Od autora: Oto zbiorowe doświadczenie interakcji z jednostkami narcystycznymi o różnym stopniu upośledzenia (neurotyczny, borderline, poziom psychotyczny) w procesie pracy psychoterapeutycznej. Istnieje opinia, że ​​narcyz jest osobą zdolną kochać tylko siebie, co znalazło odzwierciedlenie w greckim micie o młodym Narcyzie, który zakochał się we własnym odbiciu w jeziorze. Jednakże, jak zauważa Otto Kernberg (2), narcyz równie źle radzi sobie z kochaniem siebie, jak i innych. Na pierwszy rzut oka narcystyczny klient nie sprawia wrażenia nieadekwatności czy patologii. Często ma dobre wykształcenie, dość wysoką inteligencję, z powodzeniem pracuje, ma stabilne dochody i może założyć rodzinę. Jednak w miarę bliższej komunikacji ujawnia się zaabsorbowanie sobą, zwiększona potrzeba bycia kochanym, rozpoznawalnym, otrzymywania podziwu i aprobaty. Każdą porażkę życiową postrzega jako tragedię, która za wszelką cenę ukazuje mu własną niedoskonałość, wywołuje złość, wściekłość i pragnienie doskonałości. W bliskich związkach wykazuje wzmożony egoizm, ignoruje potrzeby partnera, tworząc relacje według zasady „każdy jest mi winien”, ignoruje uczucia i cierpienia innych, wykazuje chłód, bezwzględność i okrucieństwo. Klient narcystyczny w psychoterapii uznawany jest za „trudny” (1) ze względu na skrajną niestabilność stanu emocjonalnego, częste wahania nastroju, naprzemienną idealizację i dewaluację terapeuty, co prowadzi do niepowodzenia terapii, nieprzestrzegania umowy o współpracy, przejawów wrogości, zazdrości , zwiększone wymagania w zakresie zaspokojenia swoich potrzeb (4), które utrudniają nawiązanie relacji terapeutycznej, co wynika z „defektu podstawowego” (1) – naruszenia, które nastąpiło na etapie rozwoju osobistego dziecka w jego relacjach diadycznych , tj. w relacji między nim a jakąś znaczącą, bliską osobą, od której był zależny i z którą relacja była dla niego niezwykle ważna. Większość analityków nazywa tę relację „przededypalną” i wiąże ją z obiektem matki lub inną osobą pełniącą rolę osoby opiekującej się niemowlęciem. Jednocześnie relacje diadyczne w parze dziecko – postać opiekuńcza nadal się rozwijają i na późniejszym etapie połączenia z „trójkątem Edypa” – matka-ojciec-dziecko oraz dla osobowości narcystycznej pozostają istotne przez całe życie, ponieważ było to w tych relacjach, że przeżył psychologiczną traumę odrzucenia, upokorzenia, porównania, braku akceptacji siebie i został zmuszony, w celu zachowania i bezpieczeństwa, do rozwinięcia narcystycznych mechanizmów obronnych (idealizacja, dewaluacja, wszechmocna kontrola, wielkościowość, projekcja), aby ukryć swoją „wadę” i ukształtować fałszywe „ja” (3). Zwykle w każdej osobie występuje zdrowy narcyzm, wyrażający się w poczuciu własnej wartości, dbaniu o siebie, zdrowiu, dobrostanie fizycznym i psychicznym, dobrostanie społecznym, pewności siebie. , odpowiednia samoocena, chęć odniesienia sukcesu, kreatywność, wystarczająca doza wytrwałości, asertywność w osiąganiu celów, wszystko to, co można nazwać przyjemnością odczuwania własnego istnienia w świecie i satysfakcją z siebie. Mówimy o patologicznym narcyzmie w przypadek, gdy regulacja samooceny, stanów emocjonalnych, systemu relacji z innymi, orientacji wartościowych jednostki zostaje znacząco naruszona lub zniekształcona, ze względu na dominujące cechy patologiczne relacji z opiekuńczą postacią z dzieciństwa. Oznacza to, że normalna postawa dziecka kształtuje się w wyniku odpowiednich reakcji bliskich mu osób, dziecko jest kochane, pomimo wszelkich złych uczynków i niedoskonałości, opiekują się nim, wyjaśniają, jak się zachować w społeczeństwie, kary nie są stosowane okrutny i zawsze jest szansa na otrzymanie przebaczenia, poprawienie swoich „błędów”, przynajmniej jedna postać rodzicielska ma stabilną samoocenę i stabilny pozytywny związek zdziecko, w wyniku czego opiera się na tym przedmiocie, czuje się przy