Od autora: Podobny opis obron psychologicznych został zaproponowany uczestnikom szkolenia. Moim zdaniem pomaga to w zwróceniu klientowi odpowiedzialności za to, co się dzieje i za jego doświadczenia w grupie, aby zapobiec dewaluacji wyników. Cokolwiek w życiu robimy, każde nasze działanie jest nowym rodzajem aktywności, która musi być opanowanym. Często tym, co powstrzymuje osobę przed wizytą u psychologa, jest strach, że wyda się głupi, niestosowny lub powie coś „niewłaściwego”. Dzieje się tak na skutek braku informacji o tym, co może wydarzyć się na spotkaniu z psychologiem i jak się w takiej sytuacji zachować. Dla „początkującego” klienta lub uczestnika treningu psychologicznego proponuję kilka zasad, które pomogą Ci efektywniej wykorzystać czas spędzony z psychologiem, tj. z korzyścią dla siebie, a nie zastanawiać się, jak tu się właściwie zachować. Psycholog w swojej pracy dotyka jednego z najdelikatniejszych i najbardziej intymnych obszarów życia człowieka - a mianowicie jego samego, jego sposobów zachowania i reakcji, jego uczuć i doświadczeń. Często zdarza się, że człowiek, przychodząc do psychologa lub przechodząc szkolenie psychologiczne, odkrywa w sobie pewne braki, coś, czego nieprzyjemnie jest się uczyć i do którego nieprzyjemnie jest się przyznać nawet przed samym sobą. I wtedy nasza psychika włącza specjalne mechanizmy obronne: Represję. Jest to wykluczenie ze sfery świadomości wszystkiego, co powoduje u człowieka bolesne poczucie wstydu i winy, czyli grozi utratą poczucia własnej wartości. Mówiąc najprościej, człowiek po prostu zapomina o tym, co jest dla niego nieprzyjemne. Występ. Osoba zaczyna przypisywać innym swoje negatywne cechy i w ten sposób chroni się przed rozpoznaniem tych cech w sobie. W rezultacie te wyrzuty i potępienia, które byłyby skierowane do własnego „ja”, są teraz kierowane w stronę innych ludzi. Racjonalizacja lub argumentacja defensywna. Osoba zaczyna wymyślać wszelkiego rodzaju logiczne argumenty mające na celu logiczne uzasadnienie i usprawiedliwienie własnych słabości, niedociągnięć, brzydkich działań itp., których rozpoznanie groziłoby mu utratą poczucia własnej wartości. Typowe metody racjonalizacji: a) dyskredytacja celu („w ogóle nie miałem zamiaru tego robić”); b) dyskredytowanie ofiary („on (a) jest winien”); c) odmowa możliwości wyboru („takie były okoliczności” lub „nic nie rozumiałem, nie rozumiałem, co robię”); d) uzasadnienie tym, że działał dla dobra („chciałem jak najlepiej”, „starałem się dla niego”). Deprecjacja. Osoba dewaluuje swoje doświadczenie i odmawia jakichkolwiek korzyści („to wszystko jest bzdurą”). Fantazja defensywna. Osoba zastępuje prawdziwe wrażenia wymyślonymi, jakby wywyższając się w oczach innych, czyniąc siebie bardziej interesującym, ale jednocześnie zaprzeczając prawdziwemu doświadczeniu. Jeśli jesteś uczestnikiem szkolenia lub grupy psychologicznej, możesz obserwować siebie i innych uczestników i zauważyć, jak objawiają się mechanizmy obronne psychologiczne: Osoba podczas dyskusji za dużo mówi, zawsze ma coś do powiedzenia. Osoba ciągle milczy, nie wyraża żadnych wrażeń (nie wiem, co powiedzieć). Osoba wstawia zbyt wiele uwag, komentarzy, żartów. Zaczyna swoje zdania od słowa „nie”. Nie mówi o swoich wrażeniach, uczuciach i myślach, lecz uogólnia, wypowiada się w imieniu wszystkich i wyciąga daleko idące wnioski. Próbuje się usprawiedliwić. Próbuje zwalić winę na innych. Próbuje zastąpić cel ćwiczenia innym („ale chciałem to osiągnąć” lub „ale źle to zrozumiałem”). Mówi, że tutaj wszystko jest proste, ale w życiu jest znacznie bardziej skomplikowane. Rozpoczyna swoje przemówienie słowami: „Ale w moim przypadku tak nie jest”. Jeśli nauczysz się zauważać przejawy takich mechanizmów obronnych u siebie i innych, łatwiej będzie Ci je pokonać i uzyskać większy efekt i korzyść z wydarzenia takiego jak szkolenie lub poradnictwo psychologiczne.