W artykule poddano analizie materiał teoretyczny zapoczątkowany przez Zygmunta Freuda w 1895 roku w pracy „Na podstawie oddzielenia pewnego zespołu objawowego od neurastenii jako „nerwicy lękowej” [33]. Sama nazwa zawiera znaczenie, w jakim rozważa się tutaj lęk - nerwicę. W 1895 roku nerwicę rozumiano jako łagodną chorobę psychiczną spowodowaną zaburzeniem ośrodkowego układu nerwowego. Wyróżniono trzy typy nerwic: nerwicę histeryczną, neurastenię i nerwicę obsesyjno-kompulsywną. Niewątpliwą zaletą tego artykułu jest to, że nerwicę lękową (fobię) zidentyfikowano oddzielnie, co umożliwiło dalsze zbadanie mechanizmu tego zjawiska psychicznego i odkrycie przyczyny. obecność tego mechanizmu w nerwicach histerycznych i nerwicy obsesyjno-kompulsyjnej Freud rozpoczyna swoje badania od nawiązania do E. Heckera, który w 1893 r. opisał oznaki lęku jako objaw neurastenii. Psychoanalityk, próbując przedstawić fakty dotyczące psychiki, posługując się terminologią fizjologiczną, pozostawał pod wpływem aktualnych badań z zakresu neurologii. Nie ma też wątpliwości, że Freudowi znana była koncepcja Fechnera dotycząca „zasady stałości”: ciało dąży do uniknięcia nadmiernych napięć i stabilizacji napięcia na jednym poziomie. W pierwszej teorii Freud nie wyodrębnia jeszcze lęku jako a reakcja na realne niebezpieczeństwo, od lęku jako sygnału zagrożenia od pożądania. Nacisk położony jest na pojawienie się traumatycznej sytuacji i przekształcenie libido w niespokojne oczekiwanie. Freud schematycznie opisuje lęk jako fizjologiczną reakcję na sytuację zagrożenia. W artykule z 1895 roku wiele uwagi poświęcono objawom klinicznym towarzyszącym nastrojom lęku. Główna myśl artykułu: lęk jest konsekwencją przekształconego libido. Za przedstawiciela lęku uważa utratę oddechu, bicie serca - objawy fizjologiczne towarzyszące stosunkowi płciowemu, które objawiają się „samodzielnie” w wyniku zablokowania naturalnego ujścia. . Jednak nie to jest najważniejsze. Osobliwością tej pracy jest to, że po raz pierwszy opisuje różnicę między satysfakcją fizjologiczną a przyjemnością umysłową. Rozbieżność między tymi pojęciami staje się zauważalna dla czytelnika artykułu, przede wszystkim w samym tekście, w przemówieniu autora, który naprzemiennie łączy pojęcia z fizjologii i psychologii. Freud prawdopodobnie był także zaznajomiony z pracą Kraffta-Ebbinga z 1895 roku syfilogenna etiologia postępującego paraliżu. Freud o tym nie wspomina, jednakże psychofizjologiczny charakter badań oraz zamiar Freuda, aby wyodrębnić nerwicę lękową jako nerwicę afektu i powiązać jej pochodzenie z pobudzeniami fizjologicznymi, zwłaszcza o charakterze seksualnym, wskazują na pokrewieństwo idei dwóch niezależnych badaczy W pracy „Studies on Histeria” Freud nawiązuje do swoich przemyśleń na temat teorii Darwina. Jest oczywiste, że on, podobnie jak inni badacze tamtych czasów, swoją teorię rozwijał w ramach ogólnej idei, że złożona organizacja mentalna wynika bezpośrednio „z początkowo racjonalnych i celowych działań” (cyt. za [40], s. 231). , czyli jest spadkobiercą procesów fizjologicznych. Wcześniej Freud trzymał się teorii traumy: trauma jest reakcją, powtórzeniem znaczącego doświadczenia. Ta idea powtórzenia znajdzie wyraz w dalszej części 25. wykładu, ale w nowej jakości, jako idea porównania z afektem: „Atak histeryczny można zatem porównać z nowo powstałym afektem indywidualnym, normalnym afektem – z wyrazem ogólnej histerii, która stała się dziedziczna” [31, s. 253].W roku 1925 Freud pisze o pewnej treści, którą można porównać, o histerii, która stała się historyczna. „Łańcuch skojarzeniowy składa się zawsze z więcej niż dwóch ogniw; traumatyczne sceny nie tworzą prostych, wyraźnych rzędów, ale rozgałęzionych, drzewiastych połączeń, ponieważ wraz z nowym doświadczeniem w postaci wspomnień w grę wchodzą dwa lub więcej wcześniejszych. ; jednym słowem opowieść owyjaśnienie pojedynczego objawu pokrywa się w istocie z zadaniem