Od autora: A.G. Belyaev, trener biznesu grupy konsultingowej „El-Consul” (Barnauł) (2006) „Urodziliśmy się, aby bajka się spełniła!” Linia z piosenki. Znaczenie kwestii światopoglądu człowieka i jego mitologii staje się szczególnie istotne na tym etapie rozwoju społeczeństwa w Rosji. Znaczenie badań na ten temat wzrasta ze względu na wzrost problemów i chorób psychicznych, fizycznych, moralnych ( narkomania, alkoholizm, agresywne formy przemocy, samobójstwa, cyniczny stosunek do życia i niewiara). Pojawiający się kryzys współczesnego społeczeństwa spowodował wzrost zapotrzebowania na psychoterapię egzystencjalną wśród bardzo znacznej jego części, która znajduje się w stanie niepewności we wszystkich sferach życia, zarówno materialnego, jak i duchowego. Rośnie liczba szkoleń, podczas których uwzględniane są ściśle określone interesy, wyznaczane są jasne cele i zapomina się o znaczeniu pracy nad światopoglądem człowieka jako całości. Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji kształtowania się światopoglądu narodu radzieckiego. Światopogląd ten ukształtował się na podstawie stworzenia specjalnego mitu „o człowieku sowieckim”: „Człowiek radziecki jest obywatelem wielkiego kraju, awangardą postępowej ludzkości. To kraj, w którym człowiek jest przyjacielem, towarzyszem i bratem człowieka. Gdzie każdy obywatel ma prawo do gwarancji socjalnych. Gdzie dzieci w tym kraju mają najszczęśliwsze dzieciństwo? Gdzie ten, który był niczym, stanie się wszystkim. Gdzie nawet kucharz może rządzić państwem, a przywódcy są wielcy, mądrzy, sprawiedliwi, którzy troszczą się i myślą o wszystkich. I każdy musi budować wspaniałą, świetlaną przyszłość skromnie i pilnie w swoim miejscu pracy i nie rzucać się w oczy. A potem na pewno nadejdzie, ale na razie musimy uzbroić się w cierpliwość”. Najpierw musimy uzgodnić definicję mitu. Na szczęście sprawdziło się dla nas wielu klasyków, którzy na przestrzeni ostatnich 200 lat z aptekarską precyzją zmierzyli i udoskonalili pojęcie „mit”. Francuski etnograf Lévi-Strauss tak definiuje specyfikę mitu: „Mit wyjaśnia w równym stopniu przeszłość, jak i przeszłość. teraźniejszość i przyszłość.. „Nic nie przypomina mitologii bardziej niż ideologia polityczna”. Innymi słowy, mitologia i ideologia to nic innego jak synonimy. Tylko pierwszy odżywia zbiorową świadomość, a zatem kulturę ludów prymitywnych i starożytnych. Drugie jest dla naszych, wysoko wykształconych, a raczej zatopionych w abstrakcjach, współczesnych. Rzeczywiście, czym innym niż mity współczesne, które w zasadzie nie różnią się od mitu tworzenia prymitywnego człowieka, są takie mity XX wieku, jak mit Hitlera o tysiącletniej faszystowskiej Rzeszy, mit o wiodącej roli proletariatu , o nieuchronności rewolucji światowej, czy mit o nadchodzącym komunizmie, dokładnie taki sam, jak najbardziej rozpowszechniony i starożytny mit o istnieniu humanoidalnego boga? A może współczesna ideologia ze swoimi doktrynami i nurtami zbudowana jest na powstających i umierających mitach. Mit jest przede wszystkim idealną ideą życia rozwiniętą przez „dzieło duszy” (Melitinsky), która następnie – według niej – jest ucieleśniana? do błyskotliwej definicji filozofa Loseva, w rzeczywistość, do fizyczności rzeczywistości. Mit rodzi proces mitologizacji - kiedy wyidealizowana idea jest maksymalnie połączona z jej idealnym