Od autora: Opublikowano w czasopiśmie popularnonaukowym „MEDICAL TREND”, nr 1, sierpień 2011. Dzisiaj porozmawiamy o zjawisku, z którym prędzej czy później spotka się zapewne każdy rodzic. Ale w jakich przypadkach należy się martwić i podejmować działania, a kiedy nie można przywiązywać dużej wagi do oszustw dzieci? Okazuje się, że wiele zależy od wieku Twojego dziecka; dzieci w wieku około 3 do 5 lat dopiero się uczą rozróżnić rzeczywistość od fantazji, oddzielić fikcję od prawdy. Wciąż trudno jest im pohamować pragnienia i uwzględnić wymagania otaczającej rzeczywistości. I często w tym wieku dzieci mogą całkowicie szczerze wierzyć w swoje fantazje, tłumacząc to, czego chcą, na słowa: Mały Denis rozbił filiżankę. Mama pyta: „Kto to zrobił?” Dzieciak odpowiada: „To nie ja, to Tobik!” (Tobik jest jego psem-zabawką). Nie ma co oczekiwać od dziecka „dorosłej” dojrzałości. W tym przypadku chłopcem kieruje chęć spełnienia oczekiwań matki, bycia „dobrym” i posłusznym. W tym wieku lepiej, aby rodzice okazywali wyrozumiałość wobec „żartów” takich dzieci, nie dramatyzując takich przejawów, których nie można jeszcze nazwać kłamstwem w pełnym tego słowa znaczeniu. Jednocześnie ważne jest, aby od samego początku potrafić prawidłowo pokazywać dziecku, co jest dobre, a co złe. Najbardziej przydatne jest wyjaśnienie dziecku, dlaczego chciało odpowiedzieć w ten sposób, pokazanie w lustrze swoich uczuć, np.: „Żałujesz, że stłukłeś kubek, chciałbyś, żeby to nie był ty, ale Tobik!” Dzieci dorastają, moralność stopniowo kształtuje się osąd, sumienie, umiejętność odróżniania rzeczywistości od wyobraźni. W wieku około 6–8 lat dzieci mogą już zdać sobie sprawę, że istnieje kłamstwo. Częstym powodem oszukiwania dzieci w wieku od 6 do 12 lat jest strach przed karą i potępieniem ze strony rodziców. Dzieci boją się gniewu rodziców; leżenie tutaj jest jedynie reakcją obronną. Spróbuj prześledzić swoje działania, jeśli Twoje dziecko zachowało się niewłaściwie, ile razy dziennie, a może co godzinę, mówisz słowo „nie”, czy postawiłeś dziecku zbyt wiele zakazów. Być może stara się ułatwić sobie życie, nie radząc sobie ze zbyt wysokimi wymaganiami, ale czasami bywa inaczej, rodzice narzekają: „Nigdy nie karzemy naszego dziecka, a ono i tak kłamie”. Zdarza się, że w rodzinie wszystko jest gładkie i istnieje wzajemne zrozumienie. Paradoksalnie, dzieci czasami kłamią tylko po to, żeby zwrócić na siebie uwagę. Rodzice są zawsze zajęci, a jeśli dziecko jest posłuszne, nakarmione i nie sprawia problemów, to nikt nie zwraca na niego uwagi. I tylko jeśli zrobi coś złego, na przykład skłamie, cała uwaga jest skierowana na niego - zaczynamy się martwić, martwić o niego, a on tego właśnie chciał. I nie ma nic złego w tym, że mama krzyczy, to lepsze niż całkowita obojętność. Pamiętaj, że nasze dzieci potrzebują czegoś więcej niż tylko opieki fizycznej, potrzebują naszej codziennej komunikacji i zrozumienia. Na początek po prostu rozmawiaj z nim częściej, musi wiedzieć, że jesteś nim zainteresowany, to pomaga mu poczuć, że „on istnieje”. Oto kolejny przypadek. Dana zawsze dobrze się uczyła i cieszyła mamę i tatę swoimi sukcesami. Rodzice nie oczekiwali od niej niczego innego, „inaczej nie mogło być, bo to jest nasza córka”. Ufali jej, tak naprawdę jej nie kontrolowali, a swoimi ślepymi oczekiwaniami przegapili okres, w którym dziewczynie było coraz trudniej się uczyć. Prawdziwym szokiem dla mojej mamy było kolejne spotkanie rodziców, podczas którego dowiedziała się, że Dana nie tylko przeszła do klasy, ale też przez dłuższy czas to ukrywała. Dzieci czasami boją się rozczarować rodziców nie mniej niż karą. Kto z nas nie chciałby być dumny ze swojego dziecka? Oczekujemy od naszych dzieci doskonałych ocen i rekordów sportowych, obciążamy je naszymi oczekiwaniami. Dzieci nieświadomie odczytują nasze pragnienia i oczywiście chcą nas zadowolić, być „dobrymi”. Ale czasami od dziecka oczekuje się, że będzie najlepsze we wszystkim i zawsze. A wtedy szczególnie trudno jest stale „dopasowywać”, być na poziomie. Rozczarowanie rodziców szkodzi poczuciu własnej wartości; aby tego uniknąć, dzieci uciekają się do kłamstw. Jeśli dziecko zaczyna kłamać często i systematycznie, powinno to stać się rzeczywistością..