Od autora: Uzależnienie, współuzależnienie, praca w RC Pracując na turnusie rehabilitacyjnym z osobami uzależnionymi i ich bliskimi, spotykam się z faktem, że moi klienci nieustannie „przemyślają” wszystkie otaczających ich ludzi i przypisywać im różne myśli, motywy i intencje. Dla osób zależnych i współzależnych niezwykle ważne jest zrozumienie zachowań innych osób i istoty tego, co się dzieje, aby móc zorientować się w sytuacji i samodzielnie przewidzieć zachowanie drugiej osoby, a także ewentualne korzyści z tego wynikające. Ogólnie rzecz biorąc, to pragnienie wiąże się z brakiem pewności siebie, niską samooceną i dużą ilością obaw. Martwienie się, że inni zobaczą, odgadną lub zrozumieją, że „nie są tacy jak wszyscy”, że „coś jest z nimi nie tak”, często prowadzi ich do unikania ludzi i popadania w samotność. Bolesne postrzeganie jakichkolwiek działań innych ludzi zwiększa niepokój i motywację do zrozumienia przyczyn i konsekwencji działań innych ludzi, interpretując je w oparciu o swoje małe, ograniczone i bolesne doświadczenie relacji. Jednak z biegiem czasu, konsultując się z różnymi osobami niezwiązanymi z procesem rehabilitacji, zdałam sobie sprawę, że taka chęć zrozumienia, przemyślenia i interpretacji jest charakterystyczna dla wszystkich ludzi. Co więcej, chęć zrozumienia znaczenia i przyczyny działań innych, analizy zachowań partnera komunikacji, przejęcia jego motywów, intencji, emocji i powodów zachowań, a także cech osobowości przypisywanych partnerowi, jest konieczny i naturalny warunek orientacji człowieka w otaczającym go świecie społecznym. Im mniej informacji mamy o naszym partnerze, tym jaśniejszy jest jego wyimaginowany obraz. Wyniki atrybucji mogą stać się materiałem do kształtowania się stereotypów społecznych. Stereotypowe postrzeganie prowadzi do dwóch różnych konsekwencji. Po pierwsze, uproszczenie wiedzy o drugiej osobie (ludziach). Po drugie, do powstawania uprzedzeń wobec przedstawicieli różnych grup społecznych (zawodowych, społeczno-ekonomicznych, etnicznych itp.). Oczekiwania budujemy w oparciu o założenia dotyczące tego, jak powinni zachowywać się przedstawiciele danej grupy społecznej lub konkretnej osoby, w jaki sposób wyjaśniamy sobie przyczyny naszego zachowania lub zachowania bliskich, jakie znaczenie przywiązujemy do określonych zdarzeń – wyjaśnia m.in. pojęcie jako atrybucja. Istnieją różne poglądy na temat roli i znaczenia tego mechanizmu w procesach poznania społecznego. Wielu zagranicznych badaczy ma tendencję do uważania atrybucji przyczynowej za uniwersalny mechanizm umożliwiający ludziom wzajemne poznanie i zrozumienie. W psychologii rosyjskiej istnieje w szczególności punkt widzenia G.M. Andreevy, która uważa, że ​​potrzeba atrybucji pojawia się w sytuacjach niestandardowych, gdy obserwowany wykazuje niezwykłe, niezrozumiałe zachowanie. Atrybucja to redukcja takiego zachowania do znanych schematów wyjaśniających. Pogląd ten dobrze koreluje z poglądem, że każda osoba ma tak zwane oczekiwania przyczynowe. Wyobraźmy sobie, że każde obserwowane zdarzenie jest subiektywnie umiejscowione dla ludzkiego obserwatora w przestrzeni dwóch współrzędnych: typowej – niepowtarzalnej i społecznie pożądanej – społecznie niepożądanej. Jeśli jakieś wydarzenie mieści się w obszarze przecięcia tego, co typowe i społecznie pożądane (dla danej osoby to ważne!), to nie wymaga wyjaśnienia przyczynowego. W jakiejkolwiek innej sytuacji proces poszukiwania przyczyn tego, co się wydarzyło, jest aktualizowany. Badania pokazują, że każda osoba ma swoje własne „ulubione” schematy zwykłego wyjaśniania zachowań innych ludzi: osoby z osobistą atrybucją w każdej sytuacji mają tendencję do znajdowania. sprawcę tego, co się stało, przypisać przyczynę tego, co się stało, konkretnej osobie; w przypadku uzależnienia od przypisywania poszlak, ludzie zawsze najpierw winią okoliczności, nie zadając sobie trudu szukania konkretnego sprawcy, czyli osoby; widzi przyczynę tego, co się wydarzyło w przedmiocie, na który skierowane było działanie (wazon spadł, bo