ucieleśnieniem. Cały proces tworzenia mitu skupia się na zdobyciu „rzeczywistości mitu” – w sensie dosłownym, na jego materialnym wcieleniu. Wchodząc w interakcję z ludźmi w różnym wieku, o różnym statusie społecznym i doświadczeniu życiowym, nieuchronnie dochodzi się do takiego wniosku pod względem światopoglądowym i światopoglądowym większość ludzi w naszym kraju to naród radziecki, którego światopogląd przed pierestrojką stanowił stosunkowo spójny system. Przenikanie marksizmu do Rosji wynikało z idealizmu rosyjskiej świadomości społecznej, dążenia do ideału, utopizm, prymat wiary nad zdrowym rozsądkiem i racjonalizmem. Właśnie dzięki temu udało się utrzymać totalitarny rząd ze swoją „żelazną kurtyną”.wiara w abstrakcyjny ideał komunizmu, pomimo coraz większej liczby dowodów na jego sprzeczność z rzeczywistością. Tak jak narządy w żywym organizmie wzajemnie na siebie wpływają, tak też pojedynczy kraj o odmiennej ideologii nie będzie w stanie długo opierać się wpływom innego. otaczających go krajów, nie integrując tego - następnie „przenikając przez nie kurtynę”. W teorii i praktyce socjalizmu i komunizmu ideologowie aktywnie angażowali się w psychoterapię społeczną i „wykuwali” budowniczych nowego społeczeństwa, stosując swoiste połączenie. nauka, wiara i hasła polityczne. Natomiast podstawy polityki nie miały nic wspólnego z „kawałkami” mitów, które zamieniono w hasła na czerwonym suknierze. Ideologia przeniknęła psychologię, ponieważ każde hasło miało swoje psychologiczne, nie tylko masowe, ale także indywidualne znaczenie. Teraz możemy śmiało powiedzieć, że w kształceniu „prawdziwych leninistów” z niewiarygodnym sukcesem stosowano te same metody i techniki, jakie są obecnie stosowane w sektach totalitarnych, a zwłaszcza w psychologicznym szkoleniu terrorystów Lenin zrobił wszystko dla idei rewolucji , które w ustach Plechanowa, Trockiego, Bucharina miało formę filozoficzną i podstawy kulturowe, zamieniło się w hasła na płotach, zrozumiałe dla każdego niepiśmiennego „budowniczego komunizmu”. system. Skuteczność tego systemu została udowodniona przez dziesięciolecia istnienia ZSRR, jako państwa, w którym człowiek, niezależnie od płci i narodowości, należał do „plemienia narodu radzieckiego” i jak to bywa w plemieniu, nim był wychowany w szacunku dla przywódców, regularnie poddawał się specjalnym rytuałom - inicjacjom i chodził w szeregach, robiąc krok w stronę „świetlanej przyszłości”. Od pierwszych lat życia każde dziecko widziało portrety przywódców. Wpojono mu, że to właśnie ci ludzie zapewnili mu szczęśliwe dzieciństwo. Najjaśniejsze i najbardziej niezapomniane dni to rewolucyjne święta. W te dni zawsze odbywały się demonstracje, występy, goście, prezenty, orkiestry i zabawa Wizerunek lidera wkroczył w życie osobiste każdego człowieka. Biografie liderów były już badane w placówkach przedszkolnych. Za pełnoprawną uznano także tzw. edukację zorganizowaną z obowiązkowymi wizytami w żłobkach i przedszkolach. Ponadto przywódcy z konieczności wkroczyli w życie wielu rodzin. Ich urodziny obchodzono jako święto rodzinne. A daty śmierci były żałobnymi dniami rodzinnymi, chociaż naszymi przywódcami byli urzędnicy siedzący w odległych moskiewskich biurach i wydający rozkazy ustnie lub telefonicznie. Jedno z pierwszych miejsc w edukacji ideologicznej zajmowała sztuka. Przypomnijcie