Kocham błędy. Najwyraźniej od dzieciństwa miałem szczęście, że błędy nigdy nie były czymś łamiącym zęby i wymagającym poważnej kary. Moi rodzice byli raczej zakłopotani i zaskoczeni moimi błędami. "Co za błąd? U Ciebie? Dziwny. Powiedzieć." I nie oskarżycielsko, ale spokojnie, z ciekawością. I może dlatego sam poczułem się dziwnie i zaciekawiony. A kiedy jest dziwnie i ciekawie, nie denerwujesz się, nie płaczesz, nie wyrywasz sobie włosów z głowy, ale chcesz zrozumieć, jak to się stało. Co się takiego stało, że coś oczekiwanego, co się zbliżało – sukces, uznanie, dobra ocena – pozostało w snach i nie przyniosło naprawdę dobrego wyniku. A jeśli w dzieciństwie wydawało mi się, że chodzi wyłącznie o ciekawość – widocznie tak to właśnie jest Czytałem reakcję moich rodziców. Później okazało się, że oprócz czczej ciekawości, błędy przynoszą nam wiele pożytku. W końcu błąd jest jak papierek lakmusowy. Oczywiście nie w sensie chemicznym. Ale w sensie testowania rzeczywistości, ustalania prawdy. Byłeś pewien, że już wygrałeś. Ale tutaj jest błąd, który każe ci się zatrzymać i pomyśleć. Co się stało? Jaki jest powód? Nadmierny niepokój i utrata uwagi? A może martwy punkt, który wcześniej był niezauważony? Czy coś powstrzymało Cię od bycia produktywnym? Jeśli istnieje luka w wiedzy, błąd jest tylko prezentem! Poprawiłem i pogłębiłem swoją wiedzę, poszerzyłem horyzonty i stałem się fajniejszy. A może jest to kwestia podejścia do swoich możliwości i jest odległa od rzeczywistości? Skąd to jest? Na czym polega zawyżona samoocena? Na czasami nie do końca adekwatnych i nieopartych na niczym poglądach rodziców: „Jesteś świetny, jesteś najmądrzejszy, odniesiesz sukces (tak po prostu)”? Lub „jeśli będziesz się dużo uczyć, będziesz najmądrzejszy!” Ten wyraz miłości jest godny pochwały – każdy rodzic chce dla swojego dziecka jak najlepiej. Ale co, jeśli nie jest to do końca prawdą? A co najważniejsze, im więcej robisz, tym większą masz wiedzę – tak, to prawda. Ale może być wiele błędów i wątpliwości - i jest to normalne. A czy rodzice nie potrzebują najmądrzejszego dziecka? Czy to takie ważne, żeby być najmądrzejszym? Czy nie lepiej po prostu nauczyć, jak nie bać się błędów i przekonać, że błędy nie wpłyną na miłość rodziców do dziecka. Jeśli nic się nie zrobi, błędów nie będzie – tak, to prawda. Ale nudne jest nic nie robić. Ale strach przed błędami może prowadzić właśnie do tego. Rodzice czasami narzekają, że nastolatek jest leniwy, nic nie robi, nic nie chce. Często kryje się za tym strach przed błędami. Złe podejście do nich. Gdyby dziecko cieszyło się ze swoich błędów jako prezentu od losu, jako gry, czy naprawdę zaczęłoby głupio leżeć na kanapie, gdy wokół niego jest tyle ciekawych rzeczy! „Tak, ktoś znalazł we mnie błąd! No cóż, zobaczmy, czego jeszcze nie wiedziałem! Oto ona - brakująca łamigłówka! Zobaczymy - zobaczymy..." i tyle. I jak miło by było, gdyby w szkole praca nad błędami nie była przedstawiana jako kara dla nieostrożnych, nieuważnych uczniów, wywołująca poczucie wstydu przed nauczycielem i nie tylko który poradził sobie tym razem bez błędów, a wręcz przeciwnie, jako ciekawa okazja, aby jeszcze raz sprawdzić siebie i wzmocnić swoje siły. Błąd, jakby doprowadzenie człowieka do czystej wody, pokazuje, kim naprawdę jest w tej chwili, konfrontuje go z prawdziwym stanem rzeczy. „Jestem prawdziwy” i teraz wiem, na czym mogę się oprzeć i w jakim kierunku postawić kolejny krok w swoim rozwoju. Jest to o wiele bardziej niezawodne niż wyobrażanie sobie jednej rzeczy, myślenie o czymś innym, oglądanie obrazów ze swojego życia, które są zupełnie niezwiązane z twoją rzeczywistością i w tym przypadku wyjazd w nieznane miejsce Błąd nie jest czymś, co kocha i ceni siebie. Bo kryje się za tym mnóstwo informacji, a pozostawienie tematu błędów przypadkowi to największy błąd, który zresztą też wymaga szczególnej uwagi. Nie bez powodu S. Freud szczegółowo przestudiował ten temat i opisał to w swojej pracy „Psychopatologia życia codziennego” (1901). Polecam tę pracę każdemu, kto traktuje błędy powierzchownie i lekkomyślnie, a traci dużo. I jeszcze raz: błąd to porażka. To latarnia morska, znak, że trzeba się zatrzymać i pomyśleć. I nie dalej!