Pojęcie traumy symbiotycznej jest nierozerwalnie związane z koncepcją symbiozy, czyli współistnienia różnych istot w ramach tego samego gatunku. Oprócz potrzeby przynależności do stada, człowiek jako żywa istota ma także potrzebę symbiozy w swojej grupie. dla dziecka potrzeby symbiotyczne obejmują potrzebę odżywiania, ciepła, bezpieczeństwa, kontaktu cielesnego i wzrokowego, potrzebę zrozumienia, wsparcia, a także spójności i przynależności do grupy. Są i konstruktywne (równość, równowaga w ramach). komunikacji typu „dawaj i bierz”, wyraz miłości i empatii, charakteryzujący się możliwością wyjścia z symbiozy) i destrukcyjny (dominacja i podporządkowanie, wyzysk, agresja i strach, jaki ona powoduje, charakteryzujący się zakazem wyjścia z symbiozy) formy symbiozy. Konstruktywne formy symbiozy przyczyniają się do nabycia przez dziecko prawa do życia – prawa do bycia tym, czym jest. Kształtuje się podstawowa tożsamość życiowa, która jest wsparciem w życiu. W przypadku braku konstruktywnej symbiozy dziecko tworzy kompensacyjne wzorce zachowań, a także fałszywą tożsamość, których celem jest uzyskanie brakującej miłości i akceptacji. Trauma symbiotyczna według Rupperta polega na chronicznej traumie odrzucenia prowadzącej do naruszenia przywiązania. W wyniku traumy symbiotycznej dziecko dąży do złączenia się z matką, co z kolei uniemożliwia dalszą naturalną separację. W ten sposób następuje fiksacja na zadaniu wcześniejszego rozwoju, uniemożliwiająca zarówno rozwój prawdziwej tożsamości, jak i kształtowanie się autonomii. Dziecko nie może polegać na kontakcie emocjonalnym z matką, a gdy dorośnie, taka osoba z reguły nie może polegać na sobie. Cechuje go współzależny model zachowania, lękowe przywiązanie do rodziców i partnera, istnieje nieświadoma chęć zamknięcia potrzeb dziecka kosztem partnera – takie osoby nieświadomie poszukują rodzicielskiej miłości, opieki i wsparcia, których nie da się zamknąć poprzez partner Oprócz współzależności w związku niezwykle istotne jest to, że dorosły człowiek z traumą symbiotyczną żyje fałszywą tożsamością – jakby żył życiem kogoś innego..