Od autora: Rozdział 6 z książki V. Lebedko E. Kustova „Archetypowe studium samotności” Penza, „Złoty Sekcja”, 2012 Vladislav Lebedko, Evgeny Kustov Samotność w literaturze i sztuce. Część druga. „Hipoteza jest jak sieć: zarzuć ją, a prędzej czy później coś złapiesz”. "Paprochy". Uprzedzając początek drugiej części, przytoczę kolejną wypowiedź Tyrone Wolfa: „Teraz moje przekonanie życiowe opiera się na przekonaniu, że samotność nie jest zjawiskiem wyjątkowym, wzbudzającym zainteresowanie innych ludzi... Jest to podstawowy i nieunikniony fakt ludzkiej egzystencji.. Samotny człowiek musi poznać wszystkie ukryte wątpliwości, rozpacz i ciemne labirynty swojej duszy, ponieważ nie ma związku z jedną holistyczną ideą, którą sam by stworzył... Nie otrzymuje żadnego wsparcia, ani aprobaty, ani pomocy partii, nie znajduje schronienia w tłumie, nie wierzy w nikogo innego, jak tylko w siebie. I często ta wiara go niszczy, przyprawia o dreszcze i sprawia, że ​​czuje się bezsilny. Jednak pytam każdego, kto doświadczył lub doświadcza samotności, czy wierzysz sobie w chwili, gdy ta samotność zawładnęła całym Twoim postrzeganiem? Moim zdaniem w samotności nie jesteśmy w stanie zaufać nie tylko sobie, ale także samemu istnieniu Wszechmogącego Stwórcy, „który pozwolił na takie cierpienia i męki”. Najprawdopodobniej pan Wolf był podekscytowany. Jego samotność bardziej przypomina samotność, która jest błogosławieństwem, niż niszczycielski chaos niezgody ze światem. Przyjrzyjmy się więc, jak dziedzictwo literackie może nam pomóc w zrozumieniu fenomenu samotności i zacznijmy od heroiczności mitu-. zrobienie. Przypomnę, że swego czasu Aleksiej Fiodorowicz Losew tak się wypowiadał na temat mitu, że jest to „najbardziej konieczna – trzeba to powiedzieć szczerze, transcendentalnie konieczna – kategoria myśli i życia; i nie ma w nim absolutnie nic przypadkowego, niepotrzebnego, arbitralnego, fikcyjnego czy fantastycznego. To jest prawdziwa i najbardziej konkretna rzeczywistość.” Każda postać literacka staje się integralną częścią „przestrzeni psychicznej” i poprzez swoją mitologię wyraża odpowiadające jej znaczenie – twórcze i konstruktywne nawet w jej destrukcyjnej części. Kierując się zasadą tożsamości mikro- i makrokosmosu, Mr. Jung ukazuje świat jako całość przez analogię do ludzkiej psychiki: jeśli dusza ludzka jest całością, której składnikami jest świadomość i nieświadomość z pierwszeństwem tej drugiej, to świat jako całość nie jest tylko światem reprezentacja, ale jedność psychofizyczna, przeniknięta nieświadomością zbiorową, jednocząca wszystkie żywe istoty w jedno na wiele sposobów. Ta zbiorowa psychika, według Junga, jest pojemnikiem znaczenia, polem semantycznym zaprojektowanym do organizowania świata jako całości poprzez jego wrodzoną zasadę bezprzyczynową. To właśnie z tym polem w krytycznych momentach życia jednostki, gdy przed świadomością powstaje nierozwiązywalna aporia (33), może nastąpić poprzez intuicję połączenie, w wyniku którego możliwe stają się symboliczne przekazy nieświadomości – zjawiska synchroniczne (1 ). Można przypuszczać, że Peczorin czy Svidrigailov „nie po prostu” powstali i stali się jej integralną częścią, lecz stali się wyrazicielami odpowiednich archetypowych obrazów (2). Ich pojawienie się jest wynikiem ucieleśnienia w świecie materialnym pewnych celów i zadań bytów z przestrzeni mentalnej (bogowie, duchy, daimony, geniusze, muzy itp.). Istoty te mogą urzeczywistniać takie cele i zadania w świecie materialnym jedynie poprzez ludzką twórczą działalność, na którą są w stanie pośrednio wpływać, stawiając osobę, zgodnie z Prawem Synchronii, z koniecznością rozwiązania (lub wzięcia udziału w rozwiązaniu) pewnych zapotrzebowanie osobiste, humanitarne czy techniczne (itd.) ekonomiczne, polityczne, kulturalne itp. Współczesne badania archetypowe (3) definiują zjawisko takiego zapotrzebowania jako konieczność ewolucyjną i nie zawsze są one związane ze światem ludzkim. JednakżeDo rozważenia będziemy potrzebować właśnie ludzkiego świata, ponieważ na styku materialnego ucieleśnienia Ducha zachodzą wydarzenia, które są interesujące dla studiowania naszego tematu. Bowiem „duch człowieka ma na celu wypełnienie «Umowy» z Odbiorcą Zagregowanym i to on jest siłą, która nieprzerwanie przyciąga człowieka do wypełnienia warunków «Umowy» (bez względu na to, jak są one postrzegane przez ego człowieka – radosne lub okrutne). Można powiedzieć, że to Porozumienie – takie jest nasze przeznaczenie, ale będzie to pogląd bardzo uproszczony, gdyż „istnieje nie tylko duch zorientowany monistycznie, ale także dusza o nastawieniu politeistycznym, która w zależności od tego na rozwój duszy, daje różnorodne i wielowymiarowe rozwidlenia w początkowo jednoznacznym ruchu ducha” (4). Zagregowanym Klientem są te same byty (czasami określamy je jako uosobienie siły) przestrzeni psychicznej, które w Z kolei odgrywają swoją rolę w dynamicznej różnorodności wszechświata. Oczywiście istnieje Prawo Przypadku (5), ale jest to tylko jedno z Praw Ogólnej Regularności tego, co się dzieje i nic nie dzieje się w naszym przypadku przez przypadek. świat. I żaden obraz – od Achillesa po żołnierza Iwana Czonkina – nie staje się „po prostu przemijającym” fenomenem, owocem świadomego tworzenia inspiracji kolejnego autora. Ich poetycka mitologia jest ucieleśnieniem pewnego rodzaju Umowy Zagregowanego Klienta w wyniku naturalnego popytu. „Jeśli gwiazdy się świecą, oznacza to, że ktoś tego potrzebuje”. Każde dzieło twórcze niesie ze sobą pewne znaczenie odpowiadającego mu archetypowego obrazu, ponieważ ktoś go potrzebuje. Nasza empatia czy współczucie zamyka krąg procesu – reagujemy, wczuwając się w poczynania panny Marple czy profesora Moriarty’ego. Dzięki temu my się zmieniamy, a świat zmienia się wraz z nami. I zgodnie z zasadą możliwego znaczenia teorii pola (6): „Żadnej części całego pola nie można z góry wykluczyć jako wewnętrznie nieistotnej, niezależnie od tego, jak zwyczajna, przyziemna, wszechobecna i nieistotna może się ona wydawać” (Malcolm Parlett ). Wszystkie elementy pola są częścią ogólnej organizacji i są potencjalnie znaczące. Oczywiście wnioski te wydają się w naszych czasach nienaukowe. A raczej nie mają one jeszcze statusu uznanego przez oficjalną naukę, a prace pionierów badań nad archetypami nadal uznawane są za wątpliwy mistycyzm, graniczący ze szarlatanerią. Jednak pogląd, że Ziemia kręci się wokół Słońca, był przez wieki oburzającą herezją. Komunikacja z bogami była kiedyś powszechnym sposobem bycia – odzyskujemy jedynie to, co kiedyś zostało utracone (7), a pytania współczesnego życia: o śmierć, o samotność, o sens życia – są nadal aktualne dla Ciebie i dla mnie , a triumfujący racjonalizm, ze względu na swój determinizm, nie może dać im odpowiedzi. Proponuję zatem rozpocząć zapoznawanie się z owocami wspólnej poezji mieszkańców archetypowych sfer i ludzkości z ich najbardziej uniwersalnymi dziełami, a mianowicie przypowieściami, sagami i baśniami. Wspólne, ponieważ niektóre inspirowane, a inne odpowiednio ucieleśnione. Uniwersalność baśni polega na ich samej podstawie semantycznej, w której