Od autora: Dział ten publikowany jest z myślą o psychologach i psychoterapeutach pracujących w placówkach opieki paliatywnej, hospicjach i domach opieki (oraz szpitalach). Jej celem jest przedstawienie ogólnego zrozumienia współczesnej medycyny alternatywnej (komplementarnej) oraz jej kierunków, środków i metod, które zostały zbadane i znalazły zastosowanie w zagranicznej praktyce opieki uzupełniającej nad pacjentami nieuleczalnie i ciężko chorymi. Część jednego z rozdziałów pracy doktorskiej K.W. Jackiewicza na temat konkursu na stopień naukowy Mówiąc o superwizji w zakresie opieki paliatywnej, na szczególną uwagę zasługuje niezwykle ważny aspekt zalecania pacjentom stosowania różnych komplementarnych środków i metod w celu poprawy jakości życia. Aspekt ten na pierwszy rzut oka nie wydaje się mieć bezpośredniego związku z superwizją praktyki psychologicznej (psychoterapeutycznej), jednak tylko na pierwszy rzut oka tak jest. Faktem jest, że zwracając się o pomoc do psychologa, pacjent i jego bliscy sami decydują, jak psychicznie, tj. problemy „emocjonalno-duchowe” i czysto informacyjne. Tak naprawdę pomoc psychologiczna zawsze niesie ze sobą element zaspokojenia „głodu informacji”. W odniesieniu do opieki paliatywnej jednym z elementów tego pragnienia są informacje o różnych „cudownych” środkach i metodach, które nie leczą, ale poprawiają jakość życia i wydłużają jego długość. Ogólnie rzecz biorąc, nie ma w tym nic wywrotowego, takie jest życie i to pragnienie „zbawiennej słomki” nadziei niemal do czasu, gdy śmierć będzie dręczyła wielu pacjentów. W związku z tym kompetentny psycholog powinien wiedzieć, jak odpowiedzieć na takie pytania i jak przedstawić pacjentowi tę lub inną informację na temat stosowania środków uzupełniających. W jeszcze większym stopniu dotyczy to psychoterapeutów, którzy nie tylko udzielają pacjentom praktycznych porad dotyczących stosowania określonych leków w celach psychoterapeutycznych, ale także je przepisują. Podobnie jak w przypadku udzielania pomocy duchowej, psychoterapeuta w tym zakresie ulega pokusie wkroczenia na obszar pograniczny i przekroczenia granicy klasycznej (tradycyjnej) psychoterapii. Jednocześnie często musi wspinać się na „czyjąś łódź” ​​- wróżkę lub uzdrowiciela. I nie ma co udawać, że w praktyce psychoterapeutycznej tak się nie dzieje. To się zdarza i niestety jest to „zakulisowa rzeczywistość”, z którą spotyka się niemal każdy psychoterapeuta zajmujący się opieką paliatywną. Dlatego każdy psychoterapeuta musi wiedzieć z jednej strony, gdzie kończy się granica możliwości psychoterapii, a z drugiej, co jest na „pograniczu” i po drugiej stronie „granicy”. To właśnie w tej wiedzy kryje się moment superwizji psychoterapii w odniesieniu do sfery komplementarnej. Mówiąc o aspektach komplementarnej, czy raczej uzupełniającej opieki nad pacjentami terminalnie i ciężko chorymi, doświadczającymi dotkliwego cierpienia i bólu, od razu trzeba stwierdzić, że nie jest to dziś dostatecznie zbadany przez naukę obszar wiedzy, zakorzeniony w tzw. -zwany. „naukowy ezoteryzm” oraz odpowiadające mu praktyki alternatywne i okultystyczne z bogatym arsenałem „cudownych środków i technik”. W tym arsenale znajdują się różne środki ziołowe i fungoterapeutyczne o działaniu psychotropowym i przeciwbólowym, różnorodne kompozycje z substancji pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, różne praktyki parapsychologiczne od afirmacji po praktyki jogiczne i orientalne, w tym kontaktowe i bezkontaktowe manipulacje bioenergetyczne, takie jak Reiki, aż po bardziej złożone praktyki psychodeliczne i duchowe. Głównym problemem orientacji w tym obszarze z punktu widzenia superwizji jest to, że obszar ten jest prawie niemożliwy do usystematyzowania na podstawie tradycyjnych idei i istniejących paradygmatów naukowych. Obszar ten w przeważającej mierze podporządkowany jest nieco odmiennym ujęciom poznawczym. Dlatego po przekroczeniuprogu