Od autora: Opublikowano w czasopiśmie „Sztuka bycia razem” Mobbing: intryga w zespole Alina Petrovna – aktywna, energiczna i wesoła pani – skończyła nieco ponad czterdziestkę, gdy zaszło słońce w końcu się do niej uśmiechnął. Jej dorosły syn, którego wychowywała sama, skończył studia i znalazł dobrą pracę. Na konferencji Alina Petrovna – kandydat nauk ścisłych, profesor nadzwyczajny – spotkała przemiłą koleżankę. Spotykali się przez rok, po czym kolega się oświadczył. Alina Petrovna była jednocześnie szczęśliwa i przerażona... Ale potem ucichły fanfary, skończył się miesiąc miodowy i Alina Petrovna zmieniła rodzinne miasto i uczelnię. Okazało się, że nie na próżno się bała - ale nie tego, kim naprawdę była bać się. Mąż okazał się cudowną osobą, dorosłe dzieci żyły osobno, a życie rodzinne przynosiło z każdym dniem nowe radości. Kiedy Alina Petrovna dostała plan zajęć, pojawiły się problemy w pracy. Pierwsza para w poniedziałek o godzinie 8.00, kolejna o 14.00, a następnie o 18.30. I tak każdego dnia. Kilkakrotnie kontaktowała się z dziekanatem – przecież nie można tak pracować, ale metodyk tylko spuścił wzrok ze wstydu. Już na pierwszym spotkaniu działu otrzymała milion takich zadań, którymi zwykle „obciążeni są” tylko młodzi asystenci. Wszelkie próby poprawy relacji ze współpracownikami spotykały się z formalnymi odpowiedziami. Propozycje Aliny Pietrowna, aby cały wydział wziął udział w konferencji, napisał nową pomoc dydaktyczną lub zorganizował wydarzenie, spotkały się z chłodno i agresywną odmową. Ponadto Alina Pietrowna nie od razu zauważyła, że ​​asystentka laboratoryjna „zapomniała” przekazać jej jakieś instrukcje, informacje lub zmiany w harmonogramie. Nie przydzielono jej własnego biurka na wydziale i od czasu do czasu musiała ustąpić miejsca swoim kolegom. A kiedy na zebraniu wydziału kilkakrotnie otrzymała niesprawiedliwą reprymendę na oczach wszystkich, całkowicie się załamała. Mąż pracujący na innej uczelni wysłuchał zapłakanej żony i zaproponował zmianę pracy. Od drugiego semestru Alina Petrovna poszła do pracy na innej uczelni na innym wydziale. I wszystko się ułożyło. Znów aktywnie uczestniczyła w życiu studenckim i wydziałowym, zaprzyjaźniła się z kilkoma kolegami i zdała sobie sprawę, że życie jest cudowne, a jej poprzednia praca to tylko zły sen. A sześć miesięcy później do tego samego działu przyszła młoda koleżanka, która wcześniej współpracowała z Aliną Petrovną. Powiedziała, że ​​przed jej przyjazdem kierownik wydziału – pani w wieku emerytalnym, która zgromadziła wokół siebie w większości lojalny i oddany zespół – przekazała informację, że Alina Pietrowna jest niekompetentną karierowiczką i intrygantką i że jeśli pracuje w wydziału, zniszczyłaby wszystko, co powstało przez lata. Tę informację otrzymali także wszyscy pracownicy dziekanatu. Stąd okropny harmonogram, odległe zachowanie kolegów i tabu dotyczące nieformalnej komunikacji z Aliną Petrovną. Ta koleżanka także „przeżyła”, gdy tylko obroniła rozprawę doktorską. Alina Petrovna i jej koleżanka zetknęły się ze zjawiskiem, dla którego na Zachodzie od dawna ukuto specjalne słowo – mobbing. Pochodzi od angielskiego słowa mob – tłum. Czasownik tomob oznacza atak w tłumie, otaczanie. Dla naszego kraju jest to zjawisko zarówno nowe, jak i stare. Nowość - bo wiemy, że