inicjację (od łacińskiego initio – przejście, poświęcenie), która otworzyła nową kartę w historii rozwoju narodu na głębokim poziomie psychologicznym „osobowość” urodziły się 14 lat temu. Przez 13 lat „opiekun” dziecka zachowywał się bardzo arbitralnie – wykorzystywał ludzi, zastraszał, oszukiwał, nie napotykając większego oporu. Szczególnie wyzyskiwano godność męską: stworzono warunki społeczno-kulturowe, w których uczciwość i odpowiedzialność była praktycznie niemożliwa. Oczywiście większość mężczyzn była w stanie psychicznym nastolatka. Alkoholizm, narkomania, wysoka przestępczość, epidemie AIDS i chorób przenoszonych drogą płciową, uzależnienie emocjonalne – to objawy, które w wyniku zachowań nastolatków dotknęły męską część ukraińskiego społeczeństwa. Ale ludzie dojrzeli i dzisiejszy dzień pokazuje, że nikt nie będzie tolerował oszustwa i dwulicowości. Inicjacje to pewne czynności rytualne w tradycyjnych społeczeństwach, które pomagają w kształtowaniu nowych właściwości umysłowych u jednostek w celu przejścia na następny poziom rozwoju społecznego i psychologicznego. Najbardziej znaczące jest przejście ze świata dzieciństwa do świata dorosłych. Z reguły przed tym przejściem dziecko nie było uważane za członka społeczeństwa, to znaczy zaspokajało swoje egoistyczne potrzeby i nie było odpowiedzialne za swoje czyny, nie uczestniczyło w życiu społecznym zbiorowości, było konsumentem dóbr. korzyści płynące z jego cywilizacji. Jeśli przyrównamy pewne osobiste realia do konfliktów życiowych w naszym kraju, nie sposób nie zauważyć, że nasze państwo przechodzi „trudny” wiek, który zaczyna się w wieku 12–13 lat. Wielu rodziców przeżyło podobną metamorfozę: dziecko, które jeszcze wczoraj było słodkie, nagle zaczyna oceniać postępowanie swoich rodziców i wykazuje szczególną wytrwałość w dążeniu do życia według własnego zrozumienia. Ten sam wątek widzimy teraz w relacjach z władzami: ich zdaniem naród ukraiński nie będzie narzekał (ze względu na swoją tolerancję) na jakieś całkowicie nieuczciwe działania, a tym bardziej porównywał to, co im się mówi, z tym, co się faktycznie dzieje. Ale zmiany ilościowe w różnych obszarach osobowości wymagają integracji, która pozwoli osiągnąć nowe cechy mentalne, czyli ściśle naukowo mówiąc, nowe formacje. Jednak sam proces przejścia z reguły nie zachodzi w codziennych obowiązkach i wymaga zupełnie innych warunków. W społeczeństwach tradycyjnych funkcję tę pełniły specjalne rytuały przejścia. Szczególne miejsce zajmowały inicjacje męskie, które z reguły miały charakter grupowy (w przeciwieństwie do żeńskich). Wynika to z faktu, że w takich społeczeństwach mężczyźni byli przede wszystkim obrońcami całego klanu, co wymagało kształtowania umiejętności wspólnego działania. To mężczyźni zapewniali fizyczne przetrwanie całej grupy, utrzymywali kontakt z przodkami, bóstwami i przyrodą. Tego samego nie można było powiedzieć o ukraińskich mężczyznach. Wiele błyszczących magazynów próbowało ustalić, kim jest prawdziwy mężczyzna. Setki stron wypełnione są wyznaniami rozczarowanych kobiet, z jednym wnioskiem: one nie istnieją. Albo jest ich tak małoczas wpisać to do Czerwonej Księgi, chronić, pielęgnować i chronić przed ciekawskimi spojrzeniami. Tak właśnie było. Ale Pomarańczowa Rewolucja zmieniła wszystko. Wszyscy komentatorzy i politycy, ludzie sztuki i zwykli obywatele są zgodni w swojej opinii: Ukraińcy zmienili się, zmienili się radykalnie i na zawsze. Jak to się stało, że ludzie wyszli na place, tysiące mężczyzn i kobiet przybyło lub przybyło na kijowski Majdan? i do setek innych placów. Nastąpiło