sobie słowa piosenki: „Lenin zawsze żyje, Lenin jest zawsze z wami – w smutku, nadziei i radości. Lenina w Twoją wiosnę, w każdy szczęśliwy dzień. Lenin jest w Tobie i we mnie” oraz wiele innych piosenek, wierszy, sztuk teatralnych, filmów. Każdy radziecki chłopiec lub dziewczynka, wchodząc do szkoły, z tęsknotą marzył o przejściu pod opiekę i patronat przywódcy, zostaniu uczniem października: „Nie trzeba się bać. Wielki i mądry przywódca pamięta o Tobie, troszczy się o Ciebie i chroni.” Przecież dla pierwszoklasistów w szkole jest tak wiele niewiadomych, które powodują niepokój. I tutaj po raz pierwszy wyraźnie i jednoznacznie objawia się bardzo szczególny strach. Jest to strach społeczny, który zawsze był obecny w społeczeństwie sowieckim. Często nie zdawano sobie z tego sprawy, ale pod wieloma względami determinowało zachowanie człowieka, jego działania i decyzje. Jest to szczególny niepokój społeczny, charakterystyczny tylko dla narodu radzieckiego. W innych przypadkach wychodzi na powierzchnię świadomości i może osiągnąć poziom przerażenia i wywołać panikę – strach przed wygnaniem z plemienia – społeczeństwa. Umiejętnie manipulując strachem, wstydem i poczuciem winy, ideolodzy zaszczepili w nieświadomości człowieka sowieckiego: „Pomyśl najpierw o społeczeństwie, a potem o sobie”. Powód strachu pierwszoklasisty jest jasny: „A co jeśli nie zostanę przyjęta do październikowej klasy?” Strach ten wynika nie tylko z mechanizmów konformizmu: „Będęjak wszyscy!”, ale także cały sposób życia społeczeństwa i rodziny. W tym wieku dziecko już mocno się nauczyło: „Być niekochanym przez przywódcę i społeczeństwo, któremu przewodzi, oznacza stracić wszystko”. Każdemu wręczana jest plastikowa lub metalowa plakietka z portretem „kędzierzawego opiekuna dzieci” (co nie jest ikoną świętego ani anioła stróża). Czasami nie wszystko na raz. I w tym przypadku staje się jasne, jak źle jest być wyrzutkiem. Miała miejsce pierwsza inicjacja. Lekkim rozczarowaniem jest to, że wraz z nabyciem tego pentagramu w ogóle nic się nie zmieniło. A Lenin jest w jakiś sposób nierealny. Bardziej przypominał anioła ze starej pocztówki niż mężczyznę z dużym czołem i łysą głową, którego portretom w każdej republice radzieckiej nadano charakterystyczny lokalny wygląd. Jednak zaraz po pierwszej inicjacji rozpoczęły się przygotowania do drugiej – do przyjęcia do pionierzy. A już z góry było zapowiadane, że nie wszyscy zostaną przyjęci, ale tylko godni. Każde październikowe dziecko zabiegało o to, by stać się godnym. A potem nadszedł uroczysty moment przyjęcia do pionierów. Wieczorem, w ciemnościach, które same w sobie stanowią zagrożenie dla dziecka, przy ognisku, przy lecących wysoko iskrach, przy uderzeniu bębnów i dźwiękach trąbki, pod czerwonym sztandarem odbył się rytuał powitalny. Starszy towarzysz, być może twój idol, przypiął ci na piersi metalową plakietkę przedstawiającą pentagram i ognisko. I zawiązał sobie na szyi czerwony krawat, tak że trochę utrudniało mu oddychanie. Krawat wydawał się być częścią czerwonego sztandaru i był zaufany jedynie do tymczasowego użytku. Czerwony krawat uczynił cię częścią nowej społeczności, a jednocześnie ściskając gardło, utrudniał oddech, powodując w ten sposób niepewność i niepokój. A teraz usłyszano wołanie: „Pionierzy! Bądźcie gotowi na sprawę Partii Komunistycznej!” Na co