za prostą narracją kryją się wiodące podstawy życia ludzkiego i ich nierozerwalny związek ze wszystkimi aspektami życia pozaludzkiego. Bajka ze względu na swoje przeznaczenie jest konieczna, aby podświadomie lub świadomie uczyć dziecko w rodzinie zasad i celu życia, potrzeby ochrony swojego „terenu” oraz godnej postawy wobec innych społeczności. Warto zauważyć, że zarówno saga, jak i baśń zawierają kolosalny element informacyjny, przekazywany z pokolenia na pokolenie, którego wiara opiera się na szacunku dla przodków. Jaki jest „kolosalny składnik informacyjny” baśni, jeśli są one wszystkie akcja zwykle sprowadza się do zwykłej intrygi, walki głównego bohatera o swoje interesy? Co więcej, wszystkie te „bajki” są czystą fikcją. Ale prawda jest też inna – nie da się wymyślić niczego, co nie ma prawdziwego tła. Każdy ucieleśniony obraz ma archetypowy prototyp. A jeśli weźmiemy pod uwagę paradoksjednoczesna wielowymiarowość i jednowymiarowość każdego prototypu, stanie się jasne, że nawet symulakry nie są pozbawione swojego prototypu. Bajki są również uniwersalne w tym sensie, że ich matryca semantyczna jest dostępna do zrozumienia przez ludzi w każdym wieku, historycznym, narodowym i społecznym. poziomach bez wyjątku. Wymowny rytm baśni pozwala ludzkiej percepcji poprzez jej obrazy bezpośrednio odnieść się do nieuwarunkowań Jedynego. Oczywiście trzeba wziąć pod uwagę także czas, w którym czyta się nam bajki – przed snem. Czas, w którym siła rozumu ustępuje cieniom z otchłani nieświadomości, a echo głosów mieszkańców archetypowego świata staje się słyszalne nawet dla dorosłych. W baśniach nie ma szczegółowych wyjaśnień stanów bohaterowie - tylko konkretne oznaczenia. Słuchacz w swej empatii dla wybranej postaci sam domyśla się szczegółów. A w procesie myślenia stajemy się podobni do Stwórcy, czyli stajemy się współtwórcami, bo poprzez włączenie procesu poetyckiego tworzymy własną, wewnętrzną rzeczywistość. Moim zdaniem jest to główny cel bajki - zapewnienie przestrzennego pola do wyrażania siebie. W bajkach bohaterowie są prawie zawsze jasno definiowani przez ich status - to (to) (Iwan Carewicz, Kopciuszek). jest dobre, ale to (to) (Koschei Nieśmiertelny, macocha, Baba Jaga) jest złe. Zgodnie z rozwojem baśniowej akcji, w naszej empatii wobec tego, co się dzieje, korygujemy się - „robienie tego jest dobre”, a „robienie tego jest złe”, co dla wielu określa algorytm postrzegania matrycy osobowości lat życia, a dla niektórych przez cały jego oficjalny czas trwania. Same przeżycia bohaterów baśni są jedynie wskazane lub jedynie zarysowane w narracji (9). Ale to właśnie inicjuje manifestację przestrzeni psychologicznej, umożliwiającej rozmieszczenie w niej naszej wyobraźni, która spieszy do uzupełnienia zarysowanego w baśni obrazu w przyswajalną całość (efekt gestaltu lub konstruktywna prowokacja). Kolejnym godnym uwagi zjawiskiem baśni jest że jeśli wyrazić to w kategoriach muzycznych, z pewnością nie jest to symfonia. Bajka to pieśń wykonywana na trzech akordach. Ale jaki jest efekt ich słuchania! Powtarzam jeszcze raz – muzyka baśniowa równie silnie oddziałuje zarówno na dzieci, jak i na dorosłych, na głupich i mądrych, na pilotów i najeźdźców… Wyobraźcie sobie więc, jaki powinien być element semantyczny baśniowej pieśni, gdyby z trzema akordami coś było wyraża się to, co przenika całe nasze życie z jego archetypowych głębin!!! „Bajki są lekarstwem... Mają moc uzdrawiającą, nie zmuszając nas do działania, bycia, działania - wystarczy ich słuchać. Bajki zawierają środki umożliwiające naprawienie lub ożywienie utraconej duchowej wiosny. Bajki rodzą podniecenie, smutek, pytania, aspiracje i zrozumienie, które spontanicznie wydobywają na powierzchnię pożądany archetyp” (17). O samotności mówi się dość często w baśniach: „I zostali sami…” (10), „Zaczęła żyć sama…” (11), „Kuzma żyła i żyła samotnie w ciemnym lesie . …” (12). Jednak jest mało prawdopodobne, że zły charakter będzie samotny. I to nie może nie dziwić. Tak, istnienie Baby Jagi czy Koszczeja Nieśmiertelnego jest czasami opisywane jako samotność, choć przez nich samych całkowicie pożądana. Co więcej, podkreśla się nietowarzystwo złych charakterów jako ich nieodzowną cechę - żyją odgrodzeni od społeczeństwa w gęstym lesie za „wysoką palisadą z czaszkami na ciosanych słupach”, w niedostępnych górach lub w głębinach podmokłych bagien. Choć można powiedzieć, że źli nie są obciążeni samotnością, bo są na swoim miejscu i spełniają swój cel jakościowy, to jednak ich opis baśniowego świata nie jest błędny. Kolejną rzeczą są bohaterowie, którzy „twierdzą”, że są dobrzy. Wielu z nich (starzec ze „Złotej rybki” (13)) spotkało się z samotnością, ponieważ „zaczęli siedzieć w niewłaściwych saniach”, czyli mylić cechy swojego celu społecznego: „Na morzu na oceanie, na wyspie Buyan, była mała, zniszczona chatka: w tej chatce mieszkał starzec i stara kobieta. Żyli w wielkim ubóstwie; starzec zrobił sieć i zaczął płynąć do morzai łowienie ryb: tak zdobywał codzienny pożywienie...”Co? Czy Stary Człowiek nie był samotny? W końcu mieszkał ze starszą kobietą!!! Ale przeczytajcie jeszcze raz bajkę – opisuje ona przypadek klasycznej samotności, a nawet z wyraźnym uzależniającym tłem. Przecież na prostej fabule „Złotej rybki” można napisać całą rozprawę badającą naturę sadomasochizmu, narcyzmu, licznych zaburzeń percepcji, z których „widzenie tunelowe” to tylko kilka. Nas jednak interesuje, jak to doświadczenie samotność ma odzwierciedlenie w baśniach. Jego opis często spotyka się w baśniach o charakterze pouczającym (14). Oznacza to, że w bajkach samotność jest ukazana jako nieunikniony skutek pewnych występków ich uczestników lub pewnych cech. Ale interesujące okazało się rozważenie badanego tematu na przykładzie osoby, która nie cierpi na samotność. Postać ta jest bezwarunkowym symbolem ideału ludzkiej adekwatności, a jednocześnie budzi sprzeczne i polarne myśli i uczucia. Mówimy o Iwanie Błaźnie (15). Tak z wyraźnym smutkiem pisał o baśniowym Błaźnie Evgeniy Trubetskoy: „To (rosyjska bajka o głupcu - autorze) odzwierciedla nastrój człowieka, który oczekuje wszystkiego. błogosławieństwa życia z góry, a jednocześnie całkowicie zapomina o swojej osobistej odpowiedzialności. Jest to ten sam brak, który odzwierciedla się w religijności Rosji, w zwyczaju narodu rosyjskiego do przenoszenia całej odpowiedzialności z siebie na szerokie ramiona „Świętego Mikołaja”. Wywyższenie głupca nad bohaterem, zastąpienie osobistych wyczynów nadzieją na cudowną pomoc i ogólna słabość silnego elementu bohaterskiego – oto cechy, które boleśnie uderzają w rosyjskiej baśni. To uroczy, poetycki sen, w którym Rosjanin szuka przede wszystkim spokoju i relaksu; bajka inspiruje jego marzenie, ale jednocześnie uspokaja jego energię. W bajkach zasada aktywnej, silnej woli, bohaterstwa lub początku osobistych osiągnięć i osobistej odpowiedzialności jest stosunkowo słabo wyrażona, jak na przykład. wyrażone w bohaterskiej epopei różnych narodów. Bajka jest bowiem znacznie starsza od epopei heroicznej i nie ma korzeni heroicznych, lecz magicznych, z których Błazen staje się