źle stał), lub w samej ofierze(to jego wina, że ​​został potrącony przez samochód). Przykładowo, webinar się rozpoczął, nauczyciel się przywitał i odkrył, że nie ma tam żadnego ucznia. Może pomyśleć, że studenci nie są zainteresowani tym tematem lub że go osobiście ignorują, a może źle wskazano godzinę rozpoczęcia webinaru. My oczywiście korzystamy w życiu ze wszystkich trzech opcji, ale jednak wolimy jedną lub dwie opcje, szczerze uznając to za obiektywną rzeczywistość i prawdę, a nie subiektywne uprzedzenia. Ponadto atrybucja zależy od punktu widzenia na sytuację. Każda sytuacja „od wewnątrz” wygląda inaczej niż „od zewnątrz”, a ponadto możemy mówić o różnych sytuacjach dla tego, kto działa, i dla tego, kto obserwuje. W związku z tym przypisywanie przyczyn przebiega inaczej w przypadku aktora i obserwatora. Obserwator jest skłonny szukać przyczyn tego czy innego zachowania w samych aktorach, stale przeceniając możliwości jednostki i rolę dyspozycji (aspekty wewnętrzne, osobiste), odrzucając sytuacyjne wyjaśnienia zachowań. Co jest także cechą uniwersalną kulturowo. Innymi słowy, mamy tendencję do wyjaśniania zachowań innych ludzi ich cechami osobistymi, a nasze działania obiektywnymi okolicznościami (zwłaszcza jeśli są to nasze błędy). Co więcej, w ten sposób nie tylko usprawiedliwiamy swoje zachowanie przed innymi, ale także wewnętrznie tak postrzegamy sytuację, a takie podejście do biznesu uniemożliwia nam wzięcie odpowiedzialności za swoje czyny. Przypisanie przyczyn wewnętrznych lub zewnętrznych zależy od statusu tego, co spostrzegane, a w przypadku oceny własnego zachowania – od poziomu samooceny. Ta „niepoprawność” nazywana jest „podstawowym błędem atrybucji”. Wraz z nim zidentyfikowano także inne „błędy atrybucji” związane z charakterem wykorzystanych informacji. Jest to przede wszystkim błąd „iluzorycznych korelacji” i błąd „fałszywej zgodności”. Zgodnie z jego wyobrażeniami człowiek ma tendencję do podkreślania pewnych momentów sytuacji, a całkowicie ignorowania innych i zamiast szukać przyczyn, po prostu wymazuje z pamięci to, co jest bliżej. Weźmy na przykład wyjaśnienia młodych rodziców na temat płacz dziecka. Niektórzy są skłonni „tłumaczyć” płacz jako prośbę o jedzenie i nakarmienie dziecka, inni uważają, że „jest mu zimno” i rozgrzewają, jeszcze inni są pewni, że „coś boli” i wzywają lekarza itp. i tak dalej. A jeśli na przykład dziecko stale się przejada, przyczyna i skutek zaczynają się zmieniać. Naprawdę ma bardzo dobry apetyt, albo jego rodzice najczęściej tak interpretowali jego płacz i nauczyli go dużo jeść. Oczywiście „złudne korelacje” pojawiają się u człowieka pod wpływem różnych okoliczności – przeszłych doświadczeń, otrzymanych stereotypów zawodowych lub innych wychowanie, scenariusze rodzinne, wiek i cechy osobowości i wiele więcej. I w każdym przypadku iluzje będą inne, a co za tym idzie, atrybucja będzie inna. „Błąd fałszywej zgody” w atrybucji polega na tym, że przypisywanie powodów zawsze następuje z pozycji egocentrycznej - osoba zaczyna od swojego zachowania, gdy w niektórych rolach łatwiej jest wykazać się własnymi pozytywnymi cechami, a interpretacja odbywa się poprzez odwoływanie się do do nich, przeceniając ich powszechność i powszechność. Zasada jest prosta: jeśli inna osoba zachowuje się tak, jak ja zachowałbym się w danej sytuacji, to jego zachowanie jest normalne, jeśli ma skłonność do odwrotnych reakcji, to jest z nią coś nie tak, widocznie jakieś cechy osobowości. Błąd fałszywej zgody objawia się także w przypadkach, gdy w działania innej osoby inwestuje się własne znaczenie: gdybym tak postępował, to tylko z konkretnego powodu, oprócz nieświadomości, braku informacji, niemożności poznania do wszystkiego dochodzą błędy w postrzeganiu drugiej osoby, a jest ich tak dużo, że generalnie dziwicie się, jak w tym świecie udaje nam się efektywnie funkcjonować i komunikować. Nasza percepcja jest bardzo selektywna i opiera się na błędach pierwszego wrażenia, jak np np. „efekt halo” (efekt halo),projekcja lub efekt