Drugiego człowieka nie można dać bezpośrednio. On objawia się i nie objawia się, ale swoje prawdziwe oblicze ukazuje jedynie spojrzeniu drugiego, a nie pod spojrzeniem. Ponge Zamiast opłakiwać obecność mojej podmiotowości, traktuję moją dotkniętą istotę jako narzędzie zrozumienia drugiego. Robin Pomysły na ten artykuł zostały zainspirowane obejrzeniem filmu Niebezpieczna metoda. W centrum filmu znajdują się wizerunki trzech postaci historycznych z zakresu psychoanalizy – Freuda, Junga, Grossa Nie pretendując do całościowej analizy filmu, skupię się jedynie na psychoterapeutycznym stylu bohaterów tego filmu. Moim zdaniem styl terapeutyczny każdej z tych postaci można rozpatrywać jako odrębne podejście do kwestii roli osobowości psychoterapeuty i jej obecności w procesie psychoterapeutycznym. Tutaj moim zdaniem pojawia się ważny problem psychoterapii. W psychoanalizie problem ten istnieje jako problem przeciwprzeniesienia. W szerszym ujęciu jest to problem zaangażowania psychoterapeuty w proces psychoterapeutyczny, jego osobistej obecności w tym procesie. Problem ten „brzmi” jak problem relacji między tym, co zawodowe, a tym, co osobiste w psychoterapii. Każdy z bohaterów filmu rozwiązuje ten problem na swój sposób. Rozważmy pozycję każdego z bohaterów: Freud – woli zachować dystans, nie angażować się osobiście w proces psychoterapii, ściśle przestrzegać wszelkich zasad psychoanalizy; Jung jest włączony w ten proces, łamie zasady psychoterapeutyczne i sam fakt naruszenia stawia w centrum swojej refleksji zawodowej i osobistych doświadczeń; Gross – świadomie narusza wszelkie zasady terapeutyczne, w tym także etyczne, nie obwinia się za to, a nawet uważa to za działanie terapeutyczne. „Terapia jednoosobowa”. W filmie Freud reprezentuje tradycyjne podejście do psychoterapii. Psychoterapeuta jest obserwatorem i analitykiem. Wykazuje dystans i zewnętrzny dystans. Relacje psychoterapeutyczne są przez niego rozumiane jednostronnie. Freud uznaje znaczenie przeniesienia i oporu i przy tej okazji pisze do Gródka: „Kto uznaje, że przeniesienie i opór są głównymi osiami leczenia, ten z pewnością jest częścią naszej armii” i obawia się przeciwprzeniesienia. Już w 1910 roku Freud jako pierwszy zauważył ważną rolę, jaką odgrywa przeciwprzeniesienie. Widział w tym niebezpieczeństwo grożące analitykowi utratą obiektywizmu, który jego zdaniem był niezbędny do prawidłowej interpretacji konfliktów powstających w nieświadomości klienta. Freud uważał, że należy unikać uczuć związanych z przeciwprzeniesieniem lub przynajmniej uciekać się do introspekcji. Ten rodzaj pozycji terapeutycznej charakteryzuje się: Odległością. Dystans terapeuty wyjaśnia się jako warunek „wyzwolenia” wobec niego reakcji przeniesienia i ochrony przed jego własnymi, osobistymi reakcjami wobec klienta. Mówimy o relacjach charakteryzujących się władzą podmiot-przedmiot; Władza w psychoterapii należy do terapeuty. Te cechy pozycji terapeutycznej zakładają pewien stopień arogancji ze strony terapeuty. W filmie ten punkt jest dobrze pokazany w fabule, gdy Jung opowiada Freudowi swój sen, a on go interpretuje, podczas gdy sam Freud odmawia powiedzenia Jungowi swojego snu. Freud woli ukrywać się za pozycją terapeutyczną. Należy zauważyć, że współczesna psychoanaliza odeszła od swojego pierwotnego rozumienia roli osobowości psychoterapeuty w procesie terapeutycznym. Idee intersubiektywności, rozumienie psychoterapii jako laboratorium interpersonalnego aktywnie głoszą zarówno współpracownicy Freuda – C. Jung, S. Ferenczi, jak i współcześni psychoanalitycy – przedstawiciele podejścia intersubiektywnego H. Kohut, R. Stolorow, B. Brandshael , J.Atwood. Psychoterapeuta staje się uczestnikiem interpersonalnego procesu terapeutycznego, co pozwala psychoterapii wyjść poza granice tego, co „medyczne”modele.” Jung. „Kuszenie psychoterapeuty”. Jung otworzył nową kartę