pochodną. Tutaj (jakkolwiek dziwnie to słowo brzmi) filozofia Błazna w pewnym sensie krzyżuje się z twierdzeniami niektórymi z największych mędrców starożytności („Wiem tylko, że nic nie wiem” – przypisywane Sokratesowi; „Mądrzy ludzie nie są uczeni, naukowcy nie są mądrzy” – przypisywany Lao Tzu), a także mistycznymi praktykami różnych religii rodzaje. Istotą tych poglądów jest odrzucenie działań kontrolującego umysłu, które przeszkadzają w zrozumieniu najwyższej prawdy. Ta prawda (lub rzeczywistość) pojawia się i objawia człowiekowi w tym szczęśliwym momencie, kiedy świadomość wydaje się wyłączona, a dusza znajduje się w szczególnym stanie - bierności receptywnej. Oczywiście bajkowy Błazen nie jest mędrcem mistykiem lub filozofem. Nie mówi o niczym, a jeśli już mówi, to wyjątkowo głupio. Ale, jak widać, on także znajduje się w stanie bierności receptywnej. To znaczy w oczekiwaniu na przyjście i objawienie się prawdy, bez wysiłku, bez napięcia z jego strony, wbrew niedoskonałemu rozumowi ludzkiemu. Stąd, nawiasem mówiąc, ludowe i po prostu powszechnie używane wyrażenia potoczne - takie jak „głupcy mają szczęście”, „głupcy mają szczęście”, „Bóg kocha głupców” - które są szeroko stosowane w rosyjskich bajkach. Głupiec nie ufa ani umysłowi, ani zmysłom, ani doświadczeniu życiowemu, ani poleceniom starszych. Ale Błazen, jak nikt inny, ufa Sile Wyższej. Jest na nią otwarty! Tacy bohaterowie są jak komórki macierzyste i są doskonałym „materiałem” dla sił ewolucyjnego wzrostu ludzkości, ponieważ mogą być uniwersalnymi przewodnikami niezbędnego twórczego Porządku archetypowych bytów Iwana Błazna ze Światem nie jest zatem sam. A słowo głupiec jest prawdopodobnym określeniem statusu, gdy człowiek sam w sobie jest niczym i niczego nie nabywa „przez własne myszy w swojej głowie”. A dzięki temu brakowi dominacji własnych zdolności egocentrycznych (tj.dzięki biernemu lub, nazwijmy to warunkowo, „głupiemu” stanowi), wygrywa za pomocą magicznej mocy. Najwyższa mądrość, czyli magiczna moc, zawsze przychodzi do Błazna z zewnątrz, z zewnątrz. Przychodzą tylko dlatego, że jest Błaznem i na nic innego nie może liczyć. Jestem głupcem, przyjmuję „roszczenia” rodziny (mojej matki i żony braci z bajki „Na rozkaz szczupaka”). ), kaprysy władcy („Mały Garbaty Konik”, „Odmładzające Jabłka” i inne), a także innych osób sprawujących władzę i nie tracąc wiele energii na protesty, niezadowolenie i inne energochłonne przeciwdziałania - po prostu się zbieramy poprzez „nie chcę” i „nie chcę” i idź tam, gdzie „patrzą oczy i dokąd Bóg cię zabierze”. Gdy tylko bohater nie wie (w końcu nie wie! - dokąd iść), interweniuje Pan i zaczyna go prowadzić i wskazywać właściwą drogę. A jednocześnie, jeśli przyjmę wszystko, co wydarza się za oczywiste, to ostatecznie, poprzez śmiertelne próby i ciężkie doświadczenia, ta ścieżka prowadzi mnie do całkowitej przemiany i znalezienia szczęścia (patrz „Mały garbaty koń”, „Opowieść o Sivce -Burka, Prorocza Kaurka” itp.). I znowu - skazuję się na „katastrofalne” cierpienia, jeśli pragnę więcej niż mam (Marfuszka z bajki „Morozko”, macocha i jej córki z bajki „Kopciuszek” ”, myśliwi z bajki „Święty Mikołaj i myśliwi” „itp.) lub przedwcześnie domagają się tego, czego pragnę (Iwan Carewicz z bajki „Żaba księżniczka”, on też pochodzi z bajki „ O Szarym Wilku”, a także bajka „Ognisty ptak”). Samotność opisana jest znacznie szerzej w baśniach autora. W bajce A.P. „Nieznany kwiat” Płatonowa opisuje życie kwiatu na pustej działce. Oto dwa pierwsze wyrażenia: „Dawno, dawno temu żył mały kwiatek. Nikt nie wiedział, że był na ziemi”. Zawierają już w sobie to uczucie dokuczliwej samotności, które nasyca emocjonalny świat bohaterów Płatonowa, wieczną melancholię samotnych dusz żyjących na ziemi. Każdy szczegół, każde słowo ma tutaj znaczenie. Czytelnik czuje w opisie smutek, smutek i melancholię, podsycaną przez autora ciągiem na pierwszy rzut oka zwyczajnych słów: „mały – nikt – na ziemi”. Albo w „Mądrej płotce” Saltykowa-Szczedrina , gdzie stuletnia płotka, która żyła samotnie, nie była dla nikogo zaufana, bała się wszystkich i wszystkiego, a nie odważyła się choć raz popełnić żadnego wartościowego czynu; on, chory i umierający, bez przyjaciół i krewni, żyjąc bezsensownie, znikają w nieznanym kierunku. Czy ten kiełb kiedykolwiek żył? Nikt się z nim nie komunikował, nie widział go, nikt nie potrzebował rady „mądrego”. Jego życie było szare i nudne, a przeżycie stu lat we własnej norze nikogo nie interesuje. Niech życie toczy się burzliwie, jasno, ciekawie, ale lepiej umrzeć w zębach szczupaka, wiedząc, że ktoś będzie za tobą wzdychał lub płakał. Antoine de Saint-Exupéry w swojej legendarnej baśni ogólnie podnosił samotność Małego Książę do rangi filozofii życia. Całe jego istnienie przeniknięte jest smutną akceptacją spotkań z ich nieuniknionym rozstaniem, którego znaczenie jest dla bohatera niezrozumiałe, ale przez niego całkowicie akceptowane. Mały Książę w nieznany sposób inspiruje Pilota do walki o życie, ale jednocześnie, niczym cicha melodia przepełniona poezją, traci swoje. A ze strony Małego Księcia nie jest to oczywiście akt samobójczy, ale najprawdopodobniej akt metafizycznego stworzenia - największy wyczyn tajemnicy nieskończoności bytu. Urodzony w niebie, Ale dziś jestem od nich tak daleko, A moje myśli są pełne bezkresnej melancholii, Samotne i smutne, Jak liść na wietrze, Czasem mam ochotę płakać, A czasem mam ochotę się śmiać. Zapominając o wszystkim, Z chęci szukania czegoś. Wszystkie baśnie Hansa Christiana Andersena przesiąknięte są tym samym jasnym smutkiem. Samotność Brzydkiego Kaczątka wynikała z odrzucenia jego otoczenia ze względu na to, że „biedny był porażką”, a nie urodził się jak reszta. Brzydkie kaczątko stało się wyrzutkiem, którego nie akceptowała żadna „grupa społeczna”. Ledwo przeżył, bezradnie znosząc ataki i prześladowania. I pewnego dnia zobaczył na jeziorze piękne łabędzie i dalsze „rozpoznawanie siebie” stało się dla niego procesem wypełnionym beznadziejnością i żalem w obrazie nieosiągalnego piękna i wolności. Wytrzymał czassurowa zima i ponowne spotkanie królewskich ptaków, Brzydkie Kaczątko w rozpaczy zwróciło się do nich, aby łabędzie go zabiły, ale nie odrzuciły! Jakże zdziwiło się Brzydkie Kaczątko, gdy w swoim odbiciu w lustrzanej tafli jeziora „pożądany obraz ze snu” zjednoczył się z jego własnym! „Teraz Kaczątko cieszyło się nawet, że przeżył tyle smutku i kłopotów. Wiele wycierpiał i dlatego mógł lepiej docenić swoje szczęście. A wielkie łabędzie pływały i głaskały go dziobami” (18). Zarówno Gauff, jak i Hoffmann opisują także samotność swoich bohaterów jako konsekwencję ich odmienności od otaczających ich ludzi, a także chęć przetrwania i osiągnięcia upragnionego celu. znosić wszelkiego rodzaju trudy i dokonywać wyczynów. Wyczyny te jednak jawią się czytelnikom nie tylko jako odważny czyn, ale jako synkretyczne (19) przezwyciężenie filisterskiej ślepoty i nieludzkości (Papierowy żołnierz B.Sz. Okudzhavy, Peter Munch „Kraina lodu” V. Hauffa, „Dziadek do orzechów” z bajki pod tym samym tytułem Hoffmanna i innych). Wydaje się, że autorzy