Obsesyjne myśli i działania są głównym objawem obsesyjno-kompulsywnego zaburzenia osobowości lub zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego. W codziennym życiu osoby cierpiącej na obsesyjne myśli i działania niewiele osób to rozumie. Osoby wokół niego są szczerze zdziwione, dlaczego po raz piąty wraca, aby sprawdzić najwyraźniej zamknięte drzwi, przeżywając jednocześnie silny niepokój, spóźnienie do pracy i pokrzyżowanie swoich planów. Jeszcze bardziej zaskakująca jest zaawansowana wersja działań obsesyjnych - obsesyjnych rytuałów, gdy człowiek spędza dużo energii i czasu na zupełnie bezsensownych wydarzeniach. Na przykład układanie pewnych przedmiotów w domu w znanej tylko jemu kolejności, kiedy kładziemy się spać. Ale bez tego naprawdę nie będzie mógł spać. Bliscy ludzie próbują rozmawiać z taką osobą. Zwracają mu uwagę, że jego działania nie mają sensu, a przygnębiające myśli trzeba po prostu wyrzucić z głowy. Ale to nie działa. Bo dla niego te właśnie działania mają sens, ale głęboki i nieświadomy. Świadomie nie potrafi wytłumaczyć ich motywów, jednak jeśli próbuje im odmówić, odczuwa silny niepokój. Obsesyjne myśli wymykają mu się spod kontroli, nieustannie krążą mu po głowie, pozbawiając go spokoju. Jednocześnie im więcej wysiłków podejmuje, aby „wyrzucić je ze swojej głowy”, jak zalecają, tym bardziej zawładną one jego świadomością. W nerwicy obsesyjno-kompulsyjnej wyróżnia się dwie fazy: obsesyjne myśli (obsesje) i obsesyjne działania (kompulsje). Są one ze sobą powiązane i powodują rozwój zaburzenia psychicznego poprzez głęboko zakorzeniony patologiczny strach. Ten strach jest irracjonalny i wynika z dawno zapomnianych wydarzeń z wczesnego dzieciństwa. Na poziomie świadomości człowiek nie odczuwa tego strachu. Czuje jedynie niepokój wynikający z obsesyjnych myśli i martwi się, że nie będzie w stanie powstrzymać bezsensownych działań. W niektórych przypadkach obsesyjne myśli mogą stać się aspołeczne. Następnie do negatywnych doświadczeń dołącza się bolesne poczucie winy. Przyjmując charakter rytuałów, obsesyjne działania zamieniają codzienne czynności w udrękę. Zaczynają pochłaniać coraz więcej czasu i energii. Co może prowadzić do irracjonalnego wykorzystania zasobów przez daną osobę. Marnuje się coraz więcej energii, a na realizację naprawdę ważnych celów jest jej po prostu za mało. Obsesje stopniowo wypierają prawdziwe zainteresowania i człowiek traci zdolność cieszenia się życiem. Zdaje sobie sprawę, że ma problem, ale nie może nic z tym zrobić. Wywołuje to nową falę lęków, w szczególności lęku o własne zdrowie i lęku przed szaleństwem. Objawy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych są bardzo zróżnicowane. Do głównych objawów zaliczają się natrętne myśli, wywołany przez nie niepokój oraz kompulsywne działania podejmowane w celu poradzenia sobie z tym lękiem. Do najpopularniejszych obsesji (myśli obsesyjnych) zalicza się: strach przed infekcją, strach przed zanieczyszczeniami, nadmierne przesądy, przywiązanie do porządku lub symetrii, strach przed zapomnieniem lub utratą czegoś, lęk o życie własne i bliskich, myśli o agresywnym lub seksualny i wiele innych. Najczęstsze kompulsje (działania obsesyjne) to kompulsywne mycie rąk, wielokrotne sprawdzanie urządzeń elektrycznych przy wyjściu z domu, bezsensowne liczenie, sprzątanie mieszkania bez obiektywnej potrzeby, wycieranie przedmiotów w obawie przed zarażeniem, itp. Zaburzeniu obsesyjno-kompulsyjnemu mogą towarzyszyć objawy fizjologiczne, w szczególności zaburzenia snu, zaburzenia odżywiania, zawroty głowy, wahania ciśnienia krwi, zmniejszenie popędu seksualnego. Z punktu widzenia psychoanalizy zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne jest konsekwencją konfliktu pomiędzy miłością a nienawiścią. Przesłanek do jego wystąpienia należy szukać w traumatycznych doświadczeniach z dzieciństwa. Z reguły jest to wydarzenie, które wywołało bardzo intensywne emocje i fantazje, które psychika odbierała jako potencjalnie