Wśród pierwszoklasistów pierwsze miejsce zajmują szerokie motywy społeczne i motywy współpracy społecznej, drugie wąskie motywy osobiste, a trzecie wychowawcze i poznawcze. W połowie, a dla niektórych już pod koniec szkoły podstawowej, dla większości uczniów wiodące miejsce zaczynają zajmować motywy edukacyjne i poznawcze. Jakość zdobywanej wiedzy zależy od poziomu rozwoju procesów poznawczych. Systematyczne zdobywanie przez dzieci wiedzy w klasach szkolnych stanowi podstawę doskonalenia umiejętności działań edukacyjnych. Należy zaznaczyć, że przygotowanie do tych zmian odbywa się głównie w ramach rodzajów zajęć, w systemie relacji istniejących w tym wieku pomiędzy uczniem szkoły podstawowej a dorosłymi oraz odpowiadających im formach kształcenia i szkolenia zajęcia szkolne są najważniejszym, centralnym, ale nie jedynym wyznacznikiem pozycji wewnętrznej ucznia. Jak pokazują badania, wśród pierwszoklasistów są dzieci, które posiadają duży zasób wiedzy i umiejętności oraz stosunkowo wysoki poziom rozwoju myślenia, a mimo to słabo się uczą. Tam, gdzie lekcje budzą bezpośrednie zainteresowanie tych dzieci, szybko opanowują materiał edukacyjny, stosunkowo łatwo rozwiązują problemy edukacyjne i wykazują się twórczą inicjatywą. Ale jeśli wiedza zostanie pozbawiona tego bezpośredniego dla nich zainteresowania, a uczniowie szkół podstawowych muszą wykonywać pracę naukową z poczucia obowiązku i odpowiedzialności, zaczynają się rozpraszać i wykonywać ją niedbale. Charakteryzuje to niewystarczającą osobistą gotowość dziecka do nauki w szkole nieumiejętność prawidłowego powiązania się z obowiązkami związanymi ze stanowiskiem studenta. Gotowość intelektualna i osobista nie zawsze pokrywają się. Zanim dziecko pójdzie do szkoły, jego wiedza jest już w pewnym stopniu uporządkowana i usystematyzowana. Nabywa szereg umiejętności umysłowych i poznawczych oraz posiada zdolność do celowego wykonywania czynności intelektualnych i praktycznych. Pojawiające się zainteresowanie szkołą i chęć zostania uczniem tworzą emocjonalną, psychologiczną postawę wobec wkroczenia w nowe życie. Przyzwyczajenie się do roli osoby dorosłej powoduje, że dziecko przestaje zadowalać się złudną zmianą swojego miejsca wśród innych, a zaczyna dążyć do jego faktycznej zmiany, zdobycia nowej pozycji jako osoby zaangażowanej w poważną, szanowany biznes. Ważnym emocjonalnym przejawem motywacji poznawczej są zainteresowania dziecka. Zainteresowania, podobnie jak motywy, powstają na bazie potrzeb i kształtują się w procesie działań edukacyjnych, zawodowych i społecznych. Zainteresowanie ucznia nauką w ogóle lub konkretnym przedmiotem akademickim jest wielką siłą motywującą. Tworzenie i manifestacja zainteresowania jest niemożliwe bez udziału procesów intelektualnych, emocjonalnych i wolicjonalnych, ale nie ogranicza się do nich. Zainteresowanie nauką jest ściśle powiązane z poziomem rozwoju działalności edukacyjnej. Ich zaspokojenie pozwala na uzupełnienie luk w wiedzy, lepszą orientację, zrozumienie i zaznajomienie się z czynnikami, które nabrały znaczenia. Subiektywnie zainteresowania ujawniają się w pozytywnym tonie emocjonalnym, jaki nabiera proces poznania, chęci głębszego poznania przedmiotu, który nabył znaczenia, lepszego poznania go, zrozumienia go. Rolą zainteresowań w procesach działania jest wyjątkowo wielkie, gdyż wyrażają motywującą moc znaczących obiektów działania, a tym samym zmuszają jednostkę do aktywnego poszukiwania sposobów i środków do zaspokojenia swego pragnienia wiedzy i zrozumienia. Zaspokojenie zainteresowania, które ma trwałe znaczenie, z reguły nie prowadzi do wygaśnięcia zainteresowania; wręcz przeciwnie, jego wewnętrzne odbudowanie, wzbogacenie i pogłębienie powoduje pojawienie się nowych zainteresowań, odpowiadających wyższemu poziomowi aktywności poznawczej. Zatem zainteresowania działają jako stały mechanizm motywacyjny do poznania. Zainteresowanie pośrednie jest potrzebą poznawczą, której przejawy są zapośredniczoneświadomość celu działania. Zainteresowania poznawcze są najcenniejszym