powinieneś być przygotowany? Co robić? Nie zostało to określone. I wydychałeś, podnosząc prawą rękę do góry: „Zawsze gotowy!” (zombie zakończone). Zatem druga inicjacja zakończyła się sukcesem. Jesteś wśród wybranych, pod opieką pionierskiej organizacji i przywódcy. Organizacja jest zajęta szukaniem przydatnych rzeczy do zrobienia. Okazuje się, że nie jest łatwo znaleźć takie formy nieodpłatnej pracy i wkrótce pojawia się zrozumienie, że nie trzeba pracować, a jedynie udawać. Możesz po prostu móc zgłosić jakąś nierzeczywistą aktywność. Stwarza to możliwość niepracowania i zachęca do zbiorowej nieodpowiedzialności. Czyli wydaje się, że wszyscy są za tę sprawę odpowiedzialni, ale w praktyce nikt nie jest. I jeszcze jedno zjawisko, którego nie można już ignorować: wśród tych, którzy wstąpili w szeregi pionierów, nie wszyscy na to zasłużyli! Są też tacy, którzy zostali przyjęci poprzez mecenat, a inaczej – poprzez koneksje. Patronat rozkwitł szczególnie w czasach sowieckich. Pojawiły się nawet powiedzenia: „Błat jest wyższy od Rady Komisarzy Ludowych”, „Co to jest inteligencja, honor, sumienie?!”. Najważniejsze są powiązania.” A ty prowadzisz pionierskie życie i przygotowujesz się do trzeciej inicjacji – wstąpienia do Komsomołu. Procedury tutaj mają mniejszy wpływ na nieświadomość. Nie ma archetypowego ognia, nie ma ucisku na tętnice szyjne i tchawicę. Wszystko jest bardziej uspołecznione. Stworzenie nowego sowieckiego rytuału w praktyce spowodowało biurokratyczną procedurę, która nie pozostawiła głębokich wspomnień. Aby wstąpić do Komsomołu trzeba mieć rekomendacje i zdać egzamin przed komisją. I dostajesz bilet i odznakę Komsomołu Po raz pierwszy członkowie Komsomołu zaczynają płacić składki, przekazując Komsomołu symboliczną kwotę (co nie jest poświęceniem, ale, co dziwne, strach przed otrzymaniem kary Komsomołu lub wydaleniem). wystarczająco, jest szczególnie silny. Przecież od tego w dużej mierze zależał twój dalszy los. Nie możesz dostać się do każdego instytutu, jeśli nie jesteś członkiem Komsomołu. Można zapomnieć o udanej karierze lidera itp. Jednak na tym etapie zauważalne jest już pojawienie się niewielkiej liczby młodych mężczyzn i kobiet, którzy swoją przyszłość wiążą z Komsomołem i partią. Nie różnią się specjalnie od innych, ale rozpoznają się od razu. To właśnie oni wkrótce będą nazywani „różowymi teczkami”, „przywódcami Komsomołu”. Oto wyłaniająca się biurokratyczna elita społeczeństwa radzieckiego. Tak miała miejsce trzecia inicjacja, której zakończenie było w dużej mierze pomyślnezakończyła formację człowieka sowieckiego. Czwarta inicjacja – wstąpienie w szeregi partii komunistycznej – dotyczyła tylko części społeczeństwa. Rytuały tutaj są najbardziej biurokratyczne. A sama czynność przygotowania i wstąpienia w szeregi partii jest najbardziej świadoma. Wszystko to, w porównaniu z trzema pierwszymi inicjacjami, miało najmniejszy wpływ na nieświadomość. Powstał więc złożony, harmonijny system wychowania ideologicznego, opracowany w każdym szczególe. A przed tobą jest jego produkt - człowiek radziecki. To obywatel oddany ideom nauczania komunistycznego, sprawie Lenina i Partii Komunistycznej. Jest pokornym pracownikiem, wykonującym polecenia przywódców, aktywnie uczestniczącym lub biernie czekającym na nadejście świetlanej przyszłości. Jednocześnie faktycznie ma, choć