Jednym z moich ulubionych zadań w psychoterapii dziecięcej jest wzmacnianie tożsamości, poczucia siebie, poprzez odkrywanie głęboko ukrytych i najczęściej tłumionych emocji, potrzeb, doznań i doświadczeń. W pewnym sensie można powiedzieć, że jest to podstawowe zadanie psychoterapii jako całości, bez którego nie obejdzie się żaden przypadek pracy z dzieckiem, choćby pośrednio. Czasami jednak głównym i centralnym zadaniem w pracy z dzieckiem staje się wzmacnianie siebie. Tak było w przypadku Anyi, 11-letniej dziewczynki, której matka zwróciła się o pomoc do psychologa w okresie adaptacji do nowej klasy po przeprowadzce z innego miasta. Anya boleśnie znosiła najmniejsze trudności i konflikty w relacjach z kolegami z klasy, była bardzo zdenerwowana, jeśli ktoś ją zignorował, popadła w zamieszanie i osłupienie, jeśli ktoś powiedział jej coś obraźliwego, i zaczęła szukać wymówek z chęci zadowolenia i zadowolenia wszystkich Szacując, że mam do dyspozycji nie więcej niż 4-6 sesji pracy z Anyą, na podstawie wstępnej diagnozy zidentyfikowałam główne „cele terapeutyczne”, praca z którymi pomogłaby nauczyć się radzić sobie w takich sytuacjach: wyrażanie stłumionych uczuć, konfrontacja z różnymi potrzebami i emocjami, w tym sprzecznymi, a jednocześnie przeżywanymi jednocześnie (np. zainteresowanie + strach, czy chęć bycia akceptowanym + złość), wyrażanie różnych emocji (zwłaszcza złości, wściekłości) i irytacja), wyznaczenie i utrzymanie swoich granic, co ostatecznie przyczyniło się do wzmocnienia tożsamości, zaakceptowania swojej wyjątkowości i umiejętności zapewnienia sobie samodzielności. Na jednych, trzecich z rzędu zajęciach, byłam niesamowicie zdumiona i zachwycona Pragnienie Anyi do samopoznania, umiejętność stawiania czoła trudnym uczuciom i przeciwstawiania się im, podejmowania ryzyka i znajdowania rozwiązań w trudnych sytuacjach, które zainspirowały mnie, zaowocowały powstaniem tego artykułu. Tego dnia Anya zdenerwowała się, ponieważ jedna z koleżanek z klasy plotkowała na jej temat za jej plecami i wyzywała ją od głupców, a także dlatego, że jej koleżanka ze starego miasta nie wykazywała szczególnej ochoty na przyjazd na święta, choć Anya bardzo się starała zorganizować to spotkanie. Widziałem, że w tych dwóch niepokojących Anyi sytuacjach istnieje płaszczyzna wspólna – Anya nie pozwala sobie na wyrażenie swojej urazy i złości, próbując zaradzić tej sytuacji. Naturalnie takie tłumienie złości nie przynosi ulgi, wręcz przeciwnie – pozostaje pozostałość w postaci długotrwałej udręki, niepokoju i bezsilności, poczucia własnej „niewłaściwości” i „zła”. Wymyśliłem motyw zabawy na piasku i zaproponowałem go Anyi: „Wybierz kilka figurek, które wydają Ci się najbardziej odpowiednie”. Taki, który będzie oznaczać złość: to Twój nastrój, gdy jesteś z czegoś bardzo niezadowolony, jesteś zły na kogoś, na przykład na kolegę z klasy, który Cię wyzywa. Inna liczba będzie oznaczać Twój nastrój, gdy bardzo się czegoś boisz, gdy chcesz uciec od sytuacji, czujesz się bardzo mały i bezbronny, zagubiony i zdezorientowany. Można wybrać inną taką postać, która czuje się absolutnie bezradna, że ​​nic od niej nie zależy, nie jest w stanie niczego zmienić, choć bardzo się stara. A ostatnia figura to dorosła część Ciebie, która myśli, analizuje, decyduje, co zrobić w danej sytuacji. Wybierz figurkę najbardziej odpowiednią do każdej roli: może to być dowolna osoba lub cokolwiek, nawet przedmioty nieożywione, jeśli tak zdecydujesz. I ułóż je jakoś w piaskownicy. Nie postawiłam zadania tak, aby Anya wybierała figury dokładnie tak, jak opisałam (w niektórych sytuacjach, na przykład podczas pracy z traumą, byłoby to konieczne), ale założyłam, że być może ona. nie będzie chciała wcielić się w niektóre postacie, obdarzy kogoś innymi cechami, a może pojawi się ktoś, o kim nie mówiłam, ale który odegra jakąś ważną rolę. I tak się stało... Pierwszym, który pojawił się w piaskowym świecie, był zły Demon Krawędziwściekły, niezłomny