Od autora: W artykule chcę zastanowić się nad rolą „obrazu wroga” w procesie rozwoju obu człowiek i społeczeństwo. „Obraz wroga” traktowany jest w nim jako podstawowy, wiodący motyw, który wymusza „rozwój” i kształtuje jego kierunek. Od razu mogę powiedzieć, że nie powinni jej czytać ci, którzy nie zgadzają się ze stanowiskiem, że energia rozwoju powstaje i istnieje jedynie w walce. To postanowienie w artykule jest traktowane jako aksjomat. Zacznę od innego aksjomatu: „Wszystko się zmienia”. Rzeczywistość się zmienia, świat wokół nas się zmienia, a ludzie się zmieniają – przynajmniej – starzeją się. Zmiany prowadzą do tego, że dotychczasowe podstawy, normy i zasady interakcji ze światem zewnętrznym przestają prowadzić do tych samych rezultatów, do których prowadziły wcześniej. Przestają działać. Osoba doświadcza stanu frustracji. Frustracja - (łac. Frustracja - „oszustwo”, „porażka”, „próżne oczekiwanie”, „frustracja planów”) – stan psychiczny powstający w sytuacji rzeczywistej lub domniemanej niemożności zaspokojenia pewnych potrzeb. Frustracja również przez to się nasila osoba nie zdaje sobie sprawy z przyczyny, dla której wpadł w ten stan, stan niezadowolenia ze swojej sytuacji. Naturalną reakcją jest zmiana istniejącego, niezadowalającego stanu. Jedną z możliwości zmiany jest wyeliminowanie przyczyny prowadzącej do tego stanu. A powód musi być konkretny, konkretny, tym lepiej, gdy ma nośnik. Tak pojawia się „wróg”. „Wróg” to ten, w którym człowiek umieszcza wszystko, co mu nie odpowiada. Czasami rzeczywisty przedmiot, któremu przypisuje się rolę „wroga”, jest w rzeczywistości nośnikiem części przyczyn powodujących niezadowalający stan człowieka. Pozwala to na dalsze utrwalenie „obrazu wroga” kryjącego się za tym obiektem. Jest wróg, teraz jest z kim walczyć, odchodzi stan frustracji i zaczyna się stan walki... Teraz kilka słów o tym, jak dokonuje się wyboru obiektu, któremu przypisuje się rolę wroga. Ten, który jest dalej, jest mniej niebezpieczny i łatwiej się przed nim bronić. Dlatego większość wybiera (tworzy) wroga zewnętrznego. „On, ona, oni, cały świat jest winien, a ja jestem biały, puszysty”. I tylko nieliczni, gotowi na trudną i bolesną pracę nad sobą, wybierają wroga wewnętrznego: „To ja jestem winien, jakaś część mnie, którą należy zmienić, powstrzymuje mnie”. Dlaczego powstaje „wróg zewnętrzny”? Odpowiedź jest prosta. Łatwiej zrzucić winę na kogoś innego; bardzo trudno jest przyznać, że coś jest z tobą nie tak. Takie oskarżenie jest bolesnym „ciosem” w samoocenę, a jeśli dana osoba na dodatek ma nieodpowiednią samoocenę, to „cios” jest po prostu nie do zniesienia. Ponadto aktywowany jest inny mechanizm - mechanizm przenoszenia. Jak już nie raz pisałem w swoich artykułach, postrzegamy rzeczywistość nie taką, jaka jest, ale taką, jaką chcielibyśmy, żeby była. Jeśli nie chcemy widzieć naszych braków w sobie, to widzimy je w tym, którego wyznaczyliśmy jako „wroga”. W związku z tym przekazujemy mu wszystko, co nas w nas niepokoi. Wyobraźmy sobie teraz, jak przebiega proces komunikacji. Osoba komunikuje się nie z inną osobą, ale z kimś, kogo „wymyślił” dla siebie. Z powodu tego dysonansu powstaje konflikt, który dodatkowo wzmacnia „obraz wroga” u rozmówcy. „Kula śnieżna” zaczyna rosnąć. Wirtualne formowanie się „wroga zewnętrznego” prowadzi do kolejnego błędnego przekonania, niestety wykorzystywanego przez niektórych współczesnych psychotechników jako podstawa pracy nad sobą. Znaczenie interakcji z „wrogiem zewnętrznym” przenosi całą uwagę człowieka na zewnątrz. Swoją ocenę siebie przenosi na zewnątrz, tworząc przesąd, że człowieka można poznać tylko poprzez relacje, tylko ktoś inny może o nim powiedzieć, jaki on jest. Niekonsekwencja takiego uprzedzenia jest oczywista z co najmniej trzech powodów. Po pierwsze, ktoś inny może mieć „inny gust”; po drugie, drugi może celowo formułować fałszywą ocenę; po trzecie, w każdym razie osoba nie ocenia opinii innej osoby, ale własną interpretację tej opinii. Starożytni wiedzieli, że tylko osoba sama może to zrobićoszacować. Kilka słów z Upaniszad: „Niech człowiek się wywyższa, niech się nie