Od autora: W serii artykułów przedstawiono wyniki badań lęku u dzieci w latach 2011 – 2014, przeprowadzonych przez nas w jednej z gimnazjów w St. .Petersburg. Napisane we współautorstwie (link do raportu znajduje się na końcu artykułu). *Materiały artykułu zostały zaprezentowane na IV Regionalnej Konferencji Naukowo-Praktycznej w dniu 27 września 2012 r. Bardziej szczegółowy artykuł znajduje się tutaj. Kryzys nastoletni jest kryzysem ostrym i charakteryzuje się spadkiem wyników w nauce, wynikami oraz dysharmonią w wewnętrznej strukturze jednostki. W wieku 13 lat dzieci powracają do typowych fobii szkolnych: nieśmiałości, lęku, lęków, zaburzeń emocjonalnych, których przyczyny często mają charakter społeczny. U dziewcząt dominuje depresja, lęki i lęki, u chłopców - zaburzenia zachowania. Celem naszego badania było określenie możliwości skutecznej korekcji stanu psycho-emocjonalnego uczniów w okresie kryzysu nastoletniego za pomocą metody biofeedbacku a nowość tematu wynika z faktu, że korekcja lęku i napięcia psycho-emocjonalnego metodą biofeedback opiera się na psychofizjologii, zapewnia duże zainteresowanie emocjonalne, pozwala uwzględnić indywidualne cechy jednostki, dobrać dozowany ładunek dla każdego ucznia na szkolenie i monitorować skuteczność jego realizacji podczas korekty. Metoda ta ma na celu aktywizację wewnętrznych rezerw organizmu, rozwój samokontroli i samoregulacji poprzez ukształtowanie na poziomie mózgu centralnego programu fizjologicznie właściwej kontroli funkcji organizmu. Biofeedback to metoda rehabilitacji medycznej, w której osoba korzystająca z urządzeń elektronicznych, w trybie natychmiastowym i ciągłym, otrzymuje informację o fizjologicznych wskaźnikach aktywności jego narządów wewnętrznych za pomocą świetlnych lub dźwiękowych sygnałów zwrotnych. Hipoteza naszych badań zakłada, że ​​dochodzi do biofeedbacku Metoda ta jest jedną z najskuteczniejszych metod korygowania stanu psycho-emocjonalnego uczniów w okresie kryzysu nastoletniego. Prace diagnostyczno-korekcyjne prowadzono od grudnia 2011 r. do maja 2012 r. z młodzieżą w wieku 13-14 lat na podstawie Państwa. Gimnazjum Instytucji Oświatowej nr 343 Obwodu Newskiego w Sankt Petersburgu. W naszej pracy wykorzystaliśmy urządzenie „DAS-BOS-Biosvyaz”, które jest konwerterem sygnałów bioelektrycznych, biomechanicznych i biotemperaturowych pochodzących z organizmu człowieka do współpracy z komputerem osobistym metodą BOS. Badania praktyczne obejmowały diagnostykę pierwotną i wtórną przed i po pracach korekcyjnych następującymi metodami: 1. Metody eksperymentu stwierdzającego.1) „Diagnostyka stanu lęku sytuacyjnego i lęku osobistego” Ch.D. Spielberger – Yu.L. Khanina.2) „Metodologia diagnozowania poziomu lęku szkolnego” Phillipsa.3) „SAN – dobre samopoczucie, aktywność, nastrój.”4) „Integralna ocena stanu psycho-emocjonalnego” A.E. Wessmanna – D.F. Rix.5) „Ośmiokolorowy test osobowości” M. Luschera.6) „Metoda określania temperamentu” G. Eysencka (EPI, formularz A i B).7) Pomiary tętna za pomocą urządzenia do badania i monitorowania układ sercowo-naczyniowy „Palstream” w grupie kontrolnej i eksperymentalnej.2. Metody eksperymentu formującego.1) „Diagnostyka stanu lęku sytuacyjnego i lęku osobistego” Ch.D. Spielberger – Yu.L. Khanina (skrócona wersja oceny lęku sytuacyjnego); 2) „Ośmiokolorowy test osobowości” M. Luschera; 3) „Integralna ocena stanu psycho-emocjonalnego” A.E. Wessmanna – D.F. Ricks (skala XI „Spokój – Niepokój” 4) Biofeedback – biofeedback A.A. Smetankin, korzystając z kompleksu sprzętu i oprogramowania „DAS-BOS - Biosvyaz” przez 10–12 sesji, 2-3 razy w tygodniu. 5) Szkolenia mające na celu rozwój umiejętności komunikacyjnych uczniów. Podstawowe badanie diagnostyczne wykazało, że 96% uczniów są zawarte wgrupy ryzyka pod względem lęku, napięcia psycho-emocjonalnego i dużej podatności na stres. Spośród nich 14% ma podwyższony i wysoki poziom lęku sytuacyjnego, a 17% ma wysoki poziom ogólnego lęku szkolnego. 