„Tylko ci, którzy nic nie robią, nie popełniają błędów”. Tymi słowami psycholog D. V. Khorsand rozpoczyna swoją historię w książce „20 najgłupszych błędów popełnianych przez rodziców”. Książka opisuje najczęstsze błędy rodziców w wychowaniu dzieci, które pozostawiają wyraźny ślad w życiu dzieci i samych rodziców. Sposób, w jaki wychowujemy nasze dzieci, nasz styl i metody wychowania, zapisują się w świadomości przyszłej osobowości i przenikają przez całe jej życie, będąc odzwierciedleniem jej przeżytej przeszłości. Kształtowanie się osobowości przyszłego partnera rozpoczyna się w rodzinie, w procesie kształtowania się w umyśle dziecka obrazów rodzica. Obraz w psychologii przedstawiany jest jako „subiektywny obraz świata lub jego fragmentów, obejmujący samego podmiotu, innych ludzi, jego otoczenie przestrzenne i czasowy ciąg zdarzeń”, dlatego też obraz pełni rolę elementu łączącego pomiędzy wewnętrzny świat jednostki i środowiska, przyczyniając się do powstawania połączeń figuratywnych i organizacji informacji w pamięci. Wizerunek matki jest formacją mentalną rzutującą w świadomość jednostki wartościowo-semantyczne i jakościowe cechy zachowań macierzyńskich, które kształtują się w dzieciństwie i znajdują odzwierciedlenie w dorosłym życiu kobiety poprzez relacje dziecko-rodzic. To właśnie wychowanie rodzicielskie determinuje postawy rodzinne i związane z rolą płciową przyszłych partnerów i rodziców. Style i postawy rodzicielskie są głównymi mechanizmami kształtującymi określone reakcje i zachowania dziecka, które poprzez przypisanie rodzicielskich wzorców zachowań odpowiadają za indywidualne cechy funkcjonowania człowieka w świecie zewnętrznym i wewnętrznym. Należą do nich różne style rodzicielskie, modele reprezentacji zachowań matki, postawy związane z identyfikacją roli płciowej, postawy dziecko-rodzic definiujące relacje itp. Podstawą relacji dziecko-rodzic jest system postaw i wyobrażeń rodzicielskich na temat dziecka, podstawą której jest jego świadoma i nieświadoma ocena, a istniejące style rodzicielskie wzmacniają postawę rodzicielską, kształtując wyobrażenie o rodzicu. Właściwa interakcja między rodzicami a dzieckiem, łącząca relację zaufania, akceptację emocjonalną i konsekwentne metody wychowawcze, prowadzi do wysokiego poziomu empatii, odpowiedniej samooceny, wysokich zdolności adaptacyjnych społecznych i pomyślnego osiągania celów u dziecka. Psycholog S. Brody stworzył cztery typy relacji matczynych. Typy te wyraźnie pokazują, jak pewne wzorce zachowań matki prowadzą do kształtowania się indywidualnych reakcji w zachowaniu i psychice dziecka. 4 typy relacji matczynych według S. Brody1. Do pierwszego typu zaliczają się matki, które łatwo rozumieją potrzeby dziecka, starają się je wspierać, a nie ograniczać, nie zmuszają dzieci do wykonywania niezbędnych czynności, ale czekają, aż dziecko samo to zrozumie 2; Do drugiego typu zaliczają się matki, które świadomie dostosowują się do potrzeb dziecka. Takie matki często dominowały, oddając w ten sposób inicjatywę działaniom dziecka, co skutkowało nieudaną realizacją obowiązków rodzicielskich i napięciem w zachowaniu i komunikacji z nim;3. Do trzeciego typu zaliczają się matki, które mało interesowały się potrzebami dziecka, nie okazywały wiele ciepła i troski, często stosowały ścisłą kontrolę, czując się wobec dziecka odpowiedzialne;4. Do czwartego typu zaliczają się matki, które nie były gotowe na macierzyństwo, często zachowywały się niewłaściwie dla swojego wieku, popełniały wiele błędów i nie rozumiały swojego dziecka. Najbardziej szkodliwy dla dziecka, zdaniem S. Brody, jest czwarty styl wychowania matki, który pozbawia dzieci poczucia stabilności i prowadzi do wzmożonego lęku u dzieci, natomiast matka pierwszego typu odczuwa potrzeby dziecka i reaguje na nie do jego żądań w odpowiednim czasie, tworząc poczucie pewności na poziomie podświadomościkontrolę nad swoimi działaniami, przyczyniając się do