PACJENT CZY KLIENT? Z doświadczenia pracy z „klientami psychosomatycznymi”. Pytanie postawione w tytule artykułu jest fundamentalnie ważne w psychoterapii zorientowanej na osobę. Wydaje się to szczególnie istotne dla psychoterapeuty pracującego z klientami poszukującymi psychoterapii z potrzebami psychosomatycznymi. Pracując z klientem psychosomatycznym po raz kolejny spotykamy się z jednym z paradoksów psychosomatyki: klient ma dużą motywację do psychoterapii, a jednocześnie trudno mu w niej wytrwać. (Szczegółowo w mojej książce „Paradoksy objawów”). Jaka jest specyfika klientów z prośbą psychosomatyczną? Kontaktując się z psychoterapeutą, klienci tacy „przynoszą” na psychoterapię swój objaw jako prośbę. Problem klienta jest subiektywnie reprezentowany przez obecność jakiejś choroby fizycznej. Choroba ta jest postrzegana przez klienta jako coś niepotrzebnego, przypadkowego, niepotrzebnego i nie mającego nic wspólnego z jego życiem. A dobrym skutkiem psychoterapii, jego zdaniem, powinno być pozbycie się tego. W tym przypadku psychoterapeuta postrzegany jest przez klienta jako profesjonalista, który może uwolnić go od niepokojącego objawu. W takim przypadku na ogół oczekują od psychoterapeuty jakiejś „magicznej pigułki” - porady, instrukcji, sugestii, wskazówek itp. Klient z kolei jest gotowy zastosować się do instrukcji, rad, instrukcji, zaleceń psychoterapeuty. Istotę tego rodzaju postawy osoby zwracającej się do specjalisty można opisać w następujący sposób: objaw to coś niezwiązanego z moim życiem; aby pozbyć się objawu, nie trzeba zmieniać swojego życia; terapeuta ma coś, co się tego pozbędzie. Wszystkie powyższe cechy osoby z prośbą psychosomatyczną wskazują, że mamy do czynienia nie z klientem, ale z pacjentem. Oznacza to, że psychoterapia zorientowana na osobę nie sprawdza się tutaj. Jaka jest istota stanowiska klienta? Stanowisko klienta zawiera w sobie odmienne podejście do tego, co dzieje się w jego życiu i inne oczekiwania wobec psychoterapii niż stanowisko pacjenta. Polega na przyjęciu odpowiedzialności za to, co dzieje się w życiu i przyjęciu swojej części odpowiedzialności za to, co dzieje się w psychoterapii. Istotę stanowiska klienta można w skrócie opisać w następujących postawach klienta: objaw nie powstał przez przypadek. Ma to swoje przyczyny, które dotyczą mnie i mojej historii życiowej; aby się go pozbyć, będziesz musiał coś zmienić w swoim życiu; jestem gotowy wspólnie z psychoterapeutą zbadać przyczyny tego objawu; kiedy mamy do czynienia z osobą o wyraźnej pozycji pacjenta? Najważniejszym zadaniem w psychoterapii przy tego rodzaju prośbach jest próba przeniesienia osoby z pozycji pacjenta na pozycję klienta. Od tego należy rozpocząć proces psychoterapii. W przeciwnym razie jest to skazane na porażkę. Kiedy i jak to zrobić. Trzeba zacząć od pierwszego spotkania. Tutaj oprócz obowiązkowych zadań psychoterapii na tym etapie należy skupić się na edukacji psychologicznej: wyjaśniać, oświecać, zapraszać. Trzeba być niezwykle jasnym i precyzyjnym, wyjaśniając swoją wizję tego, co dzieje się z klientem i istotę nadchodzącej pracy, aby nie kształtować (a najczęściej nawet nie wspierać) klienta z nieodpowiednimi wyobrażeniami na temat istoty jego problemu i nierealistycznych oczekiwań w stosunku do nadchodzącego procesu psychoterapii. Dobrym rezultatem tego rodzaju pracy jest to, że osoba zgłaszająca psychosomatyczną prośbę będzie miała przedstawione powyżej elementy pozycji klienta. W takim przypadku będzie ono w stanie zaakceptować fakt, że problemy, z którymi boryka się w swoim życiu (w tym jego objawy/choroby) są bezpośrednio z nim związane i są konsekwencją jego osobistych doświadczeń i historii życia. A potrzebuje psychoterapii, żeby odkryć związek pomiędzy problemem a doświadczeniem i przy pomocy psychoterapeuty zmienić problematyczne doświadczenie. I w tym procesie terapii musi wziąć bardzo bezpośredni udział. Co się stanie, jeśli tak się nie stanie=94602