22% charakteryzuje się doświadczaniem stresu społecznego. 12% ma sfrustrowaną potrzebę osiągnięć – niekorzystne podłoże psychiczne, które nie pozwala dziecku zaspokoić jego potrzeby sukcesu i osiągnięcia wysokiego wyniku. 39% boi się wyrażać siebie, co prowadzi do negatywnych przeżyć emocjonalnych w sytuacjach związanych z koniecznością ujawnienia się, zaprezentowania się innym i pokazania swoich możliwości. 29% uczniów boi się sprawdzać swoją wiedzę. 36% uczniów charakteryzuje się podwyższonym i wysokim poziomem lęku przed niespełnieniem oczekiwań innych. Ustaliliśmy, że 17% charakteryzuje się niską fizjologiczną odpornością na stres – cechami organizacji psychofizjologicznej, które zmniejszają zdolność dziecka do przystosowania się do sytuacji stresowych, zwiększając jego zdolność do radzenia sobie ze stresem. prawdopodobieństwo niewłaściwej, destrukcyjnej reakcji na alarmujący czynnik środowiskowy. 11% ma wyczerpanie fizjologiczne. Problemy i lęki w relacjach z nauczycielami stanowią ogólne negatywne podłoże emocjonalne relacji z dorosłymi w szkole, ograniczające powodzenie edukacyjne dziecka – ważny czynnik powstawania nerwicy szkolnej i pogłębiania stanu kryzysowego. współczesnego nastolatka. W związku z tym czynnikiem podwyższony poziom lęku obserwuje się u 32% uczniów. Oceniając stan funkcjonalny, 66% uczniów zidentyfikowano jako charakteryzujących się napięciem psychoemocjonalnym i szybkim wyczerpaniem psychicznym. Z niskim stanem zdrowia – 41%, z czego 39% określa swój stan zdrowia jako zły. U 58% stwierdzono aktywność poniżej średniej, z czego 30% charakteryzowało się niską aktywnością. U 25% uczniów stwierdzono obniżony nastrój, z czego 8% charakteryzowało się wyraźnym złym samopoczuciem. Przeprowadzono badanie podstawowych cech osobowości uczniów: ekstrawersja – introwersja, stabilność emocjonalna – neurotyczność. 25% uczniów określa się jako introwertyków i mają następujące cechy, które mogą stać się czynnikami ryzyka w kryzysie nastolatka: zaabsorbowanie sobą, trudności w nawiązywaniu kontaktów z ludźmi i przystosowaniu się do rzeczywistości, pesymizm. 75% uczniów to ekstrawertycy, których czynnikami ryzyka może być impulsywność i brak samokontroli, niska tolerancja na deprywację. Wyniki testów diagnostycznych na stabilność emocjonalną - neurotyczność wykazały, że 43% uczniów ma poziom wysoki i bardzo wysoki neurotyczności. Dane z testu M. Luschera wskazują, że 17% nastolatków znajduje się w stanie silnego stresu, napięcia psychicznego i niestabilności emocjonalnej. W związku z uzyskanymi danymi utworzono grupę eksperymentalną ds. wskaźników lęku szkolnego wśród uczniów łącznie 35 osób (13 chłopców i 22 dziewczynki). Grupa biofeedbacku liczyła 21 osób (8 chłopców i 13 dziewcząt), natomiast grupa szkoleniowa liczyła 14 uczniów (5 chłopców i 9 dziewcząt). Grupę kontrolną stanowiło 41 uczniów (14 chłopców i 25 dziewcząt). Młodzież z grupy eksperymentalnej biofeedbacku uczyła się oddychania przeponowo-relaksacyjnego metodą sprzętowo-programową biofeedbacku autorstwa A.A. Smetankina „DAS-BOS-Biosvyaz” na 10-12 sesji 2-3 razy w tygodniu. Rozwój oddychania przeponowo-relaksacyjnego nastąpił poprzez konsekwentny trening wykonywania statycznych ćwiczeń oddechowych z naciskiem na oddychanie przeponowe na tle relaksacji. Wyniki wtórnego badania diagnostycznego wykazały, że grupa ryzyka zmniejszyła się 1,37 razy pod względem lęku, napięcia psycho-emocjonalnego i silnej podatności na stres. Liczba uczniów doświadczających stresu społecznego spadła 1,38 razy. Dwukrotnie spadła liczba młodzieży z sfrustrowaną potrzebą osiągnięć, z lękiem przed wyrażaniem siebie – 1,5-krotnie, z wysokim poziomem lęku przed sprawdzaniem wiedzy – 1,14-krotnie, z.