poniża, bo tylko on jest swoim przyjacielem i nie ma większego wroga niż on sam”. siebie Jeśli jesteś odpowiedzialny za swoje czyny i słowa, będziesz musiał umieścić w sobie „wroga”. A to jest bolesne i w dodatku wymaga zaakceptowania siebie takim, jakim się jest, a do tego trzeba mieć wysoko rozwinięty komponent wolicjonalny i umiejętność refleksji. W przeciwnym razie tworzenie w sobie obrazu wroga może prowadzić do bardzo niepożądanych konsekwencji. Kolejny punkt, od którego zależy specyfika rozwoju osobistego osoby i społeczeństwa, jeśli potraktujemy ją jako pewną „jednostkę” wchodzącą w interakcję z innymi. społeczeństwa. Dialektyczne oddziaływanie wolności i ograniczeń. Postawię hipotezę. Jeśli człowiek jest ograniczony zewnętrznie: zasadami moralnymi, prawami, wówczas jest wolny wewnętrznie: twórczo rozwinięty, twórczy. I odwrotnie, jeśli jesteś nieograniczony i wolny na zewnątrz, to wewnątrz jesteś ograniczony. Ograniczenia zewnętrzne „zmuszają” do fantazjowania; bezpieczeństwo zewnętrzne zabija fantazje. W konsekwencji wynika z tej hipotezy: ludzie żyjący w państwie totalitarnym mają bogatszy świat wewnętrzny, są bardziej kreatywni niż ludzie w społeczeństwie „demokratycznym”. Opór wobec ograniczeń „wymusza” rozwój, jeśli nie ma ograniczeń – otępienie. Jak to się ma do wroga wewnętrznego i zewnętrznego? Wewnętrznie zniewolony, zewnętrznie „wolny” człowiek tworzy w sobie wewnętrznego wroga. Ta sytuacja bardzo go frustruje i staje się jeszcze bardziej zniewolonym. Jeśli ta sama osoba stwarza sobie wroga zewnętrznego, to ogranicza się jeszcze bardziej. Wewnętrznie jest już ograniczony, ale zewnętrznie jest ograniczony przez wroga, a raczej przez warunki niezbędne do interakcji z nim. Z drugiej strony. Osoba ograniczona zewnętrznie, wewnętrznie wolna tworzy dla siebie wewnętrznego wroga. Jeśli jest kreatywny i ma bogaty świat wewnętrzny, ta sytuacja tylko go ustrukturyzuje. Jeśli stworzy dla siebie wroga zewnętrznego, sytuacja ta znów będzie mu znana. Jest ograniczony z zewnątrz, teraz to ograniczenie nabrało jedynie obrazu wroga. Wszystko, co zostało tu powiedziane o jednostce, o osobowości, można powiedzieć także o społeczeństwie, na przykład o rodzinie, organizacji, kraju. . Jakie jest powstawanie wroga wewnętrznego, jeśli mówimy o społeczeństwie. To świadomość pewnych wartości charakterystycznych dla danego społeczeństwa, które uniemożliwiają jego rozwój w zmieniających się warunkach. Myślę, że nie trzeba wyjaśniać powstawania wroga zewnętrznego w stosunku do społeczeństwa. Kto jest wrogiem? Wrogiem jest ktoś lub coś innego, odrzuconego przez nas, przeciwnego nam. Ponadto wróg jest wygodnym obiektem do zrzucania winy i/lub odpowiedzialności za wszystko, co nam się przydarza. Ale jest inne rozumienie wroga. Wróg jest przede wszystkim nauczycielem. Myślę, że warto w tym miejscu przypomnieć słowa z piosenki Aleksandra Dolskiego „Są, czasem mamy obawy…” – „Wy, przyjaciele, daliście mi wiele, wróg dał mi dwa razy więcej”. Skąd to zrozumienie? Korzenie tego zrozumienia tkwią w tym, że wrogowie, aby nas pokonać, wykorzystują nasze słabości, wskazując nam je w ten sposób. Jaka pułapka czeka na nas, gdy wyprowadzamy naszego wroga – naszego nauczyciela – na zewnątrz? Inny nie zna nas tak dobrze, jak my znamy siebie, widzi nas przez swój własny pryzmat postrzegania rzeczywistości. Może po prostu nie widzieć, na co powinniśmy zwrócić uwagę, lub może celowo pokazywać wszystko w zniekształconym świetle. Dlatego też nauczyciele w przeszłości nie uczyli, ale tworzyli sytuacje edukacyjne, w których uczeń sam się uczył. Nawiasem mówiąc, zwróć uwagę na słowo „ucz się” - „ucz się”. Nauczyciele z przeszłości towarzyszyli jedynie osobie, która do niego przychodziła, na trudnej Drodze, którą ta osoba sama wybrała, i jedynie zapobiegali jej zagubieniu się lub popełnieniu „błędu”, którego dana osoba nie była jeszcze gotowa świadomie poprawić. Tak, nauczyciele w przeszłości przyjmowali obraz „wroga zewnętrznego”, dopóki uczeń nie stworzył własnego „wroga wewnętrznego”. Gdy tylko to się stało, szkolenie się skończyło. Zatem obraz wroga jest tym, co nas rozwija. Co.