Od autora: Artykuł o związku pojęć egoizmu i altruizmu ze zjawiskiem „Trójkąta Karpmana”. Opublikowano po raz pierwszy na portalu www.lichnost.kz Myśląc o artykule o tematyce psychologicznej, w jakiś sposób, niezauważony przeze mnie, rozmyślam nad pojęciem „związku”. Co możesz powiedzieć o związkach? Relacje w rodzinie, relacje w zespole, relacje między rodzicami i dziećmi, mężem i żoną, przyjaciółmi i dziewczynami... Nie to samo, nie wszystko jest takie samo... Stosunek do siebie. Oto jest! Temat jest teraz modny. Wszyscy i wszyscy o tym piszą. Poznaj siebie, słuchaj siebie, podążaj za swoimi pragnieniami... Internet, prasa, literatura pełne są dyskusji i wskazówek o tym, jak ważne jest kochać siebie, dbać o siebie i niczym się nie obrażać. Co się dzieje, że żyjemy w epoce zwycięskiego egoizmu? Przecież od dzieciństwa wmawiano nam: nie bądź egoistą! Trzeba myśleć o innych, a nie o sobie! Jak to było z klasykami? - Czyli zimni, praktyczni ludzie mówią prawdę, że człowiekiem steruje się jedynie przez kalkulację zysku - Mówią prawdę. To, co nazywa się wzniosłymi uczuciami, idealnymi aspiracjami - wszystko to w ogólnym biegu życia jest zupełnie nieistotne w porównaniu z pragnieniem każdego dla własnej korzyści, a u podstaw leży to samo pragnienie korzyści.N. G. Czernyszewskiego. „Co robić?” Zgodnie z prawami gatunku powinienem teraz wybuchnąć wykładem o tym, że rozsądny egoizm nikomu nie zaszkodzi, o tym, jak ważna jest odpowiednia samoocena, jak ważne jest kochanie i akceptowanie siebie. .. Ale coś mnie w tym wszystkim niepokoi. Przyjrzyjmy się definicjom: EGOIZM (od łacińskiego ego - ja) - punkt widzenia, pozycja, zachowanie człowieka, całkowicie skupiony na swojej Jaźni, dla jego dobra (przyjemność, korzyść, sukces, szczęście). Altruizm jest tradycyjnie uważany za przeciwieństwo egoizmu (francuski altruizm od łac. alter - inny) jest zasadą moralną, która nakazuje współczucie i miłosierdzie wobec innych ludzi, bezinteresowną służbę im oraz chęć wyrzeczenia się siebie dla ich dobra. Te pozornie proste i dostępne definicje tylko całkowicie mnie dezorientują i pozostawiają we mnie głębokie poczucie niesłuszności. Zróbmy sobie przerwę i zmieńmy temat. Zaczęliśmy od słowa „związki”. Jednym z najpowszechniejszych modeli relacji jest tzw. „Trójkąt Karpmana”, nazwany na cześć amerykańskiego psychologa Stefana Karpmana. Inaczej nazywany jest „trójkątem dramatycznym” lub „trójkątem losu”. Trójkąt składa się z następujących „kątów”: Prześladowca – Ofiara – Wybawiciel. Komunikacja w ramach tego trójkąta to bardzo skuteczny sposób, aby nie brać odpowiedzialności za swoje działania i decyzje, a także w nagrodę za to otrzymać silne emocje i prawo nie. aby rozwiązać Twoje problemy (ponieważ inni są za to wszystko winni). Ofiara szuka Zbawiciela, aby zrzucić na siebie odpowiedzialność za rozwiązanie swoich problemów. Jeśli Ofierze się to udało, pułapka zatrzasnęła się, utworzył się trójkąt. Ofiara, której problemy nie zostały rozwiązane, zamienia się w Prześladowcę i zaczyna szukać winnych tego, że życie nie poszło dobrze. Winowajcą okazuje się oczywiście były Zbawiciel, narażony na gniew i ataki byłej Ofiary. Były Zbawiciel, który stał się Ofiarą, zastanawia się, jak to się stało, że stał się w tej sytuacji kozłem ofiarnym wierzy, że Ofiara jest winna wszystkiego, co donosi, albo ona sama, albo Wybawiciel. Ofiara uważa, że ​​winny jest Prześladowca, co pozwala jej opłakiwać swój los i szukać kogoś, kto ją uratuje. aby chwilowo zmienić się w Prześladowcę. Wybawiciel szuka kogoś do uratowania, przechodząc ze stanu Ofiary w stan Prześladowcy. Brzmi znajomo? Znajomy. Nawet banalne. O tym „trójkącie bermudzkim” napisano setki artykułów i książek. Spójrzmy na trójkąt, od którego zaczęliśmy. W tym przypadku rola Wybawiciela jest dla nas najbardziej interesująca. Korzyści uzyskane przez Ofiarę i Prześladowcę są dość oczywiste. Ofiara