W praktyce pracy psychologicznej z dorosłymi i dziećmi od czasu do czasu mam do czynienia z faktami dotyczącymi przemocy w rodzinie: ze strony mężów wobec żon, rodziców wobec dzieci, dzieci wobec siebie nawzajem... Może to być dotyczy przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej, która czasami trwa latami! W artykule chciałbym dokonać analizy zjawiska przemocy w rodzinie, zastanowić się nad możliwymi przyczynami jej występowania, a co najważniejsze, nad konsekwencjami przemocy w rodzinie dla dzieci wychowujących się w tych rodzinach. Zacznijmy od definicji przemocy. Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia przemoc to umyślne użycie siły fizycznej lub władzy, faktyczne lub grożące, skierowane przeciwko sobie lub innej osobie (grupie osób), które powoduje (lub z dużym prawdopodobieństwem spowoduje): obrażenia ciała krzywda, śmierć, uraz psychiczny, zaburzenia rozwojowe czy różnego rodzaju szkody. Konsekwencje przemocy są niezwykle destrukcyjne. Zaburzenia będące następstwem przemocy wpływają na wszystkie poziomy funkcjonowania. Prowadzą do trwałych zmian osobistych, które utrudniają realizację osobowości w przyszłości. Oprócz szkód fizycznych, które są bezpośrednią konsekwencją brutalnego traktowania człowieka, istnieją konsekwencje psychologiczne: choroby somatyczne, zaburzenia osobiste i emocjonalne, zaburzenia społeczne i psychiczne... Przemoc doświadczana w dzieciństwie może przyczynić się do powstania specyficznej rodziny relacje i specjalne scenariusze życiowe. U dzieci, których rodzice stosują brutalne „metody edukacji”, mogą wystąpić opóźnienia w rozwoju fizycznym i neuropsychicznym, obniżona samoocena, brak samoakceptacji, poczucie winy i wstydu za swoje istnienie. W konsekwencji takie dzieci mają trudności w budowaniu odpowiednich relacji z innymi ludźmi, mogą cierpieć na depresję lub odwrotnie, mieć podwyższony poziom agresywności, nie potrafią się opanować, wykazują destrukcyjne zachowania... Tym samym konsekwencje przemocy dotykają wszystkich obszarów ludzkiego życia! Każda forma przemocy ma niezwykle destrukcyjny wpływ na rozwój człowieka i jego formację w społeczeństwie. Jakie są przyczyny stosowania przemocy przez jedną osobę wobec drugiej? Są zróżnicowane. Jest to niemożność panowania nad swoimi emocjami (kiedy doświadczamy złości, człowiek nie potrafi jej powstrzymać i wykazuje agresję fizyczną lub inną) oraz naturalny sposób wyrażania emocji złości, ukształtowany jednorazowo, zwykle w dzieciństwie (tj. przemoc wobec drugiej osoby jest postrzegana jako „normalny” sposób wyrażania złości; czasami takie osoby w ogóle nie są świadome destrukcyjnych skutków przemocy), a także konsekwencją choroby psychicznej (alkoholizm, psychopatologia itp.)… W innymi słowy przemoc często stosują osoby, które albo nie potrafią sobie poradzić z pojawiającymi się w nich emocjami złości, albo zupełnie nie są świadome innych – konstruktywnych sposobów jej wyrażania! Często przemoc wobec innych ludzi stosują ci, którzy sami kiedyś doświadczyli przemocy!.. W naszym społeczeństwie postawy wobec wymienionych kategorii „gwałcicieli” są różne! Na przykład ci, którzy nie wiedzą, jak kontrolować swoje emocje, ale jednocześnie rozumieją, że postępują „źle”, niestety, zwykle są usprawiedliwieni. Często słyszymy od nich zwroty: „Po prostu nie mogłem się powstrzymać”, „Wcale nie chciałem, samo wyszło”, „Nie mogłem się opanować”. Ich bliscy mówią: „ten człowiek jest ogólnie dobry…”, „rozumie, że zrobił coś złego…”, „nie chciał!..” itp. Inaczej mówiąc, takie zachowanie jest postrzegane przez wielu ludzi jako swego rodzaju „norma”. Nie przywiązują tak dużej wagi do faktu popełnienia przemocy, jak do tego, że dana osoba „naprawdę nie chciała i żałuje!”