to się zdarza. Stare – bo mobbing istniał od zawsze, tylko inaczej się go nazywało – nie taki piękny, nie tak naukowy… Ale jeśli jesteś ofiarą zastraszania, nie ma dla ciebie znaczenia, pod jaką postacią to się dzieje. Ważne jest, aby zrozumieć dlaczego i zdecydować, co zrobić. Jesteśmy istotami biospołecznymi, co oznacza, że ​​jedną nogą jesteśmy w królestwie zwierząt. A ta noga nigdy nas nie zawodzi – nawet gdy zawodzi krucha obrona psychologiczna, nasze instynkty nadal działają i pomagają nam przetrwać w różnych sytuacjach. Dlatego ludzie czasami narzekają: och, ja (on, ona) jesteśmy zbyt inteligentni... Ale ci, którzy mają dobre instynkty, nie myślą o tym. Obserwują świat zwierząt. Jest alfa – to przywódca stada, jest gamma – posłuszna większość, jest omega – kozioł ofiarny. Każdy chce zająć wyższe miejscehierarchii, dla której podejmuje szereg wysiłków. Walka o najlepszą sztukę, o status samca, o atrakcyjną samicę – to wszystko realia świata zwierząt. I nie tylko. Ludzie, podobnie jak zwierzęta, wykazują terytorializm - chęć zachowania, powiększenia i wzbogacenia swojego terytorium. Dotyczy to zarówno przestrzeni fizycznej, jak i przestrzeni psychologicznej. Tym samym wprowadzenie się do mojego biura nowego pracownika, do którego na ogół darzę ciepłym uczuciem, ogranicza moją przestrzeń osobistą, przez co oprócz ciepłych uczuć odczuwam w stosunku do niego irytację i agresję. A jeśli w ogóle nie będzie wobec niego ciepła, będę na wszelkie możliwe sposoby podkreślać swoje prawa do tego terytorium i działać zgodnie ze swoimi świadomymi i nieświadomymi strategiami walki o przestrzeń. To samo tyczy się przestrzeni psychologicznej – ludzie dążą do jej poszerzania poprzez symboliczne aspekty zachowań terytorialnych. Zajmując wyższe miejsce, bardziej znaczącą pozycję, osoba zwiększa swoje wpływy, a tym samym swoje terytorium psychologiczne, Marina trafiła do firmy informatycznej zaraz po studiach. W wydziale formalnie uczestniczył szef, który jedynie wydawał polecenia i od razu szedł do swojego biura, a nieformalna struktura składała się z Iriny Pawłownej, 45-letniej kobiety, która pracowała w firmie od chwili jej założenia, oraz jej dwóch najbliżsi przyjaciele, którzy przybyli tu pod jej własną ochroną. Kierowali całym wydziałem. Irina Petrovna miała dostęp zarówno do biura szefa, jak i do biur wyższej kadry kierowniczej. I od pierwszego dnia, jak to mówią, nie lubiłem Mariny. Stół Mariny był zmieniany co tydzień - w ten sposób Irina Petrovna, kierując się ideami Feng Shui, próbowała osiągnąć harmonię. To prawda, że ​​​​jej własny stół pozostał na tym samym miejscu. Terytorium Iriny Pietrowna obejmowało całe biuro - wszędzie wisiały jej zdjęcia, stały jej ulubione kaktusy (podobno pochłaniające negatywną energię). I chociaż w biurze było osiem osób, Marina zawsze czuła się jak obca. Czasami informacje nagle znikały z komputera Mariny - dopóki ona, nawet idąc do toalety, nie zaczęła ustalać hasła. Marina otrzymała tak dużo pracy, że często pracowała do północy. Jednocześnie zauważyła, że ​​„święta trójca” nie była przeciążona pracą, ale Irina Markovna raportowała za wszystkich swoim przełożonym. Zasadniczo Marina lubiła tę pracę, ale bardzo trudno było przetrwać w zespole z zakulisowymi grami, presją, intrygami i manipulacją. Po pewnym