nim pewne bezpieczeństwa, rozwija podstawowe zaufanie do ludzi, akceptuje swoje agresywne uczucia, potrzeby i nie dąży do zniszczenia powstałej więzi w procesie patologicznym w relacjach między dzieckiem a dorosłym obserwuje się proces dokładnie odwrotny. Dziecko od urodzenia znajduje się w sytuacji niestabilnej komunikacji z obiektem opieki. Uwaga, troska, akceptacja, zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie miłości jest skrajnie zminimalizowane lub zależy od spełnienia pewnych „warunków”, które albo są dziecku stawiane – „bądź taki, jak chcę”, albo po prostu są ignorowane bez stawiania żadnych warunków kiedy powstaje sytuacja niepewności i dziecko nie rozumie, nie czuje jak powinno się zachować i kim powinno być, aby zasłużyć na miłość, uznanie swojego istnienia. W przypadku miłości warunkowej dziecko jest zmuszone zaakceptować narzuconych reguł, grożących odrzuceniem, a potem na wierzchniej warstwie cech charakterologicznych tendencja do demonstratywności, teatralności zachowań, w przypadku „zamazanych”, nieokreślonych w kategoriach relacji, nieadekwatności postaci opiekuńczej (np. przykład matka z depresją), dziecko może całkowicie stracić potrzebę nawiązywania kontaktów i wówczas ukształtuje się osobowość typu schizoidalnego z dominującą pozycją „wycofania”” Jednak w obu przypadkach wspólną cechą osobowości typu narcystycznego będzie kształtowanie się podwójnej postawy wewnętrznej wobec siebie i drugiego: istnieje Ja Rzeczywiste, Ja Idealne, Obiekt Idealny oraz te części siebie, które zawierają negatywne elementy siebie i innych, chęć oddzielenia się, stłumienia, rzutowania na zewnątrz mniej więcej w ten sposób: to nie ja jestem zły – to oni są źli, ale ja jestem wspaniały, wszechmocny, niesamowity . Jednak taka postawa jest całkowicie zależna od zewnętrznego potwierdzenia, któremu zaprzecza także osobowość narcystyczna, jednak w przypadku niepowodzeń, sytuacji konfliktowych, odrzucenia tego, co rzeczywiste lub wyobrażone, rozwija się wysoki poziom niepokoju, który prowadzi do sytuacji załamań, odmowa podejmowania działań, dewaluacja związków, zerwanie powiązań, w niektórych sytuacjach aż do stanów psychotycznych. U podstaw wszelkich naruszeń tego typu leży kruche połączenie z jego wewnętrznym obiektem, dlatego tak bardzo potrzebuje zewnętrznego „karmienia” ze znaczącego otoczenia - podziwu, „odzwierciedlenia” swojej wielkości, potwierdzenia prawa do bycia relacji terapeutycznej, całościowy obraz cech narcystycznego postrzegania świata i wzorców zachowań, które należy w porę dostrzec i zaplanować niezbędną strategię budowania relacji z osobowością narcystyczną, aby zapobiec przedwczesnemu zniszczeniu przez nią relacji terapeutycznej. Na pierwszy plan wysuwa się wyraźny przejaw idealizacji terapeuty i podkreślana chęć mówienia o sobie i swoich zasługach. Od pierwszych sesji idealizacja wyraża się w podkreślanej wdzięczności, chęci „dogadzania się”, dostosowywania się do proponowanych warunków pracy, dawania prezentów, chęci bycia precyzyjnym w wypowiedziach, punktualności, ostrożności w przypadku ewentualnych spóźnień lub opuszczenia sesji. Na przykład klient regularnie informuje 20-30 minut przed rozpoczęciem sesji, że może się spóźnić, ale przybywa na czas, oferuje zapłatę za opuszczone sesje, ale później nie dotrzymuje obietnicy. Terapeuta doświadcza przesadnych pozytywnych doświadczeń przeciwprzeniesienie na początkowym etapie pracy: poczucie podziwu dla osiągnięć klienta, wyrażana empatia, współczucie, współczucie dla cierpienia, chęć wspierania, zachęcania, aprobowania samodzielnych działań prowadzących do sukcesu w życiu społecznym, chęć chwalenia, dawania ocena pozytywna Negatywne uczucia w przeciwprzeniesieniu (okresowo w trakcie terapii): niestabilność relacji, niepewność co do powodzenia terapii, irytacja z powodu twierdzeń pacjenta, częste narzekanie na wygląd lub niezadowolenie z interwencji..