i wszyscy się go bali. Wtedy pojawił się piesek Mu-mu, bardzo bezbronny, bezradny, drżący, czekający na wsparcie i pomoc od kogoś, nie mogący samodzielnie poradzić sobie ze swoim strachem (okazało się, że ta postać łączył w sobie część przerażoną i bezradną). Potem pojawiła się dorosła część - dziewczyna Masza, stojąca na piedestale: obok niej pojawiły się dwie piaszczyste drogi i zdecydowała, którą wybrać. I jako ostatni pojawił się Mądry Kot (kolejny aspekt dorosłej roli, ważny dla Anyi), który uspokajał wszystkich, którzy źle się czuli, opiekował się małym Mu-mu, gdy się przestraszył, głaskał Smoka Endera, gdy był bardzo zły i była obok Maszy, kiedy trudno jej było wybrać tę właściwą z dwóch dróg. Anya była naprawdę porwana procesem tworzenia tego świata, ważne było dla niej opowiedzenie czegoś o sobie, o swoich doświadczeniach i trudnościach. wydawało jej się to nierozwiązywalne. Poprosiłem każdą postać, aby opowiedziała o sobie: jak ma na imię, jaki jest, dlaczego Anya go potrzebuje, jak jej pomaga i jak jej przeszkadza, czego potrzebuje. Anya zaczęła od najmniejszego i najbardziej bezbronnego bohatera: psa MU-mu, przed którym pojawiły się trzy duże wściekłe psy, grożąc Mu-mu. Ja: Wygląda na to, że Mu-mu był bardzo przestraszony, spójrz, jaki on jest przestraszony cały się trzęsę! Ale nie ma żadnej ochrony, nie ma nawet gdzie uciec i się ukryć. O: No właśnie, powinien mieć własną budę! Musi być niezawodny i mieć dach (rozpoczyna się budowa). No cóż, teraz ma się gdzie ukryć przed tymi psami, a one nie mogą się do niego dostać, są za duże, żeby przejść przez te drzwi. Ja: Jak się teraz czuje Mu-mu. O: Jest spokojniejszy, ale nadal się boi ...Ja: Wciąż się boi... a tymczasem na tym świecie są inni bohaterowie, może ktoś będzie mógł mu pomóc. O: Mądry Kot zauważył, że Mu-mu się boi. Więc podchodzi do niego i zaczyna go głaskać, uspokajać, pocieszać... Ja: A co robi w tej chwili ten zły Smok Endera? O: Jest bardzo zły, drapie piasek pazurami i rzuca wszystko dookoła (...w tym momencie Smok zburzył płot, rzucił swoją zabawkę, rozsypał wokół siebie piasek). Ja: To ciekawe, że Smok jest taki zły, a jednocześnie milczy. Czy potrafi wyrazić swoją złość także głosem? Na przykład warczeć, czy powiedzieć jakieś złośliwe słowa? O: Tak, potrafi warczeć (...bardzo niepewnie i nieśmiało próbuje warczeć). Ja: Wow! Co za drań! (...Powiedziałem to celowo bardziej ze złością, uroczyście i głośno) Tylko wydaje mi się, że może warczeć jeszcze głośniej, żeby wszyscy widzieli, jaki jest wściekły. A: (...zwiększa głośność i psy atakują Mu -mu zostaw) To tyle, usłyszeli, że przestraszyli się Smoka i uciekli stąd (...odkłada psy na półkę). Ja: Co stanie się z resztą mieszkańców, gdy nadejdzie Smok Krainy tak zły? O: Boją się go... nikt się do niego nie zbliża. Jest niebezpieczny. I: Wydaje się, że czuje się bardzo samotny, bo wszyscy się go boją... O: Tak. I zaczyna go boleć głowa, kiedy naprawdę się złości. Potem się uspokaja, a inni mogą do niego podejść i porozmawiać. Swoją drogą, mnie też boli głowa, kiedy jestem zły, ale po prostu nikomu nie okazuję swojej złości. Ja: Boisz się, że poczujesz się samotny jak Smok, jeśli zaczniesz okazywać swoją złość i urazę : Tak... Ale właściwie to wszyscy razem mogą napić się herbaty, kiedy Smok się uspokoi, i wtedy przestaną się go bać (...wyjmuje porcelanowy serwis do herbaty, sadza wszystkich bohaterów wokół stołu i wszyscy zaczynają pijąc herbatę). Kiedy wszyscy są razem i wszyscy są spokojni, nadchodzi czas pokoju i wszystko staje się dobre. Rozmawiają, bawią się i bawią. Bardzo żałowałem, że lekcja dobiegała końca właśnie w momencie, gdy dotarliśmy do najważniejszego – blokowania gniewu, niemożności jego tolerowania i jako wyjścia –. i tłumienie naszej złości, a w konsekwencji występowanie bólów głowy i długotrwałe doświadczenia lęku przed odrzuceniem. Oczywiście Anyi trudno było stawić czoła złości i wyrazić ją nawet w grze, dlatego wszystkie postacie zaczęły/