czasie Marina otrzymała nowy projekt. Zrobiła wszystko, co mogła, ale nie zdążyła złożyć wniosku w terminie. Kierownik wydziału tylko wzruszył ramionami, ale Irina Markovna uśmiechnęła się z zadowoleniem i w odpowiedzi na próby wyjaśnienia Mariny, że jest to nierealistyczna ilość pracy dla jednej osoby, powiedziała jedno zdanie: „Napisz list rezygnacyjny”. Marina napisała. Najpierw jednak zadzwoniła do konkurencyjnej firmy, w której pracował jej kolega z klasy, zapewniła mu obietnicę znalezienia jej miejsca i poszła prosto do dyrektora. On, ku zaskoczeniu Mariny, przyjął ją i wysłuchał. Młody chłopak jest tylko pięć lat starszy od Mariny, ukończył ten sam wydział co ona. Rozmawiali o projekcie, potencjalnym odejściu Mariny, byłych nauczycielach i jej propozycjach. Po wysłuchaniu Mariny, która starała się nikogo nie urazić i na nikogo nie narzekać, powiedział, że od dawna myślał o zreformowaniu wydziału i poprosił o zaczekanie tygodnia. A tydzień później, podczas którego niezależni konsultanci sprawdzili skuteczność działu, przeprowadzono reorganizację, a Marina stanęła na czele działu. List rezygnacyjny napisała Irina Markovna i jej przyjaciele. Poszli też do dyrektora, oskarżyli Marinę o intrygę i przestraszyli go, że odejdzie cały wydział. Reżyser...podpisywał dla nich oświadczenia. Ale nawet dzisiaj, dwa lata później, w biurze okresowo pojawia się duch Iriny Markovnej, powodując konflikty w zespole. Istnieje taka koncepcja - kultura korporacyjna. Niektóre grupy obchodzą urodziny, inne nie. W niektórych komunikują się poza godzinami pracy, w innych nie. Itp. Ale czy w systemie występował mobbing, czy były prześladowania i uciski, jeśli w ogóle jakieś byłypracownicy stosowali manipulację i intrygi, aby wyprzeć, oczernić lub ominąć innych na drabinie zawodowej – wtedy dopóki ostatni „żyjący w niewoli” „nie umrze”, nic się nie zmieni. Możesz spotkać się z mobbingiem wertykalnym – gdy wywierają presję przełożeni ty i poziomo, gdy naciskają na ciebie twoi współpracownicy. Spróbujmy odpowiedzieć na pytanie: dlaczego dochodzi do mobbingu?1. Poziom analizy systemowej pozwala zobaczyć, jak działa organizacja, w której intrygi, prześladowania i naciski są częścią kultury korporacyjnej. Zwykle organizacja tworzy pewną mitologię, tradycje i rytuały. I wtedy na przykład przybysz otrzymuje czeki, takie same, jak rekrutom w wojsku. A potem pojawiają się mity o tym, jak „Nina zaniosła kawę dyrektorowi i zdaje się, że tak dobrze ją zaparzył, że zaczęła zarządzać sektorem…” A potem zwyczajowo zrzuca się winę na najbardziej służalczego, brudnego, niewdzięcznego i oczywiście niewykonalna praca nad nowym pracownikiem. Najczęściej gorliwi są starsi koledzy, którzy są nosicielami tej właśnie kultury korporacyjnej. A jeśli początkujący to wytrzyma, sam się taki stanie. „Według wszystkich drakońskich praw, po pokonaniu smoka stajesz się smokiem”. W każdym systemie istnieją różne role: cnotliwy moralista, skarżący, szlachetny cierpiący, niewinna ofiara, typ lubieżny, intrygant, zły potwór, dobra dusza... Wszyscy oni przyczyniają się do rozwoju relacji i tak jak grypa przenoszona jest przez unoszące się w powietrzu kropelki, tak po pewnym czasie wszyscy ludzie stają się częściami, trybikami systemu, który ma swój własny, niepowtarzalny mikroklimat. Ale jaki to rodzaj klimatu – wieczne burze i huragany, czy przeważnie ciepła, słoneczna pogoda – można określić dopiero po wejściu do tego systemu. 