wielu baśni celowo dążyli do demitologii bohatera, aby jak najbardziej przybliżyć go do realnej osoby z codziennej rzeczywistości i zapewne próbowali pokazać, że każdy z nas jest w stanie dokonać podobnych czynów znacznie obszerniejszą galerią opisów samotności jest twórczość mitologiczna (patrz rozdział 1, linki). W mitach samotność opisana jest obiektywnie, czasem z uwydatnieniem szczegółów przeżyć opętanego nią bohatera. Jednak mity zachowują także magiczną ciągłość związku przyczynowo-skutkowego baśni i legend, wyjaśniając naturę pojawiającej się samotności. Prometeusz (20) jest skazany przez bogów na bolesną samotność, ponieważ odważył się ukraść ich Ogień. dla ludzi. Albo kochający życie Syzyf, który odmówił uznania jednostronnej władzy bogów nad ludźmi, za co został poddany najcięższym torturom (z punktu widzenia bogów) - bezsensownej pracy w całkowitej samotności. Jednak dzięki szczegółom opisu tej nieludzkiej kary możemy sobie wyobrazić Syzyfa w niesamowitym napięciu, próbującego podnieść ogromny kamień, przetoczyć go, wspiąć się z nim na zbocze; widzimy skurczoną twarz, policzek przyciśnięty do kamienia, ramię trzymające pokryty gliną ciężar, potykającą się nogę, raz po raz podnoszącą kamień wiedzy dłońmi umazanymi błotem. W wyniku długich i wyważonych wysiłków, w przestrzeni bez nieba, w czasie bez początku i końca, cel został osiągnięty!.. Ale Syzyf patrzy, jak w ciągu kilku chwil kamień stacza się do podnóża góry, skąd trzeba będzie go ponownie podnieść do góry. Idzie na dół. W tej przerwie interesuje mnie Syzyf. Jego wymizerowaną twarz ledwo można odróżnić od kamienia! Widzę, jak ten człowiek schodzi ciężkim, ale równym krokiem w kierunku cierpienia, które nie ma końca. W tym momencie wraz z oddechem powraca do niego świadomość, nieunikniona jak jego nieszczęścia. I w każdej chwili, schodząc ze szczytu do legowiska bogów, jest ponad swoim losem. Jest silniejszy od swojego kamienia Syzyf uczy najwyższej lojalności, która odrzuca bogów i przesuwa kamienie. On też uważa, że ​​wszystko jest w porządku. Ten wszechświat, pozbawiony teraz władcy, nie wydaje mu się ani jałowy, ani nieistotny. Każde ziarno kamienia, każde odbicie rudy na górze o północy to dla niego cały świat. Wystarczy jedna walka o szczyt, aby napełnić serce człowieka Legenda o Syzyfie uczy między innymi najwyższej lojalności, która odrzuca tyranię bogów i nieustannie przesuwa kamienie zagłady, w każdej chwili próbując się odwrócić. otchłań bezsensu w świadome pokonanie. Syzyf jest symbolem Zwycięstwa. Cały otaczający go wszechświat, pozbawiony teraz jedynego władcy, nie wydaje mu się ani jałowy, ani nieistotny. Każde ziarno kamienia, każde odbicie rudy na górze o północy to dla niego cały świat. „Wystarczy jedna walka o szczyt, aby wypełnić serce mężczyzny”. Archetypowym obrazem Syzyfa jest człowiek, który wzniósł się ponad bezsens swojej egzystencji, który w tej bezsensowności odnalazł swój sens i swoją dumę(nie duma!). Rzucił wyzwanie realizacji praw wszechświata i przyjął odpowiedzialność za jego realizację. Stephen Crane wyraził coś podobnego w poetyckiej metaforze: „Człowiek mówi do wszechświata: „Panie, ja istnieję!” „Jednakże” – mówi wszechświat – „ten fakt mnie do niczego nie zobowiązuje”. „Jednak jem!” KG. Jung zaproponował szereg podstawowych archetypów (22), z których w mitologii samotność jako przeżycie jest przepisana Bohaterom. Samotność nie jest cechą bogów. Są wyrazicielami cech holistycznych, a Bohater stara się uczynić świat lepszym miejscem. Normalnym stanem Bohatera jest ciągła rywalizacja: na polu bitwy, w zawodach sportowych, w pracy lub w każdym innym miejscu, gdzie życie jest wyzwaniem i wymaga zdecydowanych i odważnych działań i decyzji. W głębi duszy boi się porażki Archetyp Bohatera charakteryzuje się dyscypliną, skupieniem, determinacją i celowością, a także ambicją i chęcią podjęcia wyzwania. Bohaterowie stają w obronie tych, których uważa się za niewinnych, bezbronnych i bezbronnych. W najlepszym przypadku dokonują wielkich czynów, w najgorszym stają się aroganccy, okrutni i nieustannie szukają wroga. Wydaje się, że w procesie poszukiwań i walki Bohater traci część sił, w wyniku czego zostaje zaciemniony stanem samotności, który z kolei musi pokonać i odzyskać Integralność oraz boską jedność świata wewnętrznego i zewnętrznego. - uzdrowienie animy Przypomnę, że archetypy reprezentują ich podstawowe wyobrażenia o otaczającym nas świecie i nie zależą od osobowości i poziomu rozwoju danej osoby. KG. Jung ujawnił, że istnieje znaczna liczba symboli (obrazów) właściwych wszystkim starożytnym kulturom. Odkrył też w snach pacjentów w trakcie psychoterapii coś, co uznał za odciski podobnych symboli. Wszystko to jeszcze bardziej przekonało go o słuszności jego własnej teorii nieświadomości zbiorowej. Obrazy te są najbliższe samemu archetypowi w snach i wizjach, gdy świadoma część psychiki ich nie przetwarza. Są to obrazy niejasne, niezrozumiałe, postrzegane jako coś strasznego, ale jednocześnie odczuwane jako coś nieskończenie wyższego od ludzkiej osobowości, święte. Idea archetypu zakłada wewnętrzny obraz, przez który ludzka świadomość załamuje się, schodzi ze swojej świadomej ścieżki i zwraca się do pierwotnych form świadomości. Jung zauważa, że ​​archetypy określają sposoby postrzegania rzeczywistości, z góry determinują nieświadome postawy, które służą jako pryzmaty. poprzez który człowiek interpretuje otaczający go świat. Ale w czystej postaci archetyp nie wchodzi zatem do świadomości; zawsze podlega świadomemu przetwarzaniu, a spotkanie samotności jest dla każdego człowieka wyraźnym znakiem podróżowania po nieoświetlonych jeszcze przez świadomość przestrzeniach jego wewnętrznego świata, jako otrzymywanie innego. lekcja opanowywania mądrości postrzegania życia Terapeutyczny wpływ na obraz samotności u pacjenta prowadzi do pojawienia się kontaktu z jej ukrytymi składnikami, co czasami jakościowo przekształca samo doświadczenie samotności i zmienia system znaków w stosunku do niej z odrzuconego. interesować. Oto fragment wywiadu z Ekateriną N. (specjalistką wyższego wykształcenia technicznego): Doktor - Jak kojarzy Ci się samotność Ekaterina - Jaka metafora? ...Drzewo na wzgórzu.D. - Kiedy po raz pierwszy zetknąłeś się z samotnością? - W szkole... Dla mnie jest to kojarzone z doświadczeniem piękna.D. - Czy była negatywna strona twojej samotności? - Strach.D. - A strach przed czym? (mówi bardzo cicho, starannie dobierając słowa i bez strachu) - Strach... Niezrozumienie... Strach przed samotnością... D. - A więc... E. - Ale co jest złego w byciu samotnym? D. - Tak, tak, to jest fenomen - nawiązywanie kontaktu! Wyjaśnij sobie – czego właściwie się boisz? Jakie przesłanie przekaże Ci strach w odpowiedzi na Twoje pytanie E. - Strach przed byciem słabym... Zostałem sam... Nie mam poczucia bezpieczeństwa.D. - Któryobraz Twojej słabości? E. - Bycie słabym oznacza brak ruchu do przodu. A obraz?.. To, co powoduje zatracenie sensu istnienia, to, co nie pozwala iść do przodu... D. - Spróbuj zobaczyć ten obraz. Czy jest duży czy mały? - Duże D. - Dotknij tego. Jakie to uczucie? - Shershavyy.D. - A