protekcjonalności, zniekształcający wpływ stanów emocjonalnych i uprzedzeń Przy tworzeniu pierwszego wrażenia „efekt aureoli” objawia się tym, że ogólne pozytywne wrażenie na osobie prowadzi do przeszacowania, a negatywne wrażenie prowadzi do. niedocenianie nieznanej nam osoby. Informacje otrzymane o osobie charakteryzują się pewnym charakterem, a mianowicie nałożeniem ich na obraz, który został już wcześniej stworzony. Ten wcześniej istniejący obraz pełni rolę „aureoli”, która uniemożliwia dostrzeżenie rzeczywistych cech społecznych i psychologicznych przedmiotu percepcji. Efekt „aureoli” to wpływ ogólnego wrażenia osoby na postrzeganie i ocenę prywatnych właściwości jego osobowości. Jeżeli o jakiejś osobie powstała wyłącznie pozytywna opinia, wówczas zły uczynek popełniony przez tę osobę uważa się za nic innego jak wypadek. I odwrotnie, jeśli dana osoba jest uważana za złą, wówczas dobry uczynek tej osoby jest również uważany za wypadek. Efekt ten bardzo często nie pozwala na adekwatne postrzeganie ludzi, stwarza warunki, w których zdolne i bystre jednostki w ogóle nie mogą pracować w danej grupie, gdyż w takich grupach dobre uczynki są ignorowane, a złe nie zauważane. osoba wynika z faktu, że inni mają takie same cechy jak on. Jest to zdolność ludzi do przypisywania własnych zalet miłemu rozmówcy, a własnych wad nieprzyjemnemu rozmówcy. Zatem obdarowywanie innych cechami, które są w nich wyraźnie widoczne, efektem protekcjonalności jest to, że wszyscy ludzie są oceniani pozytywnie. Efekt roli – zachowanie zdeterminowane funkcjami roli jest traktowane jako cecha osobista. Efekt oczekiwania – oczekując od osoby określonej reakcji, prowokujemy ją do niej. W szerszej, bardziej ogólnej perspektywie wszelkie efekty percepcyjne są przejawami procesu stereotypizacji (o czym wspomniałem na samym początku). Zazwyczaj stereotypowe postrzeganie powstaje na podstawie niewystarczającego doświadczenia w rozpoznawaniu danej osoby, w wyniku czego wnioski wyciągane są na podstawie ograniczonych informacji. Bardzo często pojawia się stereotyp dotyczący przynależności grupowej danej osoby, np. ze względu na jej przynależność do zawodu, wtedy spotykane w przeszłości wyraźne cechy zawodowe przedstawicieli tego zawodu uważa się za cechy właściwe każdemu przedstawicielowi tego zawodu. Na przykład wszyscy psychologowie są dziwni i potrafią „czytać” ludzi; wszyscy wojskowi są niegrzeczni, głupi i drewniani itp. W takich przypadkach pojawia się predyspozycja do wydobywania informacji z wcześniejszych doświadczeń, wyciągania wniosków na podstawie podobieństw z tym doświadczeniem, bez zwracania uwagi na jego ograniczenia. Podsumowując, atrybucja to proces wnioskowania o przyczynie zdarzeń lub zachowań na podstawie ludzkiej ciekawości lub w celu uniknięcia niewygodnych, a czasem niebezpiecznych sytuacji. Każdy proces atrybucji rozpoczyna się od motywacji osoby do zrozumienia (poznania) przyczyn i konsekwencji działań innych ludzi (i siebie), a następnie przewidzieć ich zachowanie w przyszłości, czyli zrozumieć sens relacji międzyludzkich. Motywacyjne błędy atrybucji reprezentowane są przez różnego rodzaju „obrony” (ochrona własnego „Ja”, koncepcja „ja”), uprzedzenia (tendencja do postrzegania siebie w korzystniejszym świetle, przecenianie własnej wartości) i są spowodowane subiektywna interpretacja rzeczywistości społecznej, która nieuchronnie wiąże się z uprzedzeniami (stronniczością, stronniczością) w wielu ocenach No cóż, mówiąc najprościej... Atrybucja to mechanizm adaptacji człowieka do zmieniającego się świata, dlatego pozbycie się go jest problematyczne i obarczone pewnymi trudnościami. . Bez atrybucji społecznościowych można utopić się w morzu życia. Należy obchodzić się z nimi delikatnie i uprzejmie, traktując je jak niesamowite wytwory własnego umysłu, które w zawiły sposób odnoszą się do rzeczywistych powodów, motywów i stanowisk innych ludzi. Jako obraz artystyczny i oryginalny, na przykład. A czasem jako słaby stempel i dzieło sztuki technicznej. Podobnie jak „ja” i 2014