Elena Nikolaevna Bobyleva, psycholog pedagogiczny Rosja, Smoleńsk Charakterystyka i korekcja sfery emocjonalno-wolicjonalnej dzieci z zaburzeniami rozwoju w placówkach oświatowych zaburzeń rozwojowych w placówkach oświatowych, stała się w ostatnich dziesięcioleciach bardzo aktualna. Jak pokazują dane ONZ, WHO na temat sytuacji dzieci na świecie, badania L. O. Badalyana, V. E. Kagana, I. A. Shashkovej, M. Ruttera i innych specjalistów, skala złego samopoczucia generowanego przez współczesne szkoły i społeczeństwo wśród dzieci i młodzieży młodzieży są niezwykle istotne. Tworzenie systemu wsparcia psychologicznego oraz szkoleń korekcyjno-rozwojowych w organizacjach edukacyjnych ma na celu rozwiązywanie problemów uczniów doświadczających różnych trudności w procesie nauki. O konieczności tego pisano i mówiono wiele korygować aktywność poznawczą dzieci z zaburzeniami rozwoju i oczywiście wszyscy rozumiemy wagę i konieczność takiej pracy z tą kategorią dzieci. Na podstawie naszych praktycznych działań można stwierdzić, że rozwój sfery emocjonalno-wolicjonalnej dzieci z zaburzeniami rozwoju jest ważny i nie ma mniejszego znaczenia niż korekta sfery poznawczej dziecka. Pod wpływem nadmiaru informacji, często o treści negatywnej, dochodzi do tzw sfera emocjonalno-wolicjonalna dziecka przeżywa i poddawana jest silnemu stresowi, jak gąbka wchłaniając całą negatywność otaczającego świata. Dlatego często dziecko z niepełnosprawnością rozwojową może reagować na trudności w nauce w placówce edukacyjnej, na problemy w komunikowaniu się z rówieśnikami różnymi reakcjami emocjonalnymi - urazą, strachem, złością, zwiększonym niepokojem, co wskazuje na niedojrzałość sfery emocjonalno-wolicjonalnej . „Niedojrzałość emocjonalna” odnosi się do skrajnej zmienności i niestabilności reakcji emocjonalnych, jak pokazuje praktyka, emocje wpływają na wszystkie elementy poznania: wyobraźnię, doznania, pamięć, percepcję i myślenie. Dziecko przeżywające emocje, na przykład radość, zainteresowanie, postrzega wszystko wokół siebie pozytywnie, a dziecko przeżywające emocje negatywne (strach, niepokój, drażliwość) zauważa wokół siebie tylko negatywne zdarzenia i tym samym wzmacnia swoje negatywne emocje. Zrozumienie swoich emocji i uczuć jest ważnym punktem w rozwoju osobowości dziecka. Rozwijają się ściśle powiązane ze sobą sfery emocjonalne i motywacyjne, kształtuje się samoświadomość. Jednak ograniczając się do telewizorów i komputerów, dzieci mniej komunikują się z dorosłymi i rówieśnikami, za to komunikacja znacznie wzbogaca sferę sensoryczną. Współczesne dzieci stały się mniej wrażliwe na uczucia innych. Niemożność opanowania środków wyrazu ciała ogranicza zdolność dziecka do interakcji ze światem zewnętrznym. Dlatego praca mająca na celu rozwój sfery emocjonalno-wolicjonalnej jest bardzo istotna i ważna. Zatem kształtowanie sfery emocjonalno-wolicjonalnej dzieci z zaburzeniami rozwoju jest jednym z najważniejszych warunków kształtowania się osobowości dziecka, którego doświadczenie jest. stale wzbogacana. Rozwojowi sfery emocjonalnej sprzyja rodzina, szkoła i całe życie, które otacza dziecko i na które stale wpływa. Sferę emocjonalno-wolicjonalną uznaje się za pierwotną formę życia psychicznego, „centralne ogniwo” w rozwoju psychicznym jednostki. Brak ukształtowania sfery emocjonalno-wolicjonalnej może objawiać się na różnych poziomach: Ø behawioralnym – w postać infantylnych cech osobowości, negatywna autoprezentacja, upośledzona umiejętność panowania nad swoimi emocjami i adekwatnego ich wyrażania; Ø społeczna – w postaci naruszeń kontaktów emocjonalnych, niski poziom kształtowania się motywów nawiązywania i utrzymywania pozytywnych relacji z dorosłymi i dorosłymi rówieśnicy, niedostosowanie; Ø komunikatywny – w postaci nierozwiniętych umiejętności nawiązania i utrzymania konstruktywnego poziomu komunikacji, zrozumienia i adekwatnej oceny stanu i uczuć w zależności od sytuacji