. Warto zauważyć, że tacy „gwałciciele” najczęściej tylko w ten sposób traktują swoją rodzinę . Dzieje się tak właśnie dlatego, że doskonale rozumieją społeczną niepożądaność takiego zachowania, dlatego pozwalają sobie na to jedynie w stosunku do najbliższych! ITo właśnie „akceptacja” przez rodzinę takiego zachowania (to znaczy fakt, że bliscy tolerują wobec nich przemoc i nie robią nic, aby raz na zawsze ją powstrzymać) staje się przyczyną samego faktu „przemocy w rodzinie”. Wybaczając raz za razem takim „gwałcicielom”, sami najbliżsi utwierdzają w nich ten sposób postępowania!.. W tym miejscu chcę podkreślić: każdy dorosły jest w stanie zapanować nad swoimi emocjami. Oczywiście, jeśli nie cierpi na chorobę psychiczną... A to oznacza, że ​​ludzie, którzy dzisiaj się „załamują”, jutro mogą nauczyć się tego nie robić. Jeśli jednak otoczenie społeczne „znosi” takie zachowanie, wówczas osoba nie ma motywacji do zmiany i nauczenia się panowania nad swoimi emocjami, zaczyna się usprawiedliwiać, a to zachowanie utrwala się przez wiele lat... I oczywiście na tej sytuacji najbardziej cierpią dzieci! Nawet jeśli dziecko nie jest narażone na przemoc, a jedynie jest świadkiem przemocy ze strony wychowujących je dorosłych, rozwija się w nim niezdrowe przekonanie o normalności takiego zachowania. Szczególnie, jeśli dorośli później okazują skruchę, usprawiedliwiając się „żalem z powodu tego, co się stało”… Takie dzieci same często stosują przemoc wobec innych, ale co najważniejsze, to one, dojrzewając, zaczynają tolerować przemoc wobec siebie! agresywne relacje we własnej rodzinie, naprawdę zaczynają postrzegać to jako normę! Co więcej: sam fakt przemocy, a następnie skrucha, może być przez nich odebrany jako dowód miłości... A samą miłość postrzegają jako rodzaj przemocy wobec drugiego! Dlatego pozwalają się tak traktować swoim współmałżonkom i często nie są w stanie uchronić własnych dzieci przed przemocą domową. Zatem przemoc staje się normą nawet w ich wykształconej rodzinie!.. W podobnych warunkach dorastają ci „gwałciciele”, którzy wcale nie zdają sobie sprawy, że czynią źle. Nie znają konstruktywnych sposobów wyrażania złości i agresji, nie zdają sobie sprawy z destrukcyjności przemocy i uważają ją za normę. Z reguły osoby te wychowywały się w rodzinie, w której przemoc rzeczywiście była uważana za coś naturalnego i nikt nie żałował tego, co się stało. W takich rodzinach ofiarą przemocy mogło stać się oboje dzieci, a także jedno z rodziców na oczach dziecka... Dzieci, które przeżyły traumę, dorastając, powtarzają los swoich rodziców. Naprawdę wierzą, że takie traktowanie jest normą, bo nigdy nie widzieli czegoś innego... W „najlepszym” przypadku stosują metody przemocy tylko w obszarze, w którym było to akceptowane w rodzinie rodzicielskiej. Np. tylko dziecku („oni mnie biją, to normalne, ja też będę bić swoje dziecko”) lub tylko współmałżonkowi („tata bije mamę, to normalne, ja też pobiję żonę”). W najgorszym przypadku rozprzestrzenia się to poza rodzinę („trzeba kogoś uderzyć lub obrazić, aby zrozumiał, że się myli” itp.). Często tacy ludzie nie starają się nauczyć panować nad swoimi emocjami, uważają to za normalne załamanie się i okazanie różnych form agresji wobec innych!.. I oczywiście, dopóki wokół nich są ludzie, którzy akceptują ich agresywność jako normę, to trwa! Chociaż społeczeństwo krytycznie ocenia tę kategorię osób. Oczywiście istnieje wiele czynników drugorzędnych, które wpływają na pojawienie się i rozwój relacji opartych na przemocy w rodzinie. Rodzice, którzy widzą, że ich dziecko staje się coraz bardziej agresywne, nie zawsze są w stanie samodzielnie poradzić sobie z tym problemem i niestety rzadko zwracają się o pomoc do specjalistów. Takie dziecko wyrasta na agresywne i jest bardzo prawdopodobne, że będzie przejawiać agresję w relacjach rodzinnych. Żony agresywnych mężów wstydzą się mówić o przemocy wobec nich, aby nie zniszczyć wizerunku „dobrej rodziny” i nie zwrócić się o pomoc do policji, bojąc się rozgłosu; Może temu sprzyjać brak akceptacji rozwodu przez rodziców… Boją się zostać sami z problemem i nie tylko wystąpić przeciwkoznęcającego się męża, ale także