minimalnie społeczne (system przedszkoli, szkół średnich specjalnych i wyższych, system bezpłatnej opieki medycznej itp.), ale gwarantuje, że doświadcza „strachu przed człowiekiem sowieckim” i nie jest gotowy na samodzielne strategiczne planowanie swojego życia. Takie „posłuszne, dorosłe dziecko”. W tym systemie wychowywały się cztery pokolenia ludzi zamieszkujących tereny byłego ZSRR. Obecnie uległ on całkowitemu zniszczeniu, w wyniku czego w różnych sferach życia ludzkiego powstała próżnia, którą bardzo powoli zapełnia się, jak pokazują obserwacje i praktyka, światopogląd współczesnego, poradzieckiego człowieka staje się jednym z nich doktryny religijne, system filozoficzny, ideologiczny, psychologiczny, a to wyraźnie nie wystarczy. Wszakże jeśli ktoś świadomie lub nieświadomie NIE odpowiada na podstawowe pytania egzystencjalne, wówczas prowadzi to do następujących problemów dla niego: Kim jestem , po co jestem, jaki jest mój cel? Problemy z samoidentyfikacją: niewiedza, kim jestem/czym jestem, niezadowolenie z siebie, niemożność zrozumienia i wypełnienia swojego przeznaczenia; zwiększony wpływ psychologiczny innych ludzi na „poprawność” zachowania; Co biorę i daję światu Problemy metabolizmu psychicznego, informacyjnego i energetycznego: niemożność przywrócenia równowagi pomiędzy procesami „bierz i dawaj”, problemy konfliktów wewnętrznych/zewnętrznych; niemożność zadowolenia z tego, co zostało osiągnięte; niemożność dobrowolnego wejścia w stan integralności, bycia konsekwentnym (naturalnym, szczerym); niemożność obrony do woli; Powiedz nie!"; znaleźć i otrzymać niezbędne zasoby; Do kogo, do czego dążę, czego chcę. Problemy niemożności pragnienia, niemożności pragnienia synergicznego; Problemy wyboru i wyboru bez niezadowolenia z siebie, niemożności dokonania samodzielnego, świadomego wyboru, niemożności dokonania wyboru bez późniejszego żalu. Skąd przychodzę i dokąd zmierzam, po co mi mój cel? Problematyka ścieżki życiowej i jej świadomości, życia według „scenariuszy życia innych ludzi”, problem „przerywania linii czasu”, zrywania więzów czasów i pokoleń; niezadowolenie z wybranej ścieżki życiowej, jej realizacji Jaki jestem i jak pracuję? Problemy z poczuciem własnej wartości, poczuciem własnej wartości, niemożnością odczuwania sygnałów swojego ciała, emocji, rozpoznawania ich i radzenia sobie z nimi; nieumiejętność zadbania o siebie i swoje zdrowie; niemożność samodzielnego odkrycia swojego talentu, rozwijania swoich zdolności; Gdzie jest moje miejsce w życiu, w świecie, kto/co mnie otacza. (początek) Problemy z wyborem i wyborem bez bycia z siebie niezadowolonym. Problemy niezadowolenia ze swojego miejsca w życiu i świecie; Niezadowolenie z otoczenia, niemożność wyboru satysfakcjonującego człowieka środowiska, swobodnego nawiązywania kontaktów i relacji, utrzymywania ich, rozwijania i uzupełniania bez żalu, późniejsze poczucie winy. Co cenię? Problemy nieświadomości własnych wartości, nieumiejętności ich uszeregowania, zmiany priorytetów na własną prośbę; niemożność zrozumienia związku pomiędzy celami i wartościami. W co wierzę? Problemy nieświadomości własnych przekonań, niemożność ich dowolnej zmiany, niemożność zrozumienia związku pomiędzy swoimi celami, wartościami, przekonaniami. Jak osiągnąć swoje cele? Problemy niemożności przełożenia problemów na zadania i.319