osiągnięcia celów dziecka. Kiedy w postawie matki dominuje chłodny stosunek do dziecka, zawierający niewiedzę i odrzucenie potrzeb dziecka na skutek zaabsorbowania przez matkę własnymi problemami i przeżyciami, wówczas u dziecka rozwija się poczucie niepewności i braku kontroli nad otoczeniem na skutek brak poczucia odpowiedzialności za swoje istnienie. Brak uwagi rodziców i zaspokojenia potrzeb dziecka prowadzi do poczucia „wyuczonej bezradności”, co w przyszłości prowadzi do zaburzeń psychicznych i niezdolności do nawiązywania zdrowych kontaktów społecznych. Postawy rodziców odgrywają znaczącą rolę w relacjach rodzic-dziecko. Słynny psychiatra, twórca analizy transakcyjnej E. L. Berne, jako pierwszy wprowadził pojęcie „scenariusza”, które reprezentuje stopniowo realizujący się los jednostki, już we wczesnym dzieciństwie, w okresie edukacji rodzicielskiej. Według psychologa postawy rodzicielskie tworzą scenariusz życiowy, który wpływa na przebieg ścieżki życiowej każdego człowieka. Badacze koncepcji analizy transakcyjnej Mary i Robert Goulding zidentyfikowali 12 typów niekonstruktywnych (agresywnych) postaw rodzicielskich 12 typów niekonstruktywnych postaw (scenariuszy), które niszczą osobowość: „Nie żyj”. Taka postawa jest dla człowieka najbardziej niebezpieczna, zmusza ją do działań prowadzących do zachowań autodestrukcyjnych. Taki nakaz często wydają rodzice, którzy nie byli gotowi na rodzicielstwo i uważają dziecko za ciężar, powód swoich życiowych niepowodzeń. Dzieci z takim porządkiem często mają złe nawyki i są podatne na pracoholizm, co prowadzi do traumatycznych sytuacji. „Nie bądź sobą”. Taka postawa jest przepisana dzieciom, które urodziły się z inną płcią, niż chcieli tego rodzice. W miarę dorastania nabywają cechy płci przeciwnej i często czują się ograniczone w stosunku do swojej płci. Stwierdzono także, że narodziny dziecka miały zastąpić zmarłego, do którego rodzice byli bardzo przywiązani, a wówczas dziecku przypisywany był cudzy scenariusz życia. W tym scenariuszu uwzględnia się także rodziców porównujących dziecko i nieakceptujących go. Scenariusz życiowy „Nie bądź dzieckiem” przypisuje się niedojrzałym rodzicom, którzy nie są w stanie wywiązać się ze swoich obowiązków wobec dziecka. Często prosi się takie dzieci, aby przestały być dzieckiem, że już dorosłe i nadszedł czas, aby dorosły, a tym samym rodzice przenoszą na niego swoją odpowiedzialność. Jako dorośli ludzie cierpiący na ten scenariusz cierpią na parentyfikację. „Nie dorastaj” – taką postawę mają matki, dla których dziecko jest środkiem do osiągnięcia jakichś celów. Takie matki myślą, że jeśli dziecko nie dorośnie, będzie mogło pozostać młode przez długi czas. Takim dzieciom trudno jest w dorosłym życiu oddzielić się od rodziców, często mają niską samoocenę i brak im samodzielności, gdyż nie czują się dorosłymi, którzy potrafią wziąć na siebie odpowiedzialność. „Nie myśl” - ta instrukcja ustanawia zakaz wyrażania własnej opinii, prowadzi do zachowań uzależniających i przestępczych. „Nie osiągaj sukcesu” ta instrukcja wskazuje, że rodzice, którzy wydali tę instrukcję, podświadomie rywalizują z dzieckiem o sukces jest głównym celem życia samego rodzica. „Nic nie rób” – taka postawa prowadzi do wyuczonej bezradności, zmuszając człowieka do wiary we własną słabość i bezsilność. „Nie bądź pierwszy” to scenariusz, który implikuje niebezpieczeństwo przywództwa, chęć ochrony dziecka przed wzięciem odpowiedzialności. „Nie przynależę” – ten scenariusz prowadzi człowieka do tego stopnia, że ​​nie pasuje on do żadnej grupy i staje się wszędzie kozłem ofiarnym z powodu poczucia, że ​​nie jest taki jak wszyscy inni. „Nie bądź blisko” – to polecenie dawane przez rodziców, którzy nie byli bliscy emocjonalnie dziecku, nie rozumieli go i nie mieli zaufania jako dorośli, tacy ludzie nadal niosą tę projekcję; „Nie bądź zdrowy” – nakaz, który prowadzi dziecko do otrzymania rodzicielskiej miłości i uczucia