w terapii – wagę roli jednostki, którą podjęli przedstawiciele ruchu humanistycznego aż do idei psychoterapii jako spotkania dwóch osobowości. Jung jako jeden z pierwszych zwrócił uwagę na znaczenie i konieczność przeciwprzeniesienia w psychoterapii. Jung, w przeciwieństwie do Freuda, uważał, że analityk podczas analizy podlega wpływowi własnych emocji i musi się z tym liczyć. W związku z tym uważał, że każdy analityk powinien przejść własną analizę. Tak naprawdę był pierwszym, który tego dokonał. Jung uważał, że analiza jest procesem dialektycznym, w którym zarówno analityk, jak i pacjent uczestniczą w pełni jako całe jednostki. Psychoterapię, dotychczas ujednoliconą, podzielono na medyczną i psychologiczną. Jung zajmuje w filmie stanowisko pośrednie między Freudem a Grossem. Freud religijnie przestrzega zasad terapeutycznych, nie naruszając osobistych granic swoich klientów i zawsze pozostaje sterylny w swoich relacjach z nimi. Gross ignoruje wszelkie zasady, rażąco naruszając osobiste granice swoich klientów, a nawet stara się przedstawić ten fakt jako profesjonalny, terapeutyczny. Jung ulega pokusie i traci terapeutyczną niewinność. On, podobnie jak Adam, nie może oprzeć się pokusie spróbowania zakazanego owocu i w efekcie zmuszony jest za to zapłacić „wypędzeniem z psychoterapeutycznego raju” – zmuszony jest do ciągłego przebywania na granicy relacji, czyniąc te relacje samymi przedmiotem nieustannej refleksji. Jednocześnie, po złamaniu zakazu, „otwiera” dla psychoanalizy nowy obszar – obszar przeciwprzeniesienia, a dla psychoterapii – przestrzeń relacji interpersonalnych, dopuszczając tym samym samą możliwość relacji interpersonalnych pomiędzy terapeutą a pacjentem. klientem i stając się dla niego zwykłym śmiertelnikiem – osobą. Odkrywszy tę „Terra Incognita” dla podążających za nim psychoterapeutów, Jung pobudza do refleksji zawodowej kolejnych psychoterapeutów, aby zrozumieli jej zasady Grossa. „Psychoterapia bez granic.” Gross demonstruje rażące naruszenie zasad terapeutycznych w stosunku do swoich klientów. Jego relacje z klientami przekraczają granice zawodowe i nie można ich uznać za profesjonalne. On sam, w przeciwieństwie do Junga, nie uważa tego rodzaju relacji za nieprofesjonalne, a nawet przypisuje im właściwości zawodowe. Na przykładzie Grossa widzimy, jak ulegając pokusie władzy nad klientem, można naruszyć granice etyki zawodowej After Jung. „Osobowość jako narzędzie psychoterapii”. Idee Junga podejmowali przedstawiciele „trzeciej fali” psychoterapii – psychoterapeuci humanistyczni. Zjawisko przeciwprzeniesienia jest obecnie rozpoznawane w niemal wszystkich obszarach współczesnej psychoterapii. Przedstawiciele humanistycznego podejścia do psychoterapii poszli jednak dalej. Nie tylko dopuścili możliwość włączenia psychoterapeuty jako jednostki w proces psychoterapeutyczny, ale także uznali osobowość psychoterapeuty za główne narzędzie psychoterapii. Terapeuta, jak wiemy, posiada imponujący bagaż wiedzy zawodowej , umiejętności, umiejętności, metody, techniki i techniki, doświadczenie – dzięki temu jest profesjonalistą. Jednak na Spotkanie z Klientem, w przestrzeni którego faktycznie zachodzą zmiany personalne, nie wystarczy sama obecność bagażu zawodowego. Aby to zrobić, terapeuta musi zaprezentować klientowi swoją nieprofesjonalną, „ludzką” część, zrzucić profesjonalną maskę, być autentycznym, szczerym i empatycznym. A także odważna i odpowiedzialna terapia Gestalt. „Spotkanie z psychoterapią”. Tam, gdzie inne podejścia psychoterapeutyczne stawiają psychikę jako podstawowy paradygmat, terapia Gestalt stawia na kontakt. Koncepcja kontaktu jest kluczowa w terapii Gestalt. To, co w psychoanalizie nazywa się przeniesieniem i przeciwprzeniesieniem, w terapii Gestalt nazywa się pracą na granicy kontaktu. Jak pisze Isidore Frome, to, co nazywamy „tu i teraz”, niewiele różni się od czego