co jeśli to poliżesz? - Jest słone.D. - Czy ten obraz ma dla Ciebie jakieś przesłanie? Skontaktuj się z nim.E. - Protestuje przeciwko nadawaniu znaczenia... jedynego znaczenia... Jest ono wielowarstwowe i złożone.D. - Jak wygląda obraz samotności po zetknięciu się z nią E. (zaczął mówić głośno) - Po pierwsze, obraz ożył. Jeśli porównać go z samochodem, to ma kolor...czerwony!D. - Jak to teraz smakuje? - Uh... wygląda jak mydło. Obraz samotności ma trawę. Wcześniej obraz samotności był...był tylko szczyt wzgórza, na którym stało drzewo, teraz wokół jest ziemia, przestrzeń...bardziej wyrównana.D. - Czy ten obraz ma dla Ciebie jakieś przesłanie? Dotykasz obrazu, a on podaje informacje... E. - Wszystko jest w jakiś sposób jasne (mówi cichym głosem, jakby odsłaniało coś wcześniej niewidocznego)... Dla mnie jasne! I uczucie... I coś ciekawego, wielowartościowego... Podsumowując, można powiedzieć, że samotność to prawdopodobne naruszenie parowania części wewnętrznego świata jednostki, które K.G. Jung ustrukturyzował to jako Ego – Superego (Super-I), Ego – Persona, Ego – Cień, Anima i Animus. Jak w każdym z tych przypadków objawia się samotność? Kiedy Cień jest izolowany, osobowość wypierając swój Cień, rozprzestrzenia go do innych. Dlatego człowiek jest samotny, bo wokół niego panuje całkowite zło, a ona sama jest „wieczną ofiarą”. Kiedy Osoba jest odizolowana, każdy ocenia ją inaczej niż ona sama, co uniemożliwia jej znalezienie partnera dla siebie, bo nie jest taki jak wszyscy. Kiedy Super-I jest izolowane, osobowość czuje się jak część tłumu, trybik, słaba i bezradna, co prowadzi do powstania Kultu Osobowości Władcy, bez którego wszyscy są niczym, częścią biomasy, producentami swego rodzaju naruszenia w parze Anima-Animus objawiają się najczęściej w następujący sposób: - izolacja Animusa u kobiety - samotność typu „starej panny”, „zakonnicy” – izolacja Animusa u mężczyzn - homoseksualizm; - izolacja Animy u kobiet - lesbijek; - izolacja Animy u mężczyzn - „kawalerów”, „mnichów”. Jak ustalić, czy dana osoba ma izolowane części swojej osobowości, które są niebezpieczne dla „odkorkowania” Junga? wierzył, że każdy ma nie tylko Ego, ale także Cień. Wszyscy boimy się naszego „Cienia”, czyli tzw. w sobie negatywni, ale nie zaprzeczamy Cieniu jako faktowi naszego życia wewnętrznego. A religia uczy: „Wszyscy jesteśmy grzesznikami! Proś o przebaczenie, płacz i pokutuj!” Tylko ci, których własny „Cień” może zniszczyć, zaprzeczają temu, nie potrzebują tego i, jak mówią legendy, są gotowi wymienić swój cień na bogactwo i władzę. Tak naprawdę człowiek, jeśli straci swój Cień, zachoruje i jest gotowy zrobić wszystko, aby go odzyskać (zobacz opowieść Schwartza pod tym samym tytułem „Cień”). Kto wie, jak potoczyłby się los Hamleta, gdyby mu o tym powiedział sam szczerze przyznał, że to jego własny „Cień”, a wcale nie „Cień ojca Hamleta”! Własny cień „podburza” księcia duńskiego przeciwko matce i wujowi, bo to nie on sam zasiadł na tronie ojca. I może nie powinien był zadawać słynnego pytania: „Być albo nie być? ” Wypierając się własnego Cienia, odpowiedział już na swoje pytanie – nie być! To jest pragnienie śmierci! Jeśli człowiek wyrzeknie się własnego „Cienia” jako absolutnego Zła, to możemy założyć, że skazuje się na rolę ofiary – absolutnego Dobra. Niszcząc zło wokół siebie, ostatecznie niszczy siebie. Absolutne dobro nie może zabijać i walczyć, w przeciwnym razie nie byłoby absolutnym dobrem! Zabijając i walcząc z czymkolwiek lub kimkolwiek, o jakąkolwiek ideę i „sprawiedliwość” - w tym przypadku sam stajesz się zły dla innego, wyrzekłeś się już Absolutnego Dobra, próbując ukarać wszystkich - kłamców, zdrajców i morderców króla, w As w rezultacie Hamlet karze się, ponieważ w jego duszy szaleje wojna między dobrem a złem. Trwa wojna, w której nie ma zwycięzców. Nikt nie zna Prawdy Absolutnej, tylko czasami mamy obsesjęniebezpieczna pasja domagania się roszczeń do jej „bezpośredniej reprezentacji”. „Czynniki ostrzegające przed niebezpieczeństwem walki z samotnością, jeśli wiąże się ona z izolacją od części własnej osobowości (23): Wyparcie się cienia swojej osobowości i absolutna idealizacja siebie jako nosiciel idei dobroci i sprawiedliwości; Chęć dotarcia do sedna prawdy, zdemaskowania zdrajców i kłamców oraz udowodnienia, że ​​wszyscy wokół są wrogami; Pragnienie „nie być”, tj. pragnienie śmierci, które objawia się pragnieniem zniszczenia winnych.” Ale jeśli wyrzekniesz się swojego Cienia i uczynisz zło, jest to dla ciebie niewybaczalne. W związku z tym następuje nieunikniona samokara. I okazuje się, że istnieje niezgoda pomiędzy Bohaterem a Bohaterem. Dobrze, jeśli z czasem sam zdemaskuje sattwiczną ciemność (24) „prawdy ostatecznej” i powróci do współpracy ze światem. W przeciwnym razie Bohater zostaje odizolowany od Prawa Harmonijnego Rozwoju i skazuje się na samotność, aż do anomii (por. Fragment 2 Studium nad zjawiskiem samotności. Kolejny nie mniej znany przedstawiciel panteonu „). autorska” mitologia – Zaratustra Fryderyka Nietzschego – jest najjaśniejszą projekcyjną postacią jego twórcy samotności Zaratustra, według słów Nazipa Khamitowa (25), jest postacią tak wyrazistą i „głęboko osobistą” (26), że zaczyna z powrotem przekazywać Fryderykowi doświadczenie swojej samotności, a nawet je wzmacnia. „Zaratustra jest obrazem, który odbiera Nietzschemu zdolność kochania. Kochać coś innego niż samotność…” (25). Zaratustra jest bliski Nietzschemu, wyraża Nietzschego, ale nie jest tym samym co Nietzsche. Samotność Nietzschego zostaje w nim oczyszczona do maksymalnego piękna i tragedii. To estetyzowana i wyrażona samotność żebraków. Zaratustra to idealny, wielki kawaler, pozbawiony codziennych dramatów, przesłaniający czystość Nietzschego samotności. A jednocześnie samotność Zaratustry nie jest samotnością Nadczłowieka. Sam Zaratustra nie jest bynajmniej Nadczłowiekiem, gdyż podlega sprzecznościom i cierpieniom. „Zamknięty w swej samotności Nietzsche jest wyobcowany nie tylko od ludzkości, ale także od kolejnego etapu ewolucji człowieka, gdyż taki etap ewolucji może być jedynie androgyniczny” (25), gdzie Anima i Animus zjednoczeni są w ewolucyjnej jedności. „głód wyzwolenia” ( 27, s. 37), to istota procesu dążenia do wyżyn ludzkiej wiedzy poprzez ukrzyżowanie własnej niewiedzy i zdobywanie nowych możliwości świadomości: „Patrzysz w górę, gdy szukasz wyżyn. I patrzę w dół, bo zmartwychwstałem. Ilu z was potrafi się śmiać i jednocześnie być na szczycie?” (27). I jako człowiekowi „właściwemu” nie jest mu obce nic, co ludzkie: sentymentalizm (przypowieść „O drzewie na górze”), podmiotowość sądu (przypowieść „O przyjacielu”), złość (przypowieść „O przechodzeniu By”) i strach (przypowieść „Cień”)”. Dla Nietzschego Nadczłowiek jest jak Bóg Ojciec. Na jego obraz łączą się niezliczone panteony pogańskich bogów i obraz Jedynego Boga. Nadczłowiek rozwija się w zadziwiającą abstrakcję istnienia, biorąc w siebie ich moc i wolę. Dla Nietzschego Zaratustra jest jak Chrystus. Jest Pre-Nadczłowiekiem, ukrzyżowanym przez niezrozumienie ludzi, wzywającym do innej wizji świata, leżącym poza