psychoterapii, każdy specjalista opieki paliatywnej naraża się na ryzyko ugrzęźnięcia i po prostu zagubienia się w dżungli alternatywnych teorii i koncepcji światopoglądowych. Uważam, że praktycy nie powinni wymyślać „nowego koła” w tej kwestii. Świat ma już doświadczenie w nawigowaniu tym „grabią” w postaci mniej lub bardziej określonego kierunku z odpowiadającym mu systemem klasyfikacji wszystkich dziedzin medycyny komplementarnej i alternatywnej pod kątem możliwości jej wykorzystania w obszarze opieki paliatywnej. Doświadczenie to nie zostało jeszcze dostatecznie spopularyzowane i niestety należy do bardzo, bardzo ograniczonej liczby ośrodków medycznych i instytucji edukacyjnych nastawionych na opiekę onkologiczną i rozwijających obszary tzw. medycyna integracyjna i komplementarna. Instytucje te obejmują: Narodowy Instytut Raka (USA) i jego Zakład Medycyny Komplementarnej, Narodowe Centrum Medycyny Komplementarnej i Alternatywnej (USA), Centrum Medyczne MDAnderson na Uniwersytecie w Teksasie (USA), Instytut Medycyny Komplementarnej (Wielka Brytania), Uniwersytet w Tromso Szpital (Norwegia), wydział medyczny Uniwersytetu Naukowo-Technologicznego w Trondheim (Norwegia) itp. Obecnie specjaliści opieki paliatywnej mają nawet specjalistyczne publikacje drukowane na temat opieki uzupełniającej (uzupełniającej): czasopismo Instytutu Medycyny Komplementarnej (Anglia) ), magazyn „FACT” – skupienie się na terapii alternatywnej i komplementarnej (Anglia), magazyn E-cam itp. Najważniejsza rzecz, którą każdy specjalista opieki paliatywnej powinien dziś wiedzieć na temat alternatywnej dziedziny terapii komplementarnej, sprowadza się do następujących kwestii: 1. Pojęcie komplementarności pochodzi od łacińskiego complementum – dodatek. Te. dodatek (i nic więcej) do czegoś głównego i ważniejszego. 2. Znaczenie terminu medycyna komplementarna to pluralistyczne postrzeganie różnych gałęzi medycyny, oparte na jednej zasadzie „nie szkodzić”. 3. Zgodnie z definicją Instytutu Medycyny Komplementarnej, przez medycynę/terapię komplementarną należy dziś rozumieć różne rodzaje terapii komplementarnych, które nie są kojarzone z żadnym środkiem leczniczym, tj. efekty terapeutyczne, interwencje chirurgiczne i stosowanie leków. Efekt uzupełniający lub uzupełniający osiąga się z reguły poprzez wykorzystanie wyłącznie wewnętrznych zasobów i możliwości organizmu poprzez zastosowanie specjalnych technologii, technik, praktyk lub naturalnych substancji, produktów i substancji, które pomagają zmienić charakter interakcji układ duch – świadomość – ciało. 4. Celem terapii komplementarnej, zwłaszcza w onkologii, jest przede wszystkim poprawa jakości życia pacjentów, a także łagodzenie ciężaru choroby. 5. Obecnie, wraz z koncepcją medycyny komplementarnej, powszechnie stosowana jest inna koncepcja medycyny integracyjnej, która oznacza podejście naukowe, łączące, a raczej integrujące metody medycyny alopatycznej lub tradycyjnej z komplementarnymi środkami i metodami. Zintegrowane podejście pozwala na połączenie metod tradycyjnych i nietradycyjnych, ale!!! Podejście to nie zastępuje tradycyjnego leczenia, a jedynie służy: - wyeliminowaniu niepożądanych objawów, - poprawie jakości życia pacjenta, - zwiększeniu efektywności pierwotnego leczenia lub pomocy. 6. Zasadnicza różnica pomiędzy medycyną komplementarną a medycyną alternatywną polega na tym, że medycyna komplementarna wykorzystuje w swoim arsenale jedynie te komplementarne środki i metody, których skuteczność została udowodniona i potwierdzona praktyką kliniczną. 7. Mówiąc o możliwości usystematyzowania obszarów medycyny komplementarnej, specjaliści z National Cancer Institute (USA) i Centrum Medycyny Alternatywnej i Komplementarnej (USA) wyróżniają obecnie pięć dominujących obszarów: 7.1. Alternatywne systemy medyczne (tradycyjna medycyna orientalna, medycyna ajurwedyjska, homeopatia, naturopatia itp.). 