Moje wczesne dzieciństwo spędziłem w Ałma-Acie, wśród moich najbliższych kazachskich krewnych. A o kolorach zielonym i pomarańczowym nie wiedziałam – nie ma ich w języku kazachskim. W języku kazachskim kolor trawy i nieba nazywa się jednym słowem – kok. Litera pośrodku – „ö” – brzmi jak skrzyżowanie „ё” i „o”. Kok w języku kazachskim oznacza niebieski, jasnoniebieski. Kok aspan - błękitne niebo Istnieje osobne słowo dla zieleni - zhasyl, ale najwyraźniej pojawiło się w języku stosunkowo niedawno. Jeśli w języku potocznym powiedzą: „Idź na rynek, kup warzywa”, to dosłownie przetłumaczone na rosyjski brzmiałoby: „Kup bluesa”. Oznacza to, że w warstwie kulturowej pojęcie „zielony” jest ściśle powiązane z „zielonym”. kok.” Nawiasem mówiąc, najbardziej wymowna ilustracja dotyczy bazaru - centralny rynek Ałmaty nazywa się „Kok Bazaar”, w dosłownym tłumaczeniu - Błękitny Bazar. A po rosyjsku - Zielony Bazar. Pastwisko – kok jailau – w dosłownym tłumaczeniu oznacza niebieskie pastwisko, miasto zbudowane niedaleko góry – Kokshetau – Błękitna Góra, chociaż jest oczywiście zielona. Zielona herbata znów jest kok. Jednocześnie jak wszyscy Kazachowie rozróżniłam kolory nieba i trawy. Ale na przykład w przedszkolu zestawy akwareli miały podobny obraz - użyto wszystkich kolorów, a zielony kubek był prawie nietknięty, nikt nie wiedział, co z nim zrobić. Prawie wszystkie dzieci pomalowały na niebiesko trawę i liście. W moim świecie zieleń pojawiła się nieco wcześniej niż moi rówieśnicy, a gdy malowałam zieleń na zielono, koledzy z przedszkola pytali mnie: „Dlaczego Twoja trawa ma taki kolor?” Ale nie wiedziałem, jak to wyjaśnić. W wieku 5-6 lat zacząłem mówić więcej po rosyjsku - a kolor zielony zajął należne mu miejsce. Moi koledzy z klasy poszli tą samą drogą – gdy tylko zaczęli porozumiewać się więcej po rosyjsku, zaczęli także używać zielonych akwareli. Sprawa ta interesowała mnie już dość długo, już jako dorosła osoba, i próbowałam znaleźć wyjaśnienie – rozróżniamy i widzimy tylko to, co mamy w języku, odpowiada tej koncepcji. Hipoteza ta może wyjaśnić inną historię. Nie znalazłem jeszcze dowodów z dokumentów, ale równie dobrze mogło się to wydarzyć, a jeśli znasz oryginalne źródło, napisz w komentarzach. Kiedy pierwsi europejscy żeglarze dotarli do wybrzeży Ameryki, tubylcy postrzegali ich jako bóstwa: przybysze pojawili się z oceanu nie wiadomo skąd. I tylko uważny szaman zwracał uwagę na fale - z wyjątkiem tych. które pochodziły od stóp kosmitów, były też fale pochodzące od czegoś dużego, stojącego w pobliżu. Szaman zaczął spoglądać w tę stronę i po chwili naprawdę zaczął rozróżniać duży obiekt. W pamięci historycznej aborygenów nie było takiego precedensu - po raz pierwszy przypłynął do nich z oceanu duży statek. Dlatego też ich percepcja ignorowała obiekt, z którym nie wiązało się żadne wyjaśnienie, zastępując go znajomym krajobrazem. Percepcja szamana była bogatsza i głębsza niż u jego współplemieńców – oczywiście dlatego był szamanem. Dlatego też przyznał się do poglądu, że fale powstają z jakiegoś źródła i zaczął szukać jego znaków, próbując je opisać. Stopniowo jego percepcja „przyciągała” nieznany obiekt. A kiedy zobaczył statek, był w stanie wyjaśnić, opowiedzieć o tym współplemieńczykom, a oni też widzieli dużą żaglówkę. Któregoś razu nagrywałem wywiad z profesorem psychologii. Po zakończeniu zdjęć opowiedziałem mu swoją historię kolorem zielonym. Zachwyciła go i w odpowiedzi powiedział zdanie, które już mnie zachwyciło. Sformułowanie profesora wyjaśniło wszystko w sposób łatwy, oczywisty i prosty: „Wszystko się zgadza, bez pojęcia nie ma percepcji!” Bez pojęcia opisanego w języku kolor zielony znalazł się w martwym punkcie percepcji. Jest jeszcze inna historia z mojej strony dzieciństwa, to już z okresu mojej nastoletniości. Na ekrany kin radzieckich wypuszczano filmy o Hindusach, o Winnecie, Chingachgooku i Osceoli. Na wszystkich podwórkach zaczęli bawić się w Indian, chłopcy zaczęli czytać książki Fenimore’a Coopera. Zauważyłem, że bohaterowie filmów i książek swobodnie poruszali się po głównych kierunkach, nie znając kompasu. I zacząłem pilnie trenować tę umiejętność - i