rozmówcy; Øintelektualne – w postaci nieumiejętności rozróżnienia i określenia emocji i stanów emocjonalnych ludzi, trudności w zrozumieniu umowności (nieoczywistego znaczenia) sytuacji, trudności w zrozumieniu relacji między ludźmi, obniżonego poziomu rozwoju emocji wyższych i intelektualnych uczuć (poczucie piękna, radość z wiedzy i odkrywania, poczucie humoru) i ogólnie w spadku inteligencji i kompetencji społecznych Korekta sfery emocjonalno-wolicjonalnej dzieci z zaburzeniami rozwoju jest zorganizowanym systemem pedagogicznym i wpływy psychologiczne. Jego głównym kierunkiem jest łagodzenie dyskomfortu emocjonalnego u dzieci, zwiększanie aktywności i samodzielności dzieci, eliminowanie wtórnych reakcji osobistych wywołanych zaburzeniami emocjonalnymi, takich jak agresywność, wzmożona pobudliwość, lękowa podejrzliwość itp. Ważnym etapem pracy z tymi dziećmi jest korekta poczucia własnej wartości, poziomu samoświadomości, kształtowanie stabilności emocjonalnej i samoregulacji. Dlatego podczas zajęć grupowych i indywidualnych psycholog edukacyjny musi stosować różnorodne metody korekcyjne, aby ukształtować i rozwinąć komponent emocjonalno-wolicjonalny. Podczas pierwszych zajęć z psychologiem dzieci często wykazują napięcie emocjonalne, niepokój, pewną izolację, ostrożność i zamknięcie . Dlatego w ciągu 2-3 lekcji musisz pomóc dzieciom przystosować się i złagodzić ten napięty stan. Ten stan można złagodzić, łącząc terapię sztuką, bajkoterapię ze specjalnymi grami i ćwiczeniami z akompaniamentem muzycznym lub bez. Na przykład na początku lekcji możesz wykorzystać różne gry lub ćwiczenia randkowe, aby rozwinąć zaufanie i wzajemne zrozumienie w grupie. Na przykład ćwiczenia „Pióro” i „Jak leci liść” pomagają zmniejszyć napięcie obecne na początku lekcji. Stosowanie elementów arteterapii, np. malowania palcami, „blotografii”, co sprzyja wyrażaniu siebie przez dziecko. Można skorzystać z zadań „Rysowanie na zadany temat” („co wywołuje emocje pozytywne lub negatywne”). Również na zajęciach można wykorzystać rysowanie po kropkach, „uzupełnianie obrazka”, rysowanie podstawowych kształtów geometrycznych i rysowanie za ich pomocą zwierząt, roślin czy przedmiotów (domu, kotka, drzewa). Na zajęciach korekcyjno-rozwojowych możesz także skorzystać z ćwiczenia „Narysuj swoje emocje w kolorze”, czyli ustawić dziecku określony nastrój (radość-smutek, zabawa-smutek, złość-szczęście itp.) lub poprosić dzieci o narysowanie stan, jakiego doświadczają na początku lub na końcu lekcji. Przy korygowaniu rozwoju emocjonalnego i wolicjonalnego tej kategorii dzieci przydatne będą gry i ćwiczenia, które pomogą zwiększyć poczucie własnej wartości i pewność siebie, korzystając z następujących zadań. , „Jestem bardzo dobry”, „Płapka na myszy”, „Odważna mysz”, „Lustro” i inne. Ponadto ćwiczenia ćwiczące umiejętność rozpoznawania stanów emocjonalnych „Odgadnij emocje”, „Zbieraj emocje - wycinaj obrazki”. Również na zajęciach z korekcji sfery emocjonalno-wolicjonalnej efekt korekcyjny dają: Ø ćwiczenia relaksacyjne („Zdmuchnij świecę”, „Zamknij usta”, „Cytryna”, „Fajka”, „Jingle Bell”, „Pompa i piłka”); Ø środki biblioterapii (omówienie opowiadań V. A. Oseevy „Niebieskie liście” , „Synowie”, L. N. Tołstoj „Dwóch towarzyszy”); Ø środki muzykoterapii (utwory L. V. Beethovena „Sonata nr 14” - część 1, P. I. Czajkowski „V Symfonia e-moll”, „Pory roku” , S. V. Rachmaninow „Koncert nr 2” początek 2 części, F. Chopin „Nokturn F-dur”, „Nokturn Des-dur” itp.); Ø psycho-gimnastyka (studia M. I. Chistyakowej, ćwiczenia i gry opracowany przez N. L. Kryazhevę). Podczas budowy Prowadząc zajęcia należy wziąć pod uwagę zmęczenie uczniów, dlatego zaleca się zmianę rodzaju zajęć w trakcie lekcji, a także ścisłe przestrzeganie czasu lekcji. Podczas lekcji nauczyciel-psycholog pomaga dzieciom w wykonywaniu ćwiczeń, a także daje reakcje emocjonalne na to, co się dzieje, tak aby dziecko stopniowo,2000.