i poza przestrzenią i czasem ziemskiej historii. Jednak takie podobieństwo jest zbyt słabe, aby przezwyciężyć nieskończoną samotność zrodzoną z nieobecności Boga , umiejscowiony ponad granicami ewolucji zrozumiałymi dla zwykłego umysłu „homo sapiens”. Ta nieodparta i władcza samotność niesie w swą otchłań Nietzschego – Nietzschego, ale nie Zaratustrę, bo tak mówi: „Czemu się boisz? Z człowiekiem dzieje się to samo, co z drzewem. Im usilniej dąży w górę, ku światłu, tym mocniej korzenie jego wbijają się w głębiny ziemi, w ciemność – w zło”. (27 s. 36). I Zaratustra mówił też: „Mówisz mi: «Życie jest ciężkie... Nie udawajcie takich maminsynków! Wszyscy jesteśmy odporni jak juczne osły” (27 s. 35). Zaratustra często przekazuje swoją wizję samotności poprzez obraz drzewa (patrz wyżej wywiad z Katarzyną N.): „To drzewo stoi samotnie na górze, wzniosło się wysoko zarówno nad bestią, jak i nad człowiekiem Igdyby chciała przemówić, nie byłoby nikogo, kto by to zrozumiał: w ten sposób wzniosła się w górę” (27 s. 36). „Nietzsche zajrzał w Otchłań znacznie głębiej niż Kant. Egzystencjalnie wypełnił dowód antynomii Kanta na temat istnienia Boga. Z dwóch dróg Kantowskiej antynomii wobec istnienia Boga wybrał tę, która prowadzi w otchłań samotności. I doprowadził do końca” (25). Nietzsche styka się z żywiołem samotności i cieszy się nim, aż staje się on przepaścią. Można przypuszczać, że następuje to wraz z utratą związku z wizerunkiem kobiecości – wizerunkiem akceptacji i pokory. „Tracąc obraz kobiecości, Nietzsche pozbawia męskości swoją twórczość i staje się absolutnym kawalerem. Bycie absolutnym kawalerem prowadzi go do twórczego szaleństwa i estetycznego zastoju. Nie pozwala to Nietzschemu zrozumieć, że jedynym wyjściem z nadludzkiej samotności jest Bóg-Człowiek” (25). Na przekór samotności Nietzschego znana jest samotność Włodzimierza Sołowjowa. Jego życie także toczy się z dala od kobiet, ale z ideą i obrazem Wiecznej Kobiecości. Dla Władimira Sołowjowa Wieczna Kobiecość pełni rolę hipostazy androgynicznej Boskości (28): zjednoczenie z nią prowadzi do przezwyciężenia samotności. Tragiczna arystokracja samotnych zamienia się w wizję bogo-człowieczeństwa. Drogi przyjacielu, czy nie widzisz, że wszystko, co widzimy, jest tylko odbiciem, tylko cieniem tego, czego nie widać naszymi oczami? Drogi przyjacielu, czy nie słyszysz, że trzeszczący hałas życia jest tylko zniekształconą reakcją triumfujących harmonii? Drogi przyjacielu, czy nie czujesz, że na całym świecie jest tylko jedna rzecz – tylko to, co serce do serca mówi w cichych pozdrowieniach? (29) Obrazy podobne do Zaratustry można znaleźć w innych wcieleniach literackich. Jack London to jeden z tych, którzy uwielbiali nadawać swoim bohaterom poetykę męskości. Jej kapitan Larsen – główny bohater powieści „Wilk morski” – łączy w sobie cechy proroka Nietzschego Supermana z jego nieodłącznymi cechami – artystyczną sztywnością, kpiną z nieśmiertelności i Boga, z szaloną wolą ucisku i rządzenia. Ale za takie połączenie płaci nieludzką samotnością; jego wola mocy zamknięta jest w granicach jego statku i wreszcie tylko ciała, które stało się więzieniem jego ducha... Warto jednak zauważyć, że Zaratustra jest interesująca ze względu na jego pragnienie samotności. W przypowieści „O przyjacielu” (27) Nietzsche proponuje następującą postawę wobec samotności: „Sam ze sobą przestajesz być sam – jest jeszcze jeden i to już za dużo” – myśli pustelnik. „Wszystko jest jednym i jednym - to ostatecznie tworzy dwa!” I dalej: „Dla pustelnika przyjaciel jest zawsze trzecim: trzeci to korek uliczny, który nie pozwala rozmowie dwojga zejść w bezdenne głębiny. Ach, zbyt wiele jest bezdennych głębin dla wszystkich pustelników!” I jak tu nie zrozumieć odkrywczego patosu strachu przed samotnością: „Jeden idzie do bliźniego, bo szuka siebie, a drugi, bo chce się zatracić . Twoja zła miłość własna zamienia twoją samotność w więzienie... Nasza wiara w innych pokazuje, w co sami chcielibyśmy wierzyć w siebie. Nasza tęsknota za przyjacielem jest naszym zdrajcą.” („O przyjacielu” (27)) Tak naprawdę samotność zdecydowanie dosięga tego, kto od niej ucieka i nieuchronnie zaciemnia siebie, ponieważ osoba ta zdradziła się z niedowierzaniem we własne możliwości. Bliźniego bowiem można kochać tylko jak siebie samego! Niech ta maksyma może sprawić, że ktoś będzie przygnębiony, a nawet rozgoryczony, ale obawa przed zrozumieniem siebie jest główną zdradą własnej natury „Oczywiście, będziesz sam - i to jest przerażające. Nie możesz zabrać ze sobą przyjaciela. Nie możesz nikogo zabrać ze sobą do swojej wewnętrznej przestrzeni, nawet Boga, jeśli On istnieje; nie możesz zabrać Go do swojej wewnętrznej przestrzeni. To twój przywilej. Na tym polega twoja wielkość: twoja wewnętrzna istota jest nienaruszalna. Nikt nie może go wtargnąć. Ale musisz być odważny, wyrozumiały, czujny, ponieważ w sobie napotkasz rzeczy, które ukrywałeś przed innymi i stopniowo ukrywałeś także przed sobą. Spotkasz potwory, które wpychałeś coraz głębiej w siebie; spotkasz wielutłumienia. Nie jest to zbyt przyjemne doświadczenie; to jest gorzkie. Ale żeby odnaleźć swoje centrum, trzeba będzie tego dokonać” (30). Herman Hesse z jeszcze większą inspiracją posługuje się obrazem Zaratustry, odkrywając jego pokrewieństwo z Faustem: „Faust jest bojownikiem wiedzy, idealnym człowiekiem starego świata, którego istota jest dualistycznie podzielona na ciało i duszę, na dobro i zło, którego życie obarczone jest tradycyjną koncepcją grzechu, od którego musi szukać zbawienia. Zaratustra jest natchnionym prorokiem nowego, jednolitego, monistycznego obrazu świata, który wykraczał poza dobro i zło i opierając się na współczesnych naukach przyrodniczych i światopoglądzie, postrzegał człowieka jako integralną, niepodzielną istotę wśród pozostałych stworzeń i pokazał mu nowy cel, nową ścieżkę - do nadczłowieka! (31). Obraz Fausta jest naprawdę wspaniałą ilustracją wewnętrznej walki człowieka o siebie. Uzyskuje dostęp do zaspokojenia wszystkich swoich możliwych pragnień. Mefistofeles „prowadzi go przez życie dzikie i nieokiełznane, pogrążając go w banalnej nicości, prowadząc od przyjemności do przyjemności, od jednego zmysłowego podniecenia do drugiego”. Nic jednak nie wiąże Fausta na dłużej i nie jest w stanie go zadowolić. Wydaje się, że Faust upadł i nieuchronnie upadnie pod wpływem diabła i jego klątwy. Jednak Goethe pragnie wolności swojego bohatera stawia na rangę zbawienia: Szlachetna część od zła ocaliła teraz świat duchowy: Którego życie było pragnieniem, Możemy go ocalić. (32) Jak więc pan Hesse uwydatnił Fausta, porównując go do Zaratustry? I dlaczego Goethe „dał zbawienie” poległym? Sam Hermann Hesse pisze o tym: „W dotychczasowym, dualistycznym obrazie świata on (Faust) jest rewolucjonistą, drwiącym ze wszystkich świętych przykazań, zakazów i granic wiedzy; w dawnym obrazie świata jest typem, który skrystalizował walkę całej duszy ludzkiej o wolność, światło i zbawienie. Jest nosicielem wszystkiego, co tragiczne, co ten obraz świata z naturalną koniecznością ukrył przed dawną ludzkością. I dlatego jego obraz