2. Indywidualny poziom analizy pozwala nam zrozumieć, dlaczego dana osoba jest zaangażowana w prześladowanie – lub czuje się prześladowana. Mamy tu do czynienia z różnymi osobowościami i cechami ludzi. Według Światowej Organizacji Zdrowia każdego roku wzrasta liczba różnych zaburzeń psychicznych i psychicznych. Nie każda osoba dobrze nadaje się do interakcji z dużymi grupami ludzi, zwłaszcza jeśli są agresywni, nieprzyjazni i chcą zrobić z niej kozła ofiarnego. Tylko dobry psychoanalityk jest w stanie zrozumieć psychopatologię każdego z nas – a w organizacji trzeba działać szybko.3. Analiza biologicznego komponentu konfliktów i intryg w zespole wiąże się z terytorializmem, z dążeniem każdego do zajęcia bardziej prestiżowego miejsca w strukturze w celu zdobycia „najlepszego kawałka zdobyczy”. poziom indywidualny. Rzeczywiście, nie każdy chce być dyrektorami i liderami. Są ludzie, którzy śmiertelnie boją się wprowadzenia na „ich terytorium”. Starają się wybierać zajęcia, w których nie muszą się komunikować i wolą „chować się w skorupie”. Ten typ rzadko wchodzi nie tylko w konflikty – nawet w prostą komunikację. Ci ludzie nie mają radości z bliskich relacji nawet z członkami rodziny - co to za intryga! To właśnie psycholodzy nazywają schizoidami – nie bójcie się, one nie mają nic wspólnego ze schizofrenią. Ci ludzie potrzebują po prostu minimum kontaktów i tylko ze znanym, stabilnym środowiskiem. Wolą działania, które nie wymagają komunikacji, a na fotel przywódcy dostają się głównie ze względu na swoją skuteczność i oddanie, a nie z powodu intrygi. Natomiast typ umownie klasyfikowany jako paranoiczny to wieczny rewolucjonista, poszukiwacz prawdy i poszukiwacz prawdy. Zawsze mają swoją prawdę, która zwykle nie pokrywa się z twoją. Ten typ człowieka ma mnóstwo energii – i to do tego stopnia, że ​​będzie już wyczerpany, a jak gdyby nic się nie stało, będzie zapraszał komisje, pisał skargi i walczył o swoją sprawiedliwość. Znałem osoby z trzech (!!!) organizacji, które wymawiając nazwisko Pana X. zaczęły się wzdrygać, rozglądać i robić krzyżyki. Do każdej z organizacji przyszedł jako profesjonalista, pracował przez około sześć miesięcy ipotem zaczął pierestrojkę i wojnę. Nie mogli go zwolnić – zrobił wszystko zgodnie z prawem. Po pewnym czasie rozpoczęły się próby... Ludzie mają nerwice, cukrzycę, wrzody żołądka - a on kwitnie! Teraz wyjechałem za granicę - myślę, że nie na długo. W ogóle jak w piosence Grebenszczikowa: A w nocy pali się twoja świeca, Gdy w upale chwili dusisz pluskwy, I depczesz muchy ciężkimi butami... Nie daj Boże, abym stał się twoim wrogiem. W przypadku takich ludzi jedyną opcją jest trzymanie się z daleka. Nawet jeśli jesteś swoim najbliższym przyjacielem, po chwili pojawią się podejrzenia o Twojej przebiegłości i zdradzie, a Ty staniesz się wrogiem. Pamiętajcie o niezapomnianym Józefie Wissarionowiczu - paranoja stała się zjawiskiem systemowym, syn doniósł na ojca, miliony siedziały w więzieniach... Mógł zamienić całą organizację w GUŁAG - kwitłyby intrygi, starszy brat miałby wszystkich na oku. Brrr... Wyjściem jest ucieczka od miłych intrygantów typu histerycznego lub