7.2. Kierunki i niezależne, holistyczne podejścia do regulacji systemowychduch-świadomość-ciało (programy edukacyjne dla pacjentów, praktyki poznawczo-behawioralne, praktyki medytacyjne, zastosowanie hipnozy, muzykoterapia, terapia tańcem artystycznym itp.). 7.3. Terapie oparte na środkach i metodach biologicznych (ziołowe tj. terapie ziołowe, terapie biologiczne z uwzględnieniem systemów żywieniowych i diet specjalnych). 7.4. Praktyki i metody zorientowane na ciało (kręgarze, różne rodzaje masażu, w tym meridiany i inne praktyki kontaktowe). 7,5. Terapie i praktyki bioenergetyczne (techniki Ki-Gong, Reiki, bezpośredni kontakt terapeutyczny itp.). 8. Obecnie zdecydowana większość praktyków pozytywnie ocenia możliwości wykorzystania pewnych środków uzupełniających w zakresie opieki paliatywnej. Mówimy przede wszystkim o szerokim arsenale środków i metod fizjoterapeutycznych. 9. W odniesieniu do dziedziny opieki paliatywnej istnieją dwa rodzaje głównych uzupełniających się oddziaływań i zabiegów fizjoterapeutycznych. 9.1. Aktywne środki i metody oddziaływania: - ćwiczenia gimnastyczne - techniki mobilizacyjne - terapia motoryczna - trening o umiarkowanej sile - terapia oddechowa - pozycja drenażowa pacjenta - techniki wentylacyjne - terapia roztworami - terapia manualna - trening na wózku inwalidzkim - terapia Bobathem Bruggerem - gimnastyka oparta na zasada neurofizjologiczna – gimnastyka Vojty 9.2. Metody bierne i inne: - elektroterapia - terapia ciepłem - terapia zimnem - hydroterapia - kąpiel z dodatkami - manualny drenaż limfatyczny jako terapia kompleksowa - masaże i masaże specjalne - terapia pulsacyjna w celu zmniejszenia bólu: przezskórna elektryczna stymulacja nerwów (TENS). - masaż punktów akupunktury i shiatsu (technika leczenia Dalekiego Wschodu). - terapia relaksacyjna: np. progresywne rozluźnianie mięśni Jacobsona (PRM) itp. Uwaga: w odniesieniu do nadzoru nad pomocą uzupełniającą należy podkreślić, że wiedza na temat wykorzystania ww. środków uzupełniających dotyczy tzw. „sfera pograniczna”, w której nie ma jeszcze wystarczająco pełnego zakresu badań naukowych i powszechnych poglądów, a jedynie izolowane fakty o pozytywnym zastosowaniu, tradycjach i częściowo udowodnionej nieszkodliwości niektórych środków i metod poprawy jakości życia. Jednocześnie w tym obszarze istnieje dość duża liczba metod i praktyk uzupełniających, które mogą być bardzo niebezpieczne! do powszechnego stosowania przez pacjentów. Z punktu widzenia nadzoru te środki i metody wykraczają już poza „obszar przygraniczny”. Jest to użycie w celach paliatywnych dość silnych środków odurzających i halucynogennych, niebezpiecznych związków trujących i innych substancji niebezpiecznych. Najbardziej uderzającym przykładem zastosowania tych leków w opiece paliatywnej jest używanie (palenie) marihuany w celach leczniczych. Zagadnienie to jest bardzo kontrowersyjne i obecnie nawet wśród specjalistów nie ma co do tego jasności. Szereg krajów wysoko rozwiniętych, w tym Holandia i czternaście stanów amerykańskich, zalegalizowało używanie marihuany do celów medycznych, ale jednocześnie rząd federalny USA w dalszym ciągu klasyfikuje marihuanę jako substancję odurzającą, której używanie jest nielegalne. Przedstawiciele różnych punktów widzenia, przedstawiający argumenty za i przeciw, nadal aktywnie debatują z rządem na temat możliwości legalizacji marihuany do celów czysto medycznych (paliatywnych). Oto niektóre zalety używania marihuany do celów medycznych: • Marihuana skutecznie zmniejsza nudności i wymioty spowodowane chemioterapią w ramach intensywnego leczenia raka. • Marihuana pomaga zmniejszyć spastyczność mięśni, która często wiąże się z paraliżem i stwardnieniem rozsianym. • Marihuana może kompensować utratę apetytu związaną z HIV/AIDS i niektórymi rodzajami raka. • Marihuana może pomóc w zmniejszeniu niektórych rodzajów bólu. • Marihuana jest bezpieczna, a raczej mniej toksyczna niż większość innych.