otrzymuje uwagę i możliwość nie wzięcia na siebie odpowiedzialności. Prześladowca dostaje swojeponieważ czuje się ważny, udowodnił, że wszyscy są winni wszystkiego i jest taki dobry. A także ze świadomości własnej siły i wyższości. A co z Wybawcą? Och, Wybawiciel jest najważniejszą postacią! Bez tego cały trójkąt się rozpadnie. Wznosi się ponad Ofiarę, poświęcając się w imię Zbawienia, ale nigdy nie oszczędzając do końca. W końcu nie będzie już potrzebny. Życiowe credo Wybawiciela: „Możesz być kochany i potrzebny tylko wtedy, gdy wyrzekniesz się siebie i poświęcisz się całkowicie służbie innym”. W ten sposób Wybawiciel czerpie niezrównaną przyjemność ze świadomości własnej ważności i „dobroci”. Motto zawodowego Ratownika brzmi: „Ratujcie wszystkich, nawet jeśli ratowany jest temu przeciwny”. Nie zależy mu na zbawionym, ważne jest dla niego, aby czuł, jaki jest dobry i szlachetny. Cecha charakterystyczna Ratowników: poświęcają się, gdy nie są o to proszeni, a potem żądają wdzięczności. Wybawiciel nie pomaga ofierze. Dostaje swoją przyjemność, dąży tylko do swoich celów. Taki wypaczony sposób dbania o siebie poprzez samozaparcie. Rodzaj społecznie akceptowalnego typu masochizmu, któremu wielu z nas z entuzjazmem oddaje się przez całe życie. Teraz spójrzmy jeszcze raz na definicje egoizmu i altruizmu. Co się dzieje? Z tej pozycji altruizm przestaje być przeciwieństwem, ale staje się bardzo wyrafinowaną formą egoizmu. Kto by oskarżył osobę, która nieustannie myśli o innych, o egoizm? Jak często słyszymy oskarżenia i wyrzuty pod adresem tych, którzy są przyzwyczajeni do jasnego wyrażania swojego stanowiska. Przecież to takie samolubne, że mogli pomyśleć o innych! Tak naprawdę „I” to ostatnia litera alfabetu! Znany zachodni specjalista od zarządzania Jerry Harvey w swoim artykule opisuje tzw. „Paradoks Abilene”. Nazwa paradoksu wzięła się od anegdoty opisanej w tym artykule: „Pewnego gorącego wieczoru w Teksasie rodzina grała na werandzie w domino, aż teść zaproponował, aby pojechali na kolację do Abilene w Teksasie (85 km na północ). Żona stwierdziła: „Brzmi nieźle”. Mąż, mimo że podróż zapowiadała się długo i gorąco, pomyślał, że trzeba będzie się dogadać z innymi i powiedział: „Myślę, że nie jest źle, mam taką nadzieję twoja matka nie odmówi.” Teściowa odpowiedziała: „Oczywiście, chodźmy! Dawno nie byłam w Abilene”. Droga była gorąca, zakurzona i długa. Kiedy w końcu dotarli do stołówce, jedzenie okazało się niesmaczne. Cztery godziny później wrócili do domu i jedna z nich powiedziała nieszczerze: „No prawda, to nie była zła podróż?” Teściowa powiedziała, że ​​rzeczywiście tak będzie lepiej było zostać w domu, ale poszła, ponieważ pozostała trójka była pełna entuzjazmu. Mąż powiedział: „Cieszyłbym się, że nie zrobiłbym tego, co zrobiono. Poszedłem tylko, żeby zadowolić innych”. żona powiedziała: „I poszłam, licząc na radość innych. Trzeba być szaleńcem, żeby zgłosić się na ochotnika do tej wycieczki. Teść powiedział, że zaproponował to tylko dlatego, że uważał, że innym się nudzi. I siedzieli tam, zdumieni, że wybrali się na wycieczkę, której żadne z nich nie chciało. Każdy z nich wolałby spędzić ten dzień w spokoju.” Ten pozornie absurdalny incydent doskonale opisuje pułapkę, w jaką tak łatwo wpadamy bawiąc się w Ratowników. Zadaj sobie pytanie: jak często podróżujesz do Abilene? Ratując się, bawimy się jego wewnętrzny egoista, który, dobrze odżywiony i zadowolony, siedzi bezpiecznie, ukrywając się pod maską altruisty. Ale ratując kogoś, Wybawiciel może być zaskoczony odkryciem, że ten ktoś próbuje go uratować z nie mniejszą energią obydwoje odnajdują się w Abilene... Jak to się dzieje, czy rzeczywiście prawdą są ci, którzy cynicznie twierdzą, że za każdym dobrym uczynkiem kryje się zimna i egoistyczna kalkulacja? , ale nie te. To tak jak ze słynnymi chińskimi dekoracjami choinkowymi, które błyszczą, ale nie cieszą.!