wyjście poza zwykłe życie, oddzielenie od ustalonego kręgu rodziny i przyjaciół. Czynnik ten determinuje zmianę stanu świadomości, czyli szczególnego nastroju grupy. Jak wiadomo, na Majdanie rozwinęły się bardzo ciepłe, otwarte, niemal rodzinne relacje pomiędzy zupełnie obcymi sobie ludźmi i różnymi ludźmi, wszyscy stali się jak bracia i siostry. Jednocześnie uczestnicy akcji masowych nie pili alkoholu całkowicie dobrowolnie, co świadczy o ekskluzywności tych wydarzeń. Tym samym dla van A. Gennepa nastąpiła pierwsza faza inicjacji – faza segregacji. Kolejnym etapem było wspólne działanie na rzecz osiągnięcia zwycięstwa. Rzeczy było wiele: intensywność namiętności, poczucie zagrożenia, organizacja bezpieczeństwa i żywności i wiele, wiele więcej. Próby stanowczości i powściągliwości, odpowiedzialności i wytrwałości były trudne i radosne, przy akompaniamencie bicia w domowe bębny i wspólnego śpiewu. Ludzie nauczyli się przetrwać w bardzo trudnych warunkach, odmawiając sobie ulubionych wygód: ​​ciepła, swobody spędzania czasu, a nawet zwykłej butelki piwa. Cierpieli, ale nikt nie narzekał, nikt nie chorował. Wszyscy razem i każdy z osobna nabyli umiejętność wzięcia odpowiedzialności za przyszłość swojego kraju. To właśnie te trudne i wyjątkowe dni stały się czasem kształtowania się narodu i świadomości narodowej, dumy narodowej. Ci, którzy wczoraj cierpieli na kompleks niższości, dziś stali się Bohaterami dzięki temu, że mogli pokazać przede wszystkim sobie i całemu światu swoje nowe cechy. Setki tysięcy Ukraińców pokazało swoją szczerość i hojność, mądrość, niezachwianą wiarę i umiejętność pokojowego, dorosłego dochodzenia do swojej prawdy. Nastąpiło, moim zdaniem, charakterystyczne dla inicjacji swoiste „wtajemniczenie w tajemnicę” – odśpiewanie hymnu narodowego. Po raz pierwszy te słowa zabrzmiały jak prawda życia, jak głos serca. Mnie osobiście stan Majdanu przypomniał przeżycia z medytacji. Podobnie w społeczeństwach tradycyjnych młodsze pokolenie doświadcza specjalnych prób, które kształtują cechy osoby dorosłej w liminalnej fazie procesu. „Wszystkiego najlepszego, Ukraina!” - śpiewali na ulicach. A za tym prostym zdaniem kryje się cała warstwa doświadczeń związanych ze śmiercią i narodzinami. Jedna część społeczeństwa opłakiwała ofiary „pomarańczowej zarazy”, druga świętowała narodziny nowych Ukraińców. W tradycyjnej inicjacji zwykle pojawia się także taka symbolika śmierci i narodzin, skupiająca się na tym, że w wewnętrznym świecie człowieka umiera zwierzę, zasada egoistyczna, uwalniając osobę społeczną. Podmiot taki potrafi świadomie wyrzec się własnych przyjemności i korzyści na rzecz dobrobytu całego społeczeństwa, realizując zasady współżycia w poczuciu szacunku do siebie. Kto nie przeszedł inicjacji, staje się wygnańcem i nie może uczestniczyć w dorosłym życiu. Podobne zjawisko obserwujemy na Białorusi, która obecnie jest praktycznie wykluczona ze wspólnoty światowej i istnieje pod władzą swojego starszego brata (Rosji) dzięki jego miłosierdziu i rozkazom. Adoptowany w dorosłość z reguły otrzymał nowe prawa. W szczególności weź ślub i zalegalizuj swoją seksualność. Nieprzypadkowo zatem w wypowiedziach naszych rodaków tak często w kontekście wyborów 21 listopada pojawiało się określenie „gwałt”, czyli akt związku małżeńskiego bez zgody kobiety. Jeden ze słuchaczy radia Era przedstawił następującą metaforę: kandydaci to zalotnicy, którzy zabiegają o względy Ukrainy. W. Janukowycz próbował nawiązać z nią kontakt nieuczciwie, siłą, podstępem. Tak naprawdę jej serce (prawdopodobnie Kijów) należy do uczciwej narzeczonej,.