wobec rodziców. Dzieci boją się rozmawiać o przemocy ze strony rodziców, aby nie spotkać się z jeszcze większą karą. A jeśli zdecydują się o tym porozmawiać, mogą spotkać się z odrzuceniem: usłyszą, że sami są sobie winni, że muszą to znosić... A czasami ludzie w ogóle nie rozumieją, że takie traktowanie jest niedopuszczalne - uważają za normalne, co jest zasadniczo przemocą! , występowanie przemocy domowej w naszym kraju jest katastrofalne. W wielu rodzinach do dziś za normalne uważa się bicie dziecka pasem za nieposłuszeństwo lub przynajmniej grożenie mu tym (przypominamy, że groźba to także przemoc). Wielu rodziców przyznaje, że nie mogąc tego znieść, mogą dać dziecku klapsa po głowie, dać mu klapsa... I nawet jeśli nie stosuje się kar fizycznych, które z natury są brutalne, wielu rodziców psychologicznie „gwałci” swoje dzieci, grożenie im (wyślemy cię do szpitala psychiatrycznego, szpitala dziecięcego itp.), obrażanie ich (jesteś bez rąk, mózgu, bezwstydu itp.) lub stosowanie innych metod nacisku. takie traktowanie dziecka to norma, ale podobny model relacji przenieśmy do pracy. Z pewnością niewiele osób uważa za normalne, że szef daje klapsa nieostrożnemu podwładnemu, który popełnił jakiś błąd pasem. Albo jeśli uderzy go w głowę, albo zasypie go groźbami i obelgami... Nikt nie uważa takiego zachowania za normalne i akceptowalne w stosunku do innych dorosłych, ale wielu traktuje w ten sposób swoje własne dzieci – czyli te młodsze, słabsi i których mają obowiązek chronić. Ale przynajmniej możesz uciec od swojego szefa... Dzieci nie mają możliwości powstrzymania takiej przemocy ze strony rodziców i stają się jej zakładnikami. Te dzieci dorastają nie tylko z dużą liczbą problemów społecznych i psychologicznych oraz z niestabilną psychiką, ale także z wypaczonym modelem relacji w głowach. To oni później stosują przemoc wobec swoich bliskich i znoszą takie traktowanie latami jako dorośli. To oni transmitują agresywne zachowania młodszym i słabszym, bo hasła rodziców, że młodszych trzeba chronić, nie sprawdzają się, bo oni sami transmitują coś wręcz przeciwnego!.. Aby problem przemocy w rodzinie się rozprzestrzenił zacząć rozwiązywać, przede wszystkim konieczne jest jak najszersze rozpowszechnianie w społeczeństwie informacji: o przemocy i jej konsekwencjach! Że istnieją konstruktywne sposoby rozwiązywania problemów, że nikt nie ma prawa podnosić ręki na drugą osobę, że groźby i naciski ze strony jednej osoby na drugą są niewłaściwe. Ważne jest, aby zrozumieć, że nie jest to normalne, gdy mąż bije żonę. Ważne jest, aby zrozumieć, że bicie dziecka przez rodziców nie jest normalne (klapsy, używanie paska, zastraszanie...). Ważne jest, aby zrozumieć, że zadaniem każdego z nas nie jest przymykanie oczu na fakty dotyczące takiej przemocy i dołożenie wszelkich starań, aby zapobiec jej powtórzeniu się. Rodzice, którzy nie są w stanie poradzić sobie z zachowaniem dziecka, a dlatego też zastosują wobec niego przemoc, powinny wiedzieć o istnieniu dostępnych usług pomocy psychologicznej, gdzie można im pomóc nie tylko poradzić sobie z emocjami, ale także nauczyć się konstruktywnych umiejętności rodzicielskich. Bo ich bezsilność przeradza się w katastrofę dla dziecka... Głównym celem artykułu jest zwrócenie uwagi czytelników na istniejący problem przemocy w rodzinie. Podkreśl destrukcyjne skutki przemocy, opisz mechanizm przenoszenia przemocy jako sposób rozwiązywania problemów z pokolenia na pokolenie. W tym artykule chcieliśmy jeszcze raz podkreślić, że przemoc domowa jest ogromnym problemem współczesnego społeczeństwa. I tylko w naszej mocy jest zmienić coś w tej sytuacji. Wystarczy przestać traktować przemoc jako normę. I przestań usprawiedliwiać tych, którzy tej przemocy używają... A jeśli po przeczytaniu tego artykułu zrozumiesz, że to Twój temat - nie odkładaj wizyty u specjalisty! Pamiętaj: możesz się zmienić, nawet jeśli teraz wydaje Ci się, że tylko przemoc może Ci pomóc.!..