Od autora: W artykule omówiono mechanizm ataków paniki z punktu widzenia zachowań adaptacyjnych. Artykuł przeznaczony jest dla czytelnika niebędącego specjalistą, mam jednak nadzieję, że artykuł będzie przydatny i interesujący także dla specjalistów. Co to jest atak paniki? Jeśli zajrzysz do Wikipedii, znajdziesz następującą definicję: Atak paniki (PA) (kryzys wegetatywny) to niewytłumaczalny, bolesny dla pacjenta atak silnego lęku, któremu towarzyszy strach, w połączeniu z różne objawy wegetatywne (somatyczne). Atak paniki charakteryzuje się atakiem strachu, paniki lub niepokoju i/lub uczuciem wewnętrznego napięcia w połączeniu z czterema lub więcej objawami z listy objawów związanych z paniką: - Kołatanie serca, przyspieszony puls. - Pocenie się - Dreszcze, drżenie, uczucie wewnętrznego drżenia - Uczucie duszności, duszności - Zadławienie lub trudności w oddychaniu - Zawroty głowy, niepewność, oszołomienie lub oszołomienie - Uczucie derealizacji, depersonalizacji - Strach przed szaleństwem lub zrobieniem czegoś niekontrolowanego - Strach przed śmiercią - Uczucie drętwienia lub mrowienia (parestezje) w kończynach - Bezsenność - Dezorientacja myśli (ograniczenie arbitralnego myślenia) Pomimo takich nieprzyjemnych objawów, PA nie zagrażają życiu. PA można uznać za zachowanie adaptacyjne wyuczone w sytuacji stresowej, którego inicjacja następuje bez krytyki sytuacji. Innymi słowy, mózg ocenia obecną sytuację na podstawie pośrednich znaków jako niebezpieczną i włącza zachowanie „ratujące”. Co więcej, sytuacja niekoniecznie jest niebezpieczna; zazwyczaj jest tam jakiś znak, nazwijmy to kotwicą, czyli przycisk zasilania. Zwykle istnieje kilka takich kotwic. Mechanizm rozwoju ataku PA. Mechanizm rozwoju ataku PA można opisać w następujący sposób: Kotwica → Nagromadzenie lęku → osiągnięcie maksymalnego poziomu lęku → kulminacja → relaksacja Kotwica. Pojawia się kotwica, która jest sygnałem do rozpoczęcia tworzenia PA. Organizm zostaje wprowadzony w stan „gotowości bojowej”. Kotwicą może być otoczenie, zapach, kolor, dźwięk itp., wszystko, co może skojarzyć się ze stresującą sytuacją. Kotwice są sprawą bardzo indywidualną i zależą od percepcji konkretnej osoby. Zwracam uwagę, że w rzadkich przypadkach może to być konkretna osoba. Nagromadzenie lęku. Gdy tylko zostanie zauważona kotwica i ciało zostanie wprowadzone w stan „gotowości bojowej”, w organizmie zaczyna kumulować się wewnętrzne napięcie i niepokój. To właśnie na tym etapie zaczynają pojawiać się objawy somatyczne, takie jak łagodne drżenie i dreszcze. Pojawia się niejasne uczucie niepokoju i dyskomfortu, uczucie strachu. Przy niskim poziomie PA ten etap jest etapem końcowym, osoba powoli się uspokaja i następuje naturalny relaks. Na wyższych poziomach nie następuje naturalne odprężenie i rozpoczyna się kolejny etap. Należy pamiętać, że PA bez leczenia może postępować, „nabywając” nowe lęki, na przykład strach, czy PA nastąpi w niewłaściwym czasie i pokrzyżuje niektóre plany. Lub dodaje się poczucie niższości. Wszystko to wymaga dodatkowych zasobów, dlatego niepokój i napięcie szybciej osiągną swój szczyt. Osiągnięcie poziomu granicznego. Każdy organizm może kumulować napięcie do pewnego poziomu, a im bliżej tego poziomu, tym silniejszy jest niepokój i strach. Tutaj na pierwszy plan zaczynają wysuwać się objawy somatyczne, takie jak dreszcze, drżenie i duszność. Po osiągnięciu tego poziomu organizm nie jest już w stanie utrzymać, a co więcej, gromadzić dalszego napięcia. Następuje gwałtowne uwolnienie energii i spadek napięcia wewnętrznego. To właśnie w tym momencie pojawiają się silne wybuchy emocjonalne i odczuwany jest największy strach. Często kulminacji towarzyszą łzy, silna duszność, depersonalizacja i derializacja. Po kulminacji ogólny poziom niepokoju maleje, a strach ustępuje. Ciało wraca do normalnego stanu. Tenetap może trwać od kilku minut do kilku godzin. Z