Mit rodzinny (odpowiedź na pytanie: kim jesteśmy?) jest w mniejszym lub większym stopniu obecny w każdej rodzinie i odzwierciedla tożsamość, historię czy wizerunek, który łączy jej członków. Jest to mit, który odzwierciedla zwyczaj w rodzinie myślenia, osądzania, odczuwania itp. Mit wysuwa się na pierwszy plan w przypadku zagrożenia rodziny (np. naruszenie jej integralności lub granic, zmiana kultury, zmiany społeczne ) i stanowi pancerz ochronny dysfunkcyjnej rodziny w okresie dobrostanu homeostazy (stałości środowiska wewnętrznego „organizmu”). „Zidentyfikowany pacjent” (zwykle dziecko wykazujące bolesny objaw lub symptomatyczne zachowanie) pełni rolę zakładnika systemu i dla jego uwolnienia ważne jest ustalenie dominującego mitu i motywów działania funkcjonujących w nim ludzi. Mit „Jesteśmy przyjazną rodziną” W takiej rodzinie unika się wszelkich konfliktowych punktów widzenia, a retuszuje się wady emocjonalne. Pozytywnie zabarwione uczucia i emocje są wysoko cenione; negatywne i niegodne są objęte niewypowiedzianym zakazem. Ambiwalentne (i nieuniknione) uczucia wobec krewnych mogą w tym przypadku prowadzić do poważnych zaburzeń psycho-emocjonalnych. Przesłanie: „Kto źle myśli o członku rodziny, sam jest zły”. Taki zwrot przeciwko sobie/autoagresja może objawiać się anoreksją/bulimią, narkomanią, zaburzeniami lękowo-depresyjnymi, zachowaniami destrukcyjnymi. *Jak sobie radzić z ambiwalentnymi uczuciami swoich dzieci Według J. Bowlby’ego (założyciela teoria przywiązania), niewiele rzeczy pomoże dziecku bardziej niż możliwość otwartego i bezpośredniego wyrażenia swoich wrogich uczuć wobec rodzica. A głównym zadaniem tego ostatniego jest przyjęcie tego ze spokojem (tak, dokładnie zwroty „nienawidzę cię, mamo”, „tato, jesteś kozą”). Wytrzymując wybuchy negatywności ze strony własnego dziecka, rodzic pokazuje, że nie boi się gniewu swojego dziecka; a także otacza atmosferą tolerancji, w której stopniowo będzie kultywowana samokontrola dziecka. Wielu osobom trudno w to uwierzyć i wolą brutalnie tłumić takie wybuchy w zarodku, wywołując u dzieci poczucie strachu i winy: kara (przysługa przyszłemu buntownikowi/chuliganowi) lub zaszczepienie dziecku poczucia niewdzięczności z powodu ból zadany zaangażowanym rodzicom (przyczyna neurotyka, cierpiącego z powodu poczucia winy i lęku). Mit „Jesteśmy bohaterami”. Istotą takiego rodzinnego światopoglądu jest obecność nieprzeniknionych trudności i konieczność ich zwalczania. Często są to ludzcy wojownicy o wysokim poziomie osiągnięć. W rodzinie mogą być prawdziwe bohaterskie historie. Dzieci wychowywane są bardzo rygorystycznie, z pewnym stopniem ascezy. Lepiej, aby bohaterowie doświadczali negatywnych uczuć i cierpieli na dramatyczną skalę. W Rosji istnieje submit – „survivaliści”. Przetrwanie w trudnych warunkach ekonomicznych doprowadziło do powstania pokoleń, które bez powodu nadal żyją w biedzie. Pomimo obfitości pieniędzy i sukcesu na rynku pracy, żyją i cierpią w roli bohatera, nie mogąc posiadać tego, co mają. Mit bohaterów często przekształca się w mit „zbawicieli”. Ratownik trzyma rodzinę na ramionach i może być zarówno fizyczny (pielęgnuje słabych, w pełni zaopatruje i karmi), jak i moralny (ratuje ich z kłopotów, prowadzi na prawdziwą ścieżkę, wyprowadza z upijania się). o rodzinie jako systemie, aby istniał mit, musi on pasować między członkami rodziny. A w takich rodzinach zawsze pojawiają się nowe trudności, choroby lub katastrofy (wcale nie trzeba dzwonić do wróżek). Strategia pracy z mitami rodzinnymi polega na analizie konkretnych interakcji, tworzeniu paradoksalnych instrukcji, zastępowaniu destrukcyjnych zachowań rytualnych konstruktywnymi oraz innymi indywidualnie dobranymi technikami. Przypomnę, że mit rodzinny może mieć znaczenie (w sytuacji zagrożenia rodziny, niebezpiecznych warunków). Mit staje się dysfunkcją rodziny, gdy jest stosowany bez obiektywnego kontekstu.