napawa nas głęboką czcią” (31). Goethe przedstawiając czytelnikowi Fausta, podkreślał: „On wie wszystko!” A anomia Fausta była całkiem świadoma. Potrafił sprzeciwić się wszelkim fundamentom społecznym tamtych czasów, paląc wszystkie mosty własnych przywiązań i wyobrażeń o świecie wewnętrznym i zewnętrznym. Z tego powodu mógł zostać zniszczony przez Inkwizycję i to w każdej chwili. Jego samotność miała charakter nie tylko społeczno-psychologiczny, ale także duchowy. Tak naprawdę Faust żył „nad przepaścią”, a Goethe być może nie rozpisał jeszcze całej otchłani upadku odstępcy z łaski, gdy „uderzył we wszystko, co twarde”. Gdzie jest pokusa diabła – nie ma w niej otchłani, która zmieściłaby się w otchłani upadku człowieka. W apoteozie swojego wiersza Goethe przedstawia odmienioną naturę Fausta - „w kontakcie z nim wszelka niewinność gaśnie, życie znika, kwiaty bezowocnie wysychają”. „Wiadomo, że Faust, którego stworzył Goethe, jest pod wieloma względami niczym innym jak lustrzanym odbiciem samego siebie - ucieleśnieniem jego cierpienia w życiu, obrazem walki jego tytanicznej duszy z granicami jego wiedzy, oporu swego gigantycznego ducha do ludzkich dekretów i porozumień” (31). Wydaje się, że Zaratustra „poszedł” dalej i doświadczywszy własnej przepaści i wyżyn, zszedł ze swojej góry, od samotności do ludzi (27), aby im to oznajmić nie ma sensu modlić się do starych bogów, bo „to jest godzina wiadomości, pewnie jeszcze nie wiesz” – „Bóg nie żyje”. Jest mało prawdopodobne, aby Zaratustra był idealistą lub idiotą. No cóż, co on właściwie chciał osiągnąć? Ach... „Kocham ludzi” – odpowiada Zaratustra (27. s. 8). Zaratustra schodzi do świata, w którym nikt nikogo nie kocha, nawet siebie samego, i dlatego wszyscy są sami. Czy nie jest to „dar” miłości (27, s. 9), który On przynosi ludziom, aby przełamać straszliwy mrok rozłamu? „Twoja miłość do bliźniego jest tylko złą miłością do siebie” – powiedział Zaratustra. I czyż nie dlatego, zmywszy swój dar, Zaratustra ponownie „powrócił do lasu do swojej Samotności” (27) „Podobnie jak Faust, Zaratustra zmaga się z cierpieniemi z ciemnością tej egzystencji; podobnie jak Faust, Zaratustra pragnie wskazać człowiekowi drogę do Zwycięstwa i Zbawienia. Do którego z nich chcielibyśmy się przyłączyć. Poważna kwestia współczesnego człowieka jest dla nas ważna i znacząca. U Fausta, podobnie jak u Zaratustry, widzimy światło i cienie, szczyty gór i samą głębinę. I nie ukrywajmy przed sobą: droga Fausta wciąż wydaje się wielu z nas jaśniejsza, prostsza, bardziej znajoma. (31). Obrazy Fautha i Zaratustry bardzo wyraźnie ilustrują Ideę Zwycięstwa, gdy zanika samotność z jej złudzeniami i pojawia się chęć dania światła Wizji z „nadmiaru tego, co nabyte”. Ich obrazy można słusznie nazwać epickimi, gdyż autorzy włożyli do matrycy pojęciowej zarówno Fausta, jak i Zaratustry podstawowe cechy rozwijającej się osoby. Dlatego słowa i teksty tych dzieł tak silnie oddziałują na Ciebie i na mnie. A jeśli stan samotności ma „wrogów”, to najskuteczniejsza jest chęć wyjaśnienia, zrozumienia i mądrości. Teraz, moim zdaniem, warto przeprowadzić badanie zjawiska samotności na przykładzie bardziej współczesnych postaci literackich . Nie są nam one aż tak bliższe w porównaniu z bohaterami starożytnych mitów czy średniowiecznych poezji, ale z punktu widzenia przymiotnika są zdecydowanie bardziej zrozumiałe. Więcej na ten temat w dalszej części rozdziału piątego. Lista odniesień i odniesień do rozdziału piątego, część 2: (1) Jung K.G. „Synchroniczność”. M., 1997. s. 212. (2) J. Hillman „Samobójstwo i dusza”: „Archetyp należy odróżnić od „archetypowego obrazu”, który jest formą reprezentacji archetypu w świadomości. Nieprzedstawialne same w sobie archetypy świadczą o sobie poprzez archetypowe obrazy (motywy lub idee). Są to zbiorowe uniwersalne wzorce (modele, schematy), które stanowią główną treść religii, mitologii, legend i baśni. U pojedynczego człowieka archetypy pojawiają się w snach, wizjach, marzeniach na jawie.”(3) V. Lebedko, E. Naydenov. „Archetypoterapia”. Złoty podział, 2010 (4) W. Łebedko. „Świadomość mitologiczna oraz rozwój naukowy i techniczny”: „Z punktu widzenia świadomości mitologicznej zadaniem człowieka jest stworzenie i aktywacja (świadomość) kanałów duszy, łącząc ją ostatecznie ze wszystkimi stworzeniami Wszechświat, a przynajmniej planeta. Te. oznacza to animowanie świata i świadome łączenie swojej duszy z Duszą Świata, jednocześnie ją uzdrawiając, ponieważ nawet przy częściowym połączeniu z Duszą Świata ciało będzie reagować deformacjami z powodu wrodzonych wad Duszy Świata, narosłych w wyniku nieodpowiednich działań indywidualnych dusz. Osoba, która zdecydowała się połączyć swoją duszę (w tej czy innej skali z Duszą Świata) będzie musiała zrekompensować te napięcia, aktywując określone kanały duszy i „przepisując” wiele „umów” z różnymi „klientami” w różnych skalach . To doprowadzi do pewnego uzdrowienia Duszy Świata.” (5) P. Lyubimov. „Formacja człowieka w prawach stworzenia”. Magazyn „Samizdat”. 2010: „W rzeczywistości wszystko, co się dzieje, polega na tym, że istnienie osoby, która opuściła ciało ziemskie, staje się poza zasięgiem wulgarnych, materialnych narządów zmysłów tych, którzy nadal noszą ziemskie szaty, to znaczy poza zasięgiem ziemskich, wulgarnych materialne widzenie, słyszenie i węch, dotyk. Tak to wygląda z ziemskiego punktu widzenia - z punktu widzenia ludzi, którzy są jeszcze w wulgarnych, materialnych skorupach: nie mogą już wchodzić w bezpośredni, ziemski kontakt, na przykład z kimś bliskim, kto ich opuścił. Ale to wcale nie oznacza, że ​​ziemscy ludzie nie mogą komunikować się z ludźmi, którzy opuścili ziemskie ciało na poziomie duszy i ducha - taka możliwość kontaktu z rzeczywistością pozaziemską, a co za tym idzie z przebywającymi tam duchami, istnieje dla wszystkich ziemskich ludzi , bez wyjątku! Inna sprawa, że ​​z powodu niewiary w inny świat i nieznajomości procesów w nim zachodzących, ta możliwość kontaktu pozostaje niewykorzystana lub wykorzystana w najmniejszym stopniu. Ale nie powinno się to zdarzyć, gdy tylko człowiek poznaje ograniczenia wszystkiego, co ziemskie i podąża ścieżką ożywienia swojego ducha! Ziemskie zaślepkiPrecz z ograniczeniami! Jeśli osoba posiadająca poważną wolę zacznie uczyć się kompleksowych Praw Woli Bożej, dla niej granica oddzielająca ten świat od drugiego wkrótce przestanie istnieć. Ta krawędź zapadnie się, zamieni się w nicość, a człowiek będzie postrzegał otaczający go świat w integralnej jedności. Wtedy człowiek ze zdumieniem i wdzięcznością uklęknie przed swoim Stwórcą, gdyż rozpoznał działanie Wszechdobrej Woli Stwórcy w Jego prawach! A to jest równoznaczne z prawdziwą wiedzą o Bogu!” (6) Parlett M. Refleksje na temat teorii pola. Czytelnik GATLA. 1999. ur. 86-98.(7) W szeregu esejów naukowych i niektórych pracach dyskusyjnych (np. por. „Podróże archetypowe” V. Lebedko, E. Naydenov, M. Michajłow. „Złoty rozdział” 2010) wielokrotnie spotykałem się z „ zastrzeżenia” co do utraconej niegdyś integralności percepcji, kiedy człowiek „z jakiegoś powodu” opuścił ogrody Edenu i zaczął wędrować ciemnymi ścieżkami niezależnego życia. Obraz ten wywołał we mnie „pewną” analogię do procesu porodu. Tak, w łonie jesteśmy „jak w raju”, ale przychodzi czas i przez ból musimy opuścić miejsce całkowitego podtrzymania życia i pojawić się w świecie, w którym stoimy przed koniecznością nauczenia się tworzenia upragnionego Edenu na nasz własny. I czy nie nasuwa się Państwu następujące założenie: zerwanie ze światem bezpośredniej komunikacji z Bogiem, w którym obrazy jako takie nie są potrzebne (czyli światem brzydoty), zaczynamy pojmować świat Jedynego poprzez jego złożoność, polisemia (8), rozczłonkowanie integralności, aby umrzeć za Jednego, narodzić się dla Drugiego i przejść przez wielość jako wyłączne Ego, aby dorastać poza warunkami utrudniającymi ten rozwój? Okazuje się, że kiedyś straciliśmy spontaniczność, ale tylko po to, by wymyślić własny „rower”. Kopalnia! I nie boskie: twój własny język, twoje własne postrzeganie, twój własny świat. Na tym świecie jest jeszcze wystarczająco dużo cierpienia, ale jesteśmy dopiero na początku podróży, jeśli zjawisko samotności jest przedmiotem badań archetypowych, a nie czynnikiem naturalnego życia. (8) Semiotyka – (od greckiego semeion – znak, atrybut) nauka badająca sposoby przekazywania informacji, właściwości znaków i systemów znakowych w społeczeństwie ludzkim (głównie języki naturalne i sztuczne, a także niektóre zjawiska kulturowe, systemy znaków) mit, rytuał), przyrodzie (komunikacja w świecie zwierząt) czy w samym człowieku (percepcja wzrokowa i słuchowa itp.) (9) Handbook on the Aarne system, wyd. Stitha Thompsona. Opowieści narodów świata (10) Seria bajek „O Alyonuszce i jej bracie Iwanuszce”. Rosyjskie opowieści ludowe (11) „Zaczarowana księżniczka”. Ze zbiorów A.N. Afanasjew „Rosyjskie opowieści ludowe”. (12) „Kuzma Skorobogatij”. Rosyjskie opowieści ludowe przetworzone przez A.N. Tołstoj (13) „Złota rybka”. Ze zbiorów A.N. Afanasjewa „Rosyjskie opowieści ludowe”.(14) Rosyjskie opowieści ludowe A.I. Afanasjewa. W 3 tomach - M., 1957. W bajce Geora Chedzhemova „Żółw i jej sąsiedzi” Żółwiowi brakuje takiej cechy jak grzeczność. I wcale nie dzieje się tak dlatego, że jest taka zła i na złość nie chce się przywitać z sąsiadami. Mieszkała na pustyni przez około sto lat. Nic nigdy jej nie uszczęśliwiało. Sąsiedzi, jakby jej nie zauważyli, nigdy z nią nie rozmawiali. „Nikt jej nie będzie chwalił, nikt jej nie zazdrości. Nawet brzydki wielbłąd patrzy na niego z pogardą”. Dlatego Żółw często był smutny, płakał i chował się pod swoją skorupą. Pewnego dnia, kiedy znów była smutna, zobaczył ją świetlik. Powiedział do Żółwia: „Wiem, że cierpisz, ponieważ nie masz przyjaciół. Każdej napotkanej osobie mów: „Dzień dobry, drodzy sąsiedzi!” Żółw posłuchał mądrej rady świetlika. I stał się cud! Wszyscy sąsiedzi byli z tego zadowoleni, ale wzięli to za piękny kamień. Od tego czasu Żółw zaprzyjaźnił się ze swoimi sąsiadami: jaszczurką, wielbłądem i perlicą. Okazało się, że przyczyną samotności, a co za tym idzie smutku Żółwia, nie było to, że miała złych sąsiadów, ale jej własne zachowanie. (15) Sinyavsky A.D. „Iwan jest głupcem. Esej o rosyjskim folkuwiara." M.: Agraf, 2001, s. 37–48 (16) Jewgienij Trubetskoj. „Inne królestwo i jego poszukiwacze w rosyjskiej opowieści ludowej”. M., s. 46. (17) Clarissa P. Estes „Biegnąc z wilkami. Archetyp kobiety w mitach i opowieściach”: „Pomimo całego strukturalnego zamieszania w wersjach baśni, istnieje mocny fundament, który świeci jasno do dziś. Po kształcie i zarysie fragmentów i skrawków można dość dokładnie określić, co w bajce zginęło, a te brakujące elementy można dokładnie odtworzyć – czasem po drodze odkrywa się niesamowite głębokie struktury, które mają zdolność uzdrawiania.”( 18) G.Kh. Andersena „Brzydkie kaczątko”.(19) Synkretyzm (łac. syncretismus, z gr. συγκρητισμός – federacja miast kreteńskich) – unifikacja różnych systemów lub poglądów. Wikipedia.(20) Swego czasu C. Jung zauważył, że mitologia starożytna zawierała symboliczne utożsamienie Prometeusza z samotnością. Według szwajcarskiego badacza kradzież ognia Prometeusza oznacza krok w stronę wolności i samoświadomości (oświecona refleksja). Jednak bogowie mieli moc ukarania Prometeusza samotnością. Został przykuty do skały i zapomniany zarówno przez bogów, jak i ludzi. Ponieważ Prometeusz nie należał ani do bogów, ani do ludzi śmiertelnych, był już skazany przez swoje przyrodzone prawo na inność, a nie na jedno lub drugie - był marginalny i dlatego skazany na nosiciela samotności. Ale tragedia Prometeusza polega w szczególności na tym, że jest on świadomy swojej „inności”, a to oznacza jego samotność. Pragnie być przyjacielem ludzi i przedstawia im tajemnicę ognia, a właściwie moc wiedzy i poznania, ale nie znajduje wdzięczności, zrozumienia, a zwłaszcza sympatii wśród śmiertelników (21) Syzyf to kolejna mitologia bohater, który stał się ucieleśnieniem samotności. Albert Camus uczynił analizę mitu Syzyfa jednym z centralnych punktów swojej filozofii. Skazany przez bogów na ciężką, bezsensowną i niekończącą się pracę, Syzyf, podobnie jak Prometeusz, pozbawiony jest wsparcia zarówno ludzi, jak i bogów. Paradoks egzystencjalistycznej interpretacji mitu polega jednak na tym, że ogromna samotność tego mitologicznego bohatera staje się potwierdzeniem siły jego ducha i przejawem wewnętrznej wolności. Skoro „kondycją ludzką” według A. Camusa jest samotność, to pełnia i pełnia samotności Syzyfa jest potwierdzeniem, że wzniósł się ponad tych, którzy będąc osamotnieni, nie chcą się do tego przed sobą przyznać. „Zostawiam Syzyfa u podnóża góry. Nie możesz uciec od własnego ciężaru. Ale Syzyf uczy najwyższej lojalności, która wypiera się bogów i podnosi fragmenty skał. Syzyf też przyznaje, że wszystko jest w porządku... Wystarczy jedno wejście na szczyt, żeby serce człowieka wypełniło się po brzegi. Trzeba sobie wyobrazić Syzyfa szczęśliwego.” Uczynić samotność szczęściem, a wolność ciężkim ciężarem – oto wizja Camusa. Jednak nawet bez uwzględnienia egzystencjalistycznej interpretacji tego mitu trudno nie dostrzec w nim przejawu wczesnego odzwierciedlenia samotności (22) Jung zestawił i opisał zbiór podstawowych archetypów jako syntezę typów percepcyjnych i psychologicznych postawy, określając je dość umownie i swoiście: Władca ma ekstrawertyczną zmysłowość, ma potrzeby władzy, statusu i kontroli. Bohater – ma ekstrawertyczną logikę, ma potrzebę zwycięstw, profesjonalizmu, przedsiębiorczości. Mędrzec – ma introwertyczną logikę, ma potrzeby inteligencji. uporządkowanie informacji, obiektywizm. Poszukiwacz - ma introwertyczną intuicję, ma potrzebę odnajdywania siebie, ciągłego rozwoju, odkrywania tajemnic, indywidualności. Dziecko - ma ekstrawertyczną intuicję, ma potrzebę radości życia, świętowania, nowych możliwości. Kochanek - ma ekstrawertyczną etykę , ma potrzeby atrakcyjności, seksualności, zmysłowości. Miły facet – ma introwertyczne potrzeby etyczne, ma potrzeby w zakresie lojalności, etyki, szczerości. Strażnik – ma introwertyczne zmysły, ma potrzeby komfortu, relaksu, spokoju. Jung opisał także wiele innych archetypów: Jaźń, Osoba,.