reguły następuje płynna zmiana nastroju i zachowania. W rzadkich przypadkach stres ponownie się kumuluje i etapy powtarzają się, ale z mniejszą amplitudą. Przykład 1: Klient A. cierpi na PA, najczęściej PA pojawia się, gdy jest sam w domu. W tym przypadku kotwicą jest sytuacja, gdy A. zostaje sam w domu. Na początku pojawia się uczucie niejasnego niepokoju, ręce stają się zimne, a po chwili pojawia się uczucie mdłości. Jest to etap kumulacji lęku. Następnie oddychanie staje się trudne i A. zaczyna oddychać szybko i płytko. Pojawia się uczucie silnego strachu i A. chowa się w kącie, zakrywając kolanami. Po kilku minutach czuje się lepiej. Po kolejnych dwudziestu minutach całkowicie się uspokaja. Przyczyny powstawania PA Jak wspomniano powyżej, PA można uznać za zachowanie adaptacyjne. Zachowanie adaptacyjne często kształtuje się w dzieciństwie, kiedy nasz wewnętrzny Dorosły (zwany dalej V.) i wewnętrzny Rodzic (zwany dalej R.) jeszcze się nie ukształtowali i działamy ze stanu ego Dziecka (zwanego dalej Re). To on wymyśla zachowania adaptacyjne i postanawia je zastosować. Przykład 2: Dawno, dawno temu dziecko zgubiło się w tłumie i bardzo się przestraszyło (dla małego dziecka subiektywnie utrata rodziców jest równoznaczna ze śmiercią). . W chwili największej strachu rodzice go odnaleźli i uspokoili. Tak pojawiła się kotwica i świadomość, że gdy jest silny strach, pojawiają się rodzice. Teraz, gdy dziecko zostaje samo, ale chce zobaczyć rodziców, zaczyna odczuwać silny strach, a jeśli to nie pomoże, strach zaczyna być przeżywany jeszcze mocniej. Jako dorosły, gdy ta osoba jest sama wśród dużego tłumu ludzi, jego Re otrzymuje kotwicę i włącza to zachowanie, ponieważ czuje strach przed śmiercią. W tym momencie R. i V. wyłączają się, czyli nie ma mowy o krytyce sytuacji. Czasami PA rozwija się u dorosłych. Z reguły dzieje się to w stresujących, ekstremalnych sytuacjach, gdy z jakiegoś powodu V. i R. słabną, a Ryo zostaje sam na sam z zagrażającą jego życiu rzeczywistością. Na przykład po wypadku samochodowym PA rozwija się, gdy osoba znajduje się w samochodzie. Oznacza to, że im słabsze R. i V., tym większe prawdopodobieństwo powstania i rozwoju PA. W tym miejscu chciałbym zauważyć, że 4-5% populacji cierpi na PA, a do 10% na łagodne formy. Cytuję te liczby z artykułu dr M. Ts. Ayvazyan T. A. „Ataki paniki”. Wnioski: Przyczyną powstawania PA może być uraz psychiczny doznany w dzieciństwie, cechy osobowe danej osoby (brak pewności siebie, potrzeba samouwagi, niestabilność emocjonalna itp.), silny stres podczas wyczerpania emocjonalnego, następstwa urazu zagrażającego życiu itp. Co robić podczas ataku PA. Atak PA to dwa powiązane ze sobą procesy: fizjologiczny (nagromadzenie napięcia) i psychologiczny (aktywacja zachowań adaptacyjnych poprzez Re). Odpowiednio, zmniejszając intensywność jednego, zmniejszymy intensywność drugiego. A zatem pierwszą rzeczą jest praca z oddychaniem. Opcja 1: Złóż dłonie w „łódkę” („garść”, jak chcesz aby nabrać wodą dłońmi), nałóż je na twarz tak, aby zakrywały usta i nos. Oddychaj spokojnie, nieznacznie wydłużając wydech (możesz liczyć do siebie: wdech liczymy w dwóch liczbach (jeden, dwa), wydech w czterech liczbach (jeden, dwa, trzy, cztery). Opcja 2: Połóż rękę na brzuchu. Weź głęboki oddech ustami, klatką piersiową i żołądkiem, tak aby podczas wdechu ręka uniosła się wraz z brzuchem. W myślach policz do dwóch i kilka razy powoli wypuść powietrze przez nos. Normalizacja oddychania jest bardzo ważna, ponieważ na początku ataku PA pojawia się uczucie braku powietrza, osoba zaczyna głęboko oddychać i następuje przesycenie tlenem, co prowadzi do zwiększonego niepokoju i jeszcze większego poczucia braku powietrza. Druga opcja to zmiana uwagi. Zacznij liczyć samochody lub przejeżdżające osoby, czytaj sobie poezję, zanuć jakąś piosenkę. Opcja 2: Wypij szklankę wody i przypomnij sobie, co planujesz dalej robić.