Od autora: Jak pomóc dziecku przetrwać rozwód rodziców Kiedy wspólne życie staje się dla małżeństwa nie do zniesienia, wydaje się, że rozwód natychmiast rozwiąże wszystkie ich problemy. Niewiele osób wyobraża sobie konsekwencje tego wydarzenia. To jest dramat, to jest przeżycie. Ale dla dorosłego jest to także promyk nadziei na lepsze życie. Ale dla dziecka, mimowolnego uczestnika tego wydarzenia, rozwód rodziców to zagłada całego świata, to trzęsienie ziemi, pod gruzami którego znika jego świat. Dlatego to dziecku trzeba w pierwszej kolejności pomóc w przystosowaniu się do nowej sytuacji, aby się nie wycofało, nie rozgoryczyło i nie straciło zaufania do Ciebie. I pierwszą, czasem najważniejszą kwestią, której żaden mniej lub bardziej odpowiedzialny rodzic nie może zignorować, jest to, co i jak mówić dziecku o rozwodzie i zmianach w życiu rodzinnym. Przygotuj się do rozmowy. Jest rzeczą oczywistą, że dzieci nie można oszukiwać. Często jednak nie da się powiedzieć całej prawdy o swoim związku bez szkody dla psychiki dziecka. Dobrze, jeśli zarówno ojciec, jak i matka zajmą wspólne i jasne stanowisko. Przecież zaniedbania, aluzje i szepty wzmagają u dziecka napięcie, budzą podejrzenia i mogą wywołać w dziecku absolutnie fantastyczne założenia. A czasami fantazje okazują się znacznie bardziej bolesne niż prawda. Trzeba też zawsze pamiętać, że dzieci mają tendencję do poczucia odpowiedzialności za wszystkie tragedie, które dzieją się w rodzinie. Z ich punktu widzenia powód rozwodu jest dość oczywisty: oczywiście rodzice rozstają się z powodu złego zachowania. Właściwe słowa. Najwłaściwsze jest udzielenie dziecku prostego i zrozumiałego wyjaśnienia. Im starsze dziecko, tym więcej możesz mu powiedzieć. Jeśli jest bardzo młody, lepiej odłożyć rozmowę do momentu, gdy będzie miał pytania dotyczące ojca. Po ukończeniu trzeciego roku życia wystarczy, że przedszkolak powie mu, że tata nie będzie już z Tobą mieszkał. Najbardziej przystępne sformułowanie dla małego dziecka brzmi: „Tata się przeprowadza, nie będzie już z nami mieszkał, ale przyjedzie do nas i będziesz mogła go widywać tak często, jak chcesz”. Oczywiste jest, że takie słowa muszą być poparte świadomą zgodą rodziców. Możesz powiedzieć nastolatkowi więcej, ale nie wdawaj się w szczegóły. Lepiej nie rozmawiać o cudzołóstwie, a także o innych przypadkach, gdy działania twojego męża (lub żony) upokorzyły twoją godność. Całkowicie niedopuszczalne jest wyjaśnianie rozwodu niewypłacalnością współmałżonka. Niestety, dużą popularnością cieszą się stwierdzenia typu: „Tata jest zły, wyrzuciliśmy go i więcej nie wpuścimy”. Taki sposób zadawania pytań może być bardzo traumatyczny dla Twojego dziecka, które kocha swojego ojca tak samo jak matkę. Przemyśl argumenty, którymi zmotywujesz swoje dziecko do wprowadzenia zmian w rodzinie. Podaj pozytywne strony tych zmian. Pamiętaj jednak, że każdą trudną rozmowę należy rozpocząć dopiero wtedy, gdy jesteś w stanie wszystko spokojnie omówić. Trzy „nie”. Powstrzymaj się od popełniania typowych błędów popełnianych przez rodziców podczas rozwodu. Aby to zrobić, pamiętaj, że nie możesz obwiniać współmałżonka przed dzieckiem (dla którego jest tatą, a nie złym mężem. Nie możesz obwiniać innych krewnych za to, co się dzieje („To jest wynik działań twoja ukochana babcia…”). Nie możesz winić samego dziecka za to, co się stało („Źle się zachowałeś, dużo chorowałeś, paliłeś, nie pomagałeś, nie słuchałeś itp.”). Mówienie dziecku, że jest winne rozwodu, oznacza nałożenie na nie ciężaru nie do uniesienia. Zmiany w zachowaniu dzieci. W wyniku zmian, jakie zaszły w rodzinie, dzieci zaczynają martwić się nie tylko o swoje dobro, ale także o dobro swoich rodziców. Mogą martwić się o swojego „biednego tatusia”, który obecnie mieszka sam i musi się o siebie troszczyć. Martwią się też o mamę, która teraz wygląda na smutną i zmęczoną. Mogą również martwić się problemami finansowymi. Taki niepokój często podsycają rozmowy typu: „Okradła mnie z każdego grosza” lub: „Czyż nie.