teatralnego. Najważniejsze dla nich jest uwaga. Z tego powodu przekazują informacje, plotkują, biegają... Ważna jest dla nich integracja i poczucie znaczenia. Działają niekonsekwentnie, ale potrafią być bardzo przekonujący. Ich atutem jest uwodzicielskie i prowokacyjne zachowanie. Są bardzo sugestywni, to znaczy podlegają wpływom innych. Wyjściem jest rozmowa, pokazanie, że wyraźnie widzisz ich manipulacje. Oczywiście, że to nie pomoże. Ale będą się bać. Intrygi osób zależnych są przewidywalne. Najgorsze dla nich jest to, że zostaną porzuceni. Dlatego budują relacje, które się trzymają. Wdają się w intrygę, gdy pojawia się zagrożenie dla tych znaczących relacji. Osoby te mają trudności z podejmowaniem decyzji, przerzucaniem odpowiedzialności za swoje życie, a w konsekwencji za jego niepowodzenia na innych... Jednocześnie są dobrymi wykonawcami: zdyscyplinowanymi, odpowiedzialnymi. Możesz zrzucić na nich winę za całą nieprzyjemną, „brudną” pracę w organizacji - zrobią to dla pochwały i aprobaty. Osoby te są często wykorzystywane „w ciemności”, ponieważ strach przed byciem porzuconym, samotnym i niechcianym jest silniejszy niż poczucie winy z powodu popełnienia niestosownych czynów. Działają potajemnie i nie wyrażają otwarcie swoich opinii. Wyjściem jest okazanie życzliwości, gdy zachowują się odpowiednio, i skonfrontowanie się z nimi, gdy są z ich strony intrygi. Jest to trudne w przypadku intryg ludzi, którym zawsze zależy na porządku we wszystkim. Dążą do perfekcji, brakuje im jednak elastyczności, otwartości i twórczej energii. Główna część ich działalności ma na celu przestrzeganie zasad, instrukcji, procedur i harmonogramów. Gdyby wszyscy pracowali w elektrowniach atomowych, nie byłoby za nich żadnej ceny. Ale w zespole rujnują wszystkim życie, bo niewielu jest ludzi tak „idealnych” jak oni. Jednym słowem – nuda. Pracują kosztem przyjaźni i relacji rodzinnych i żądają posłuszeństwa podczas wspólnej pracy. Oczywiście – wszak mają bezpośredni związek z Panem Bogiem! Są uparci, nie rozstają się ze zbędnymi papierami, rzeczami i zaśmiecają miejsce pracy... Ich intrygi (z ich punktu widzenia) nie są intrygami, ale porządkowaniem organizacji. Rozwiązaniem jest minimalna interakcja i tylko na temat. Jeśli masz w swoim zespole wspaniałą i majestatyczną osobę, która wymaga ciągłego podziwu, masz szczęście. To mistrz intrygi - osobowość narcystyczna. Mają głębokie przekonanie, że to właśnie ich osoba jest najważniejsza w zespole. Nie korelują swoich fantazji z rzeczywistością – są po prostu najlepsi, nie mają co do tego wątpliwości. Ci ludzie wykazują aroganckie, aroganckie zachowanie wobec innych. Czują zazdrość i złość wobec swoich przełożonych – oczywiście, że są najlepsi. Ci, którzy znajdują się pod nimi, są na ogół pyłem u ich majestatycznych stóp; prawie ich nie zauważają. Narcyzi dewaluują wszystkich i wszystko i mają na to dość energii. Nie zauważa się ich w bliskich związkach – wolą wykorzystywać ludzi jak trybiki. Rozwiązaniem jest trzymanie się z daleka. Lub podziwiaj - i trzymaj się z daleka. W rzeczywistości istnieje wiele powodów do intrygi. Siłą napędową wszelkich intryg są ludzkie pragnienia i potrzeby. Potrzeba miłości, uznania, akceptacji, aprobaty, pocieszenia... A sposoby ich zaspokojenia są często wybierane niezbyt etycznie, niezbyt!