motywem działań edukacyjnych. Bazując na danych z badań psychologicznych, podeszliśmy do problemu zainteresowań poznawczych jako silnego motywu uczenia się, który staje się stabilną formacją samej jednostki, potężną siłą motywującą do jej działań i indywidualnych działań. W przeciwieństwie do niejasnych i nieświadomych popędów i pragnień, zainteresowanie poznawcze ma zawsze swój własny przedmiot; wyraża skupienie się na określonym obszarze tematycznym. Motyw wyraża wpływ obiektywnego świata na człowieka, co odbija się nie tylko na jego świadomości, ale także rodzi określoną postawę. Do kształtowania motywów nie wystarczą same bodźce zewnętrzne; one, te bodźce, muszą opierać się na potrzebach samej jednostki; stanowi to konieczność, jest ustalona i potwierdzona w motywie. Motyw to nie tylko proces wewnętrzny, ale zjawisko, którego obiektywna podstawa leży w świecie zewnętrznym, w jego materialnych i idealnych przedmiotach. Przedmioty te, nabierając dla człowieka szczególnego znaczenia, „znaczenia osobistego”, zachęcają go do działania. Jako motyw uczenia się, zainteresowanie poznawcze ma szereg zalet w stosunku do innych motywów, które mogą istnieć razem i obok niego (motyw samoafirmacji). , chęć bycia w zespole itp.). Istnieją dwa rodzaje zainteresowań poznawczych. Zainteresowanie sytuacyjne, wywołane zabawą, które jest bardzo podatne na sytuację zewnętrzną, jest zmienne i niestabilne. Jeśli chodzi o trwałe zainteresowanie poznawcze, wynika to w dużej mierze z motywacji wewnętrznej i wcale nie zależy od wzmocnienia. Zainteresowanie poznawcze można utożsamić z pragnieniem sztuki, doświadczeniem estetycznym. Zajęcia edukacyjne pod wpływem zainteresowań poznawczych mogą wywołać u ucznia najgłębszą satysfakcję. Będąc silnym motywem uczenia się, zainteresowania poznawczego, tworząc „wewnętrzne środowisko” rozwoju, w istotny sposób zmienia samo działanie, wpływając na jego charakter, przebieg i rezultaty. Zainteresowanie poznawcze nie jest izolowane, rozwija się w kręgu innych motywów i wchodzi z nimi w interakcję kierując się nimi na przykład pobudkami moralnymi, głównie poczuciem obowiązku i odpowiedzialności. To wzajemne oddziaływanie wielu motywów stanowi najcenniejszy warunek kształtowania zainteresowań poznawczych i rozwoju jednostki jako całości. Zainteresowanie poznawcze, pod wpływem motywów moralnych, samo w sobie nabiera dla jednostki szerszego znaczenia. Z kolei zainteresowanie poznawcze, kojarzone z silnymi przeżyciami i radościami intelektualnymi, swoim wpływem wzbogaca inne motywy. Zainteresowanie jako ważny bodziec do skutecznej nauki jest silnym środkiem stymulującym aktywność dzieci, rozwijającym zdolności myślenia i zdolności twórcze dziecka. Prawdziwe zainteresowanie budzi aktywna praca myślowa związana z rozwiązywaniem złożonych problemów. Ale to wymaga warunków. Zadowolenie z działań edukacyjnych jest bodźcem do dalszego rozwoju. Uczenie się wymaga połączenia zainteresowania i wysiłku. Kształtując zdolność do wolicjonalnego wysiłku, zainteresowanie stymuluje siłę moralną dziecka, a zatem jest nie tylko środkiem do skutecznej nauki, ale także ważnym bodźcem do rozwoju moralnego jednostki. Do głównych kierunków rozwoju zainteresowań poznawczych dzieci zaliczają się następujące: od zainteresowania związanego z bodźcami zewnętrznymi, do zainteresowania wolnego od sytuacji zewnętrznej i stymulowanego przez bardziej złożone okoliczności, związane z „środowiskiem wewnętrznym” samego dziecka, od zainteresowania niezróżnicowanego, czasem rozproszonego („nie wiem co lubię. Wszystko mi się podoba”) do coraz bardziej zróżnicowanych zainteresowań (do określonych obszarów przedmiotów edukacyjnych); od zainteresowań podlegających częstym zmianom sytuacji, przypadkowym wpływom, do zainteresowań coraz bardziej stabilnych, stałych od zainteresowań powierzchownych – do; zainteresowania posiadające głębokie podstawy teoretyczne, ujawniające związki przyczynowo-skutkowe, zależności wewnętrzne, wzorce i idee naukowe, na rozwój zainteresowań poznawczych wpływa bowiem aspekt wieku.