pełnego opowiedzenia historii choroby” [34, s. 57] Jednak wcześniej, w 1895 roku, pisząc artykuł na temat oddzielenia neurastenii od nerwicy lękowej, Zygmunt Freud obstaje przy poglądzie, że lęk neurotyczny jest przekształconym libido i tym samym odchodzi od teorii traumy jako idei. o reagowaniu na doświadczenia z przeszłości. Freud wierzy, że istnieje związek pomiędzy lękiem jako reakcją na zewnętrzne niebezpieczeństwo a lękiem, który reaguje jako przekształcone libido na niebezpieczeństwo wynikające z instynktu. Związek ten polega na tym, że w przypadku rzeczywistego zagrożenia lęk rozumiany jest w ten sam sposób: wynika on bezpośrednio z libido jako sygnał niezadowolenia. Przede wszystkim Freud identyfikuje objaw nerwicy lękowej: „Oczekiwanie lękowe to jądrowy objaw nerwicy... Można powiedzieć, że tutaj, w stanie swobodnym, w stanie pływającym panuje pewna doza niepokoju, który w oczekiwaniu podporządkowuje swojemu wpływowi wybór reprezentacji i jest w każdej chwili gotowy na kontakt z jakimś odpowiednią treść przedstawienia” [33, s. 29]. Już w tych pierwszych słowach Freud dokonuje odkrycia, które w 1925 r. stanie się jaśniejsze w drugiej teorii lęku. W 25. wykładzie stwierdza, że ​​„rdzeniem” afektu jest „powtórzenie pewnego znaczącego doświadczenia”. Zatem pojęcia reprezentacji i powtórzenia są ze sobą logicznie powiązane. Lęk jest gotowy do komunikowania się z odpowiednią treścią prezentacji. Niepołączone, niepołączone, ale jedynie gotowe do połączenia z reprezentacją werbalną lub wizualną. Tutaj są już pojęcia gotowości jako potrzeby fizjologicznej i niespokojnego oczekiwania jako formacji mentalnej, gotowej do połączenia z treścią reprezentacji. zauważalnie oddzielone. Libido, nie znajdując satysfakcjonującej ścieżki, zamienia się w niespokojne oczekiwanie. Wyparte staje się symptomem, monotonnie powtarzanym w niespokojnym oczekiwaniu. „Nie bierze się [wpływ lęku] z wypartej idei, a w analizie psychologicznej okazuje się, że nie jest już redukowalny; jest też niepodatny na psychoterapię” [33, s. 32]. Freud, mówiąc o samym przekształceniu libido w lęk, opisuje to jednak w inny sposób: „libido”, „treść libido”, „idea”. Freud zamienia także koncepcje stłumionego libido z koncepcją stłumionego impulsu afektywnego. Większość przykładów klinicznych tekstu odwołuje się do koncepcji pożądania seksualnego, które nie znalazło ujścia dla swojego naturalnego wyrazu, dlatego stanowi zagrożenie dla ego i przekształca się w stan lękowy. Z praktyki klinicznej wynika bezpośrednia analogia do fizjologii przykłady ze stosunkiem przerywanym (przerywany stosunek płciowy). Ale potem Freud zauważa momenty o charakterze nieseksualnym. „...ale jednocześnie wchodzi w grę jeszcze coś innego, a mianowicie długi odstęp pomiędzy rzekomą etiologią a jej wpływem, a także czynnikami etiologicznymi o charakterze pozaseksualnym. Jest to na przykład mężczyzna, który, po otrzymaniu informacji o śmierci ojca przechodzi zawał serca i od tego momentu popada w nerwicę lękową. Sprawa jest niezrozumiała, gdyż do tej pory mężczyzna nie był zdenerwowany; śmierć starszego ojca nie nastąpiła w żadnych szczególnych okolicznościach i trzeba przyznać, że normalna, oczekiwana śmierć starszego ojca nie jest jednym ze zdarzeń, które zwykle powodują chorobę zdrowego dorosłego człowieka. Być może analiza etiologiczna stanie się bardziej przejrzysta, jeśli dodamy, że mężczyzna ten, biorąc pod uwagę swoją żonę, uprawia stosunek przerywany od jedenastu lat. Jej objawy są co najmniej dokładnie takie same, jak te, które występują u innych osób po podobnym, krótkotrwałym zadaniu krzywdy seksualnej i bez interwencji innej traumy. Przypadek kobiety, u której po stracie dziecka wybucha nerwica lękowa Podobnie należy potraktować przypadek ucznia cierpiącego na nerwicę lękową, która uniemożliwia przygotowanie się do ostatniego egzaminu państwowego. Uważam, że narażenia w obu przypadkach nie da się wytłumaczyć tą etiologią. Podczas nauki nie rób tegokoniecznie „przepracuj się” [33, s. 39]. W wyniku wyparcia treści (impulsu) libido powstaje jego odpowiednik zawarty w objawie lęku. Freud wierzył wówczas, że każdy impuls afektywny przekształca się w lęk. Jak zastanawiał się Freud, doszedł do oddzielenia znaczeń terminów potrzeby fizjologiczne wymagające zaspokojenia fizjologicznego i impulsy popędów, które znajdują swoje miejsce w przyjemności (Pożądanie) i ((). lub) niezadowolenie (Niepożądanie). Satysfakcja jest kategorią somatyczną. Przyjemność należy do sfery mentalnej. Całe badanie „o separacji” wpisuje się w logikę przejścia od koncepcji biologicznych do idei mentalnych. „Nerwicy lękowej towarzyszy bardzo wyraźny spadek libido seksualnego, przyjemności psychicznej, dlatego pacjenci, gdy mówi się im, że nadchodzi ich choroba. z „niewystarczającej satysfakcji” Zwykle odpowiadają: to niemożliwe, w tej chwili ich potrzeba zanikła. Ze wszystkich tych oznak, że mówimy o nagromadzeniu pobudzenia, wynika, że ​​niepokój, który prawdopodobnie odpowiada takiemu skumulowanemu pobudzeniu, ma charakter somatyczny. pochodzenia i w związku z tym kumuluje się pobudzenie somatyczne, ponadto, że to pobudzenie somatyczne ma charakter seksualny i że wraz z tym maleje mentalny udział w procesach seksualnych - wszystkie te oznaki, moim zdaniem, wzmacniają oczekiwanie, że mechanizm lęku Nerwicy należy szukać w odchyleniu somatycznego pobudzenia seksualnego od psychiki i w konsekwencji w nieprawidłowym korzystaniu z tego podniecenia” [33, s. 41-42]. Satysfakcja somatyczna (lub niezadowolenie) jest wykorzystywana do innych celów. W efekcie pojawia się niepokój, który oczywiście nie może być celem pobudzenia somatycznego, gdyż zawiera w sobie chęć rozładowania napięcia nerwowego. Czy w tym przypadku lęk może być „celem”, zadaniem zmniejszenia komponentu mentalnego – przyjemności? To pytanie raczej nawiązuje do drugiej, dynamicznej teorii lęku Freuda, ale zarówno w „O etiologii histerii”, jak i w pracy „Na podstawie oddzielenia zespołu objawów histerii od neurastenii…” pojawiają się uwagi przewidywanie przyszłej teorii Napięcie nerwowe, pobudzenie somatyczne, satysfakcja, wycofanie libido, kateksja, uwolnienie, popęd, przyjemność - Freud używa tych terminów, aby wyjaśnić jeden pojedynczy punkt: libido jest tłumione, tworząc niepokój. Mówimy o dwóch ciągach semantycznych: o oddzieleniu „fizjologicznej” teorii traumy od teorii wyparcia psychicznego (można na to spojrzeć z innej strony – zachowania wypartego). Przyciąganie, jako impuls, związany z fizjologią tylko do czasu, aż znalazła się pod okiem obserwatora. I nie chodzi tu o to, jak fizjologiczna jest przyczyna lęku, ale o to, że lęk jest oznaką użycia pobudzenia „odbiegającego od psychiki”. „Nieprawidłowe użycie” objawia się w postaci represji, jak przechowywanie ekwiwalentu afektywnego impulsu pobudzenia. Ponieważ wpływ lęku ma miejsce już we wczesnym dzieciństwie, a nawet w akcie urodzenia, można założyć, że tę myśl można również uwzględnić w przypadku popędów częściowych. Pobudzenie „odchylone od psychiki” zwraca się w stronę obiektu, ale w sposób okrężny, poprzez magazynowanie w wyparciu odpowiednika pobudzenia somatycznego pochodzącego ze źródła popędu częściowego. Prawdziwym „celem” popędu jest obrócenie napęd z zewnątrz na siebie. Logika sprzężenia zwrotnego istniała już wówczas w myśli Freuda. Wycofanie libido to wycofanie się z zewnątrz. Wtedy zrozumiała jest idea ścisłego związku między wpływem strachu w przypadku zewnętrznego zagrożenia a nerwicą lękową. W obu przypadkach libido zwraca się przeciwko sobie z zewnątrz i w wyparciu odbiega od psychiki. „Psychika jest ogarnięta wpływem lęku, jeśli czuje, że nie jest w stanie przy pomocy odpowiedniej reakcji poradzić sobie z zadaniem (niebezpieczeństwem) nadchodzącym z zewnątrz; popada w nerwicę lękową, jeśli czuje, że nie jest w stanie wyeliminować endogennie generowanego (seksualnego) podniecenia. To).