Od autora: Duże zainteresowanie problematyką duchowości spowodowane jest przede wszystkim jej złożonością i, paradoksalnie, rozległym rozwojem. Żadnemu innemu zjawisku psychologicznemu nie poświęcono tak szerokiej i wszechstronnej uwagi; jednocześnie nigdzie nie ma tylu „białych plam”, jak w problematyce duchowości. Duchowość we wszystkich jej przejawach zawsze znajdowała się w centrum myśli naukowej i pomimo tego, że pojęcia „duch” i „duchowość” mają bogatą historię w nauce i kulturze, terminy te zwykle interpretowano jako pojęcia idealistyczne i teologiczne. myśl. W historii myśli naukowej można wyróżnić dwa skrajne nurty w interpretacji duchowości. Jeden z nich uzależnił to zjawisko od siły wyższej, gdzie „duch” rozumiany był jako zasada superinteligentna, poznawalna intuicyjnie poprzez złożone zapośredniczenie rzeczywistości. W ramach innego nurtu duchowość uznano za podstawową cechę osobowości, za wewnętrzną orientację, która pozwala prześledzić głębokie, wartościowo-semantyczne relacje różnych form życia ludzkiego. „Duch” i „dusza” łączą się w pojęciu „duchowości”. Duchowość to „kierunek główny”, „esencja czegoś”, „początek determinujący zachowanie, działanie”, skupiający nie tylko uniwersalne, ale także indywidualne wartości, bogactwo i doskonałość wewnętrznego świata jednostki. Filozofia starożytna postrzegała ducha i duchowość najczęściej jako czynność teoretyczną, którą na przykład Arystoteles nazywał myśleniem o rozumieniu, cieszeniem się teorią. W średniowieczu przejaw duchowych przymiotów prawdziwego i idealnego człowieka był skorelowany z Bogiem. Szczególną rolę w rozumieniu pojęcia duchowości jako orientacji w stronę wyższych wartości odgrywają rosyjscy filozofowie końca XIX i początku XX wieku. JAK. Chomiakow, Vl. Sołowjow, W. Rozanow, N. Strachow, N. Bierdiajew i inni, którzy uważali ją za specyficzny sposób istnienia osobowego, za cechę wyróżniającą człowieka jako istoty gatunkowej. Fenomen duchowości jest wielowymiarowy. Jest ona wpisana w różne aspekty ludzkiej egzystencji. W sferze społecznej wyraża się to w bezinteresownej działalności na rzecz ludzkości, w sferze moralnej przejawia się w walorach moralnych; w religii – w realizacji najwyższych boskich zasad, w nauce – w dążeniu do prawdy, w sztuce – w harmonii i pięknie. Idee na temat duchowości czerpiemy z różnych źródeł: systemów filozoficznych, nauk reformatorów religijnych, dzieł duchowych ascetów, dzieł wielkich postaci nauki i kultury. Jednak rytuały, święte akcesoria i symbolika są często mylone ze zjawiskami duchowymi, tworząc iluzję życia duchowego. Prawdziwa duchowość przejawia się w codziennych czynnościach człowieka, w jego myślach, słowach i czynach. Oto jak Słownik psychologa praktycznego interpretuje to pojęcie: „Duchowość jest indywidualnym wyrazem w systemie motywów osobistych dwóch podstawowych potrzeb: 1) idealnej potrzeby wiedzy; 2) społeczną potrzebę życia i działania „dla innych”. Zatem z kategorią duchowości zwyczajowo wiąże się potrzebę poznania świata i siebie, zrozumienia swojego celu w tym życiu. Człowiek jest duchowy, jeśli myśli o tych pytaniach, szuka na nie odpowiedzi, jeśli czuje miłość do bliźniego, do przyrody, do całego świata; jeśli ta miłość wyraża się w trosce o dobro wspólne, w dążeniu